Polskie Radio
Section05
Dwudziestolecie międzywojenne

Sabotażyści, szpiedzy i zamachy. Jak Rosja sowiecka próbowała destabilizować Polskę?

Grupy dywersyjne, rozbijanie posterunków, ataki na pociągi i zamachy. Tak 100 lat temu działała Rosja sowiecka, która próbowała destabilizować Polskę. Kto to robił i w jaki sposób? Wyjaśniają goście Programu 1 Polskiego Radia: Marcin Faliński, pisarz i wcześniej podpułkownik Agencji Wywiadu, Robert Cheda, publicysta zajmujący się tematami służb i major w stanie spoczynku Agencji Wywiadu, oraz Grzegorz Rutkowski z Muzeum Historii Polski.
Zobacz więcej na temat:  Grzegorz Kalinowski Dwudziestolecie międzywojenne historia Polski Rosja Robert Cheda Grzegorz Rutkowski Marcin Faliński

"Jedno życie". Co jest prawdą, a co fikcją w filmie o Nicholasie Wintonie - "brytyjskim Schindlerze" [POSŁUCHAJ PODCASTU]

Brytyjski aktywista Nicholas Winton tuż przed II wojną światową zorganizował wywózkę żydowskich dzieci z Pragi. W ten sposób jemu i jego współpracownikom udało się uratować przed Holokaustem 669 żydowskich dzieci. 31 maja 2024 na ekrany polskich kin wchodzi film "Jedno życie" opowiadający o wyczynie Nicholasa Wintona. Film to solidna lekcja historii, co nie znaczy, że nie ma w nim kilku przeoczeń, niedopowiedzeń, a nawet celowych przeinaczeń faktów.
Zobacz więcej na temat:  HISTORIA FILM Dwudziestolecie międzywojenne II wojna światowa Holokaust Czechosłowacja Czechy Bartłomiej Makowski

Leopold Staff. Wciąż inny, zawsze aktualny. Archiwalne nagrania poety [POSŁUCHAJ]

Jeden z najwybitniejszych poetów XX wieku zmarł 31 maja 1957 roku. Należał aż do trzech epok polskiej literatury. "Zmienność Staffa wprawiała współczesnych w zakłopotanie, ponieważ prawie zawsze był aktualny; a przy samym końcu życia, po drugiej wojnie światowej, znalazł się pod wpływem bardzo młodych poetów" - pisał o poecie Czesław Miłosz.
Zobacz więcej na temat:  Leopold Staff poezja literatura historia Polski HISTORIA Dwudziestolecie międzywojenne Młoda Polska Powstanie Warszawskie

Aleksander Żabczyński. Największy amant polskiego przedwojennego kina

31 maja 1958 roku w Warszawie zmarł Aleksander Żabczyński - jeden z najbardziej popularnych aktorów dwudziestolecia międzywojennego. Kobiety za nim szalały, a krytycy go uwielbiali. Był nie tylko wielkim artystą, lecz także uczestnikiem wojny obronnej z 1939 roku i bitwy pod Monte Cassino.
Zobacz więcej na temat:  historia Polski aktorzy aktor II wojna światowa Dwudziestolecie międzywojenne FILM kino historia warszawy

Polska po zaborach. Ekspert: sukcesem było utrzymanie niepodległości w naprawdę trudnych warunkach

Czy Polska po zaborach była odrodzoną Rzeczpospolitą, czy całkiem nowym państwem? – Ziemie polskie były zrujnowane po tym, jak odbywały się tutaj bardzo ciężkie walki – mówi prof. Marek Michalski z UKSW. A co na ten temat uważają pozostali goście Programu 1 Polskiego Radia: prof. Jolanta Żyndul z Archiwum Kobiet przy Instytucie Badań Literackich PAN i Marcin Dobrowolski, dziennikarz zajmujący się historią polskiej gospodarki?
Zobacz więcej na temat:  Grzegorz Kalinowski Dwudziestolecie międzywojenne historia Polski Marek Michalski Żydzi Marcin Dobrowolski Jolanta Żyndul

Bonnie i Clyde. Romeo i Julia z piekła rodem

Pogrążone w skutkach Wielkiego Kryzysu amerykańskie społeczeństwo z wypiekami na twarzy śledziło doniesienia o uciekającej przed wymiarem sprawiedliwości parze przestępców. Jednak szlak kochanków znaczony był trupami. Ostatnie należały do samych Bonnie Parker i Clyde'a Barrowa. Życie obojga zakończyło się 90 lat temu. W policyjnej obławie oddano do nich ponad 140 strzałów.
Zobacz więcej na temat:  USA przestępczość Dwudziestolecie międzywojenne kryzys gospodarczy

Halina Konopacka i jej pierwszy polski lekkoatletyczny rekord świata

– Była najbardziej interesującą postacią naszego przedwojennego sportu, a jeżeli wziąć szerszą miarę i wejrzeć również w jej działania na salonach Warszawy i na niwie kultury, to z całą pewnością była jedną z najbardziej interesujących Polek – mówił w 2001 roku na antenie Polskiego Radia dziennikarz Maciej Petruczenko.
Zobacz więcej na temat:  Halina Konopacka Rzut dyskiem Lekkoatletyka igrzyska olimpijskie II RP Dwudziestolecie międzywojenne

Flaki po warszawsku, chleb ilustrowany. Co Polacy jadali w dwudziestoleciu międzywojennym?

Dwudziestolecie międzywojenne w Polsce to okres pełen sprzeczności i kontrastów. Nie inaczej rzecz ma się w odniesieniu do gastronomii tej epoki. Funkcjonowały wówczas zarówno luksusowe restauracje, jak i podrzędne bary. Osobną kwestią pozostaje sytuacja materialna warstw najuboższych. Tam luksusem często był zwykły chleb. 
Zobacz więcej na temat:  Grzegorz Kalinowski Dwudziestolecie międzywojenne historia Polski kuchnia polska kulinaria

Prof. Stefan Swieżawski. "Złościło mnie, gdy mówiło się negatywnie o średniowieczu"

– Wydaje mi się, że średniowiecze było właściwie ustawicznym renesansem – mówił w jednym z  radiowych wywiadów prof. Stefan Swieżawski. Dziś mija 20. rocznica śmierci tego znakomitego filozofa, jedynego świeckiego delegata na obrady II Soboru Watykańskiego z krajów Europy Wschodniej, osoby, która – jak dowodzą nagrania Polskiego Radia – miała dar snucia zajmujących opowieści.
Zobacz więcej na temat:  filozofia chrześcijaństwo Lwów Dwudziestolecie międzywojenne PRL Karol Wojtyła Jan Paweł II Stefan Wyszyński katolicyzm Katolicki Uniwersytet Lubelski (KUL) Kościół katolicki

Nowa wystawa w Muzeum Polin. Jak wyglądało życie w przedwojennych polsko-żydowskich miasteczkach?

W najbliższy piątek (17.05) w Muzeum Polin zostanie otwarta wystawa pt. "(po)ŻYDOWSKIE… Sztetl Opatów oczami Majera Kirszenblata". Będzie to okazja do zobaczenia codzienności w przedwojennym miasteczku, w którym żyją obok siebie Polacy i Żydzi. Kuratorki wystawy - dr Natalia Romik i dr Justyna Koszarska-Szulc opowiedziały w "Poranku Dwójki", m.in. dlaczego ich wybór padł akurat na Opatów oraz jak wyglądała ówczesna rzeczywistość.
Zobacz więcej na temat:  POLIN Żydzi Opatów malarstwo Aldona Łaniewska-Wołłk Justyna Koszarska-Szulc Natalia Romik Dwudziestolecie międzywojenne Dwójka

Paweł Hertz. Poeta barw i światła

‒ Był jedną z najbarwniejszych i najważniejszych postaci kultury polskiej XX wieku. Żył w okresie trudnym dla polskiego słowa i polskiej pamięci. Dla literatury i pamięci narodowej zrobił niewypowiedzianie wiele. Jego ogrom dokonań w dziedzinie poezji, prozy, tłumaczeń i edytorstwa zadziwia. Był człowiekiem wielkiej wiedzy i wielu talentów ‒ mówił pisarz i krytyk literacki Wojciech Karpiński na antenie Polskiego Radia.
Zobacz więcej na temat:  Paweł Hertz Jarosław Iwaszkiewicz Wojciech Karpiński Dwudziestolecie międzywojenne literatura literatura polska poezja Jan Lechoń Antoni Słonimski