Wallenberg
Section05



Section06

To jeden z największych bohaterów II wojny światowej. Jako młody szwedzki dyplomata, latem 1944 przybył do Budapesztu i natychmiast przystąpił do akcji ratowania zagrożonych zagładą Żydów. Zapłacił za to najwyższą cenę.

W Budapeszcie Wallenberg masowo dostarczał prześladowanym Żydom szwedzkie dokumenty, świadectwa chrztu, paszporty, obywatelstwa. W taki sposób, wspólnie z działaniami Nuncjatury Apostolskiej w Budapeszcie, Szwedzkiego i Międzynarodowego Czerwonego Krzyża, zdołano ocalić ok. 100 tysięcy Żydów.

W styczniu 1945 Wallenberg trafił w ręce Armii Czerwonej, a 8 marca radzieckie radio poinformowało, że został zabity w drodze do Debreczyna przez niemieckich lub węgierskich faszystów. Było to kłamstwo. W rzeczywistości został aresztowany przez NKWD, oskarżony o szpiegostwo i wywieziony do Moskwy.

W sierpniu 1947 radzieckie MSZ powiadomiło, że ”Wallenberg nie przebywa na terenie Związku Radzieckiego i nie jest znany władzom radzieckim”. Jednak z późniejszych relacji współwięźniów Wallenberga, którzy przedostali się na Zachód wiadomo, że pozostawał tam do wiosny 1947, kiedy najprawdopodobniej wysłano go na Syberię.

Z biegiem lat doniesienia stawały się coraz częściej sprzeczne lub niejasne. Rząd szwedzki uparcie wystosowywał petycje i zapytania o losy Raoula. Szwedzkie starania odniosły jeden skutek – ZSRR w lutym 1957 wystosował odpowiedź, wedle której "więzień Wallenberg" zmarł 17 lipca 1947 na atak serca.

Mimo upadku reżimu komunistycznego i ZSRR, oficjalna pozostała wersja o śmierci w 1947. Inspekcje w więzieniach, gdzie mógł przebywać Wallenberg nie dały żadnych efektów czy poszlak.

W ostatnich latach pojawiły się przypuszczenia, że jednym z powodów zaginięcia Wallenberga była jego wiedza o zbrodni katyńskiej. Dyplomata mógł poznać dokumenty, sporządzone przez węgierskich biegłych, które odpowiedzialnością za zgładzenie polskich oficerów obarczały Sowietów.

W 1987 odsłonięto w Budapeszcie pomnik Raoula Wallenberga. Na granitowej płycie wyryto łacińskie przysłowie: "Jak długo uśmiecha się do ciebie szczęście, tak długo masz wielu przyjaciół. W nieszczęściu pozostajesz sam".

Section07
Section08
Węgierscy Żydzi
  • Węgry podczas II wojny Siłę oporu na Węgrzech dramatycznie osłabiły ruchy społeczne po pierwszej wojnie światowej, rewolucja oraz przewrót. Elita polityczna kraju nie potrafiła skutecznie reprezentować węgierskich interesów.
  • Przed okupacją nazistowską Wiosną 1938 węgierskie Zgromadzenie Narodowe przyjęło dyskryminacyjną ustawę, zgodnie z którą udział obywateli żydowskiego pochodzenia w wolnych zawodach zmniejszono do 20 procent.
  • Wiosna 1944 - wiosna 1945 19 marca 1944 oddziały niemieckie zajęły Węgry. Największa w Europie nie dotknięta hitlerowskimi prześladowaniami wspólnota żydowska stawała się ofiarą Holocaustu.
Section09
Misja specjalna w Budapeszcie
  • Szwedzki dyplomata Od wkroczenia nazistów na Węgry wiosną 1944, świat obiegały dramatyczne wieści o tragedii węgierskich Żydów. Zorganizowanie w Budapeszcie misji ratunkowej powierzono młodemu szwedzkiemu dyplomacie, Raoulowi Wallenbergowi.
  • Ratujący ludzi W Budapeszcie Raoul Wallenberg, ramię w ramię z prześladowanymi Żydami, uczestniczył w wyścigu z czasem w ich walce o przeżycie. Był wszędzie - na dworcach, na stacji granicznej w Hegyeshalom, w domach eksterytorialnych, w getcie. Wszędzie tam, gdzie potrzebna była jego pomoc.
  • Sowiecki jeniec W piekle terroru strzałokrzyżowców Wallenberg rozmyślał o tym, jakie będą układy powojenne. Plany te miał przy sobie 17 stycznia 1945, gdy jego współpracownicy po raz ostatni widzieli go w eskorcie radzieckiego oficera i dwóch żołnierzy.
Section16
Ostatnio dodane
05'08 Szewach Weiss, ocalony z Holokaustu Z Szewachem Weissem, byłym ambasadorem Izraela w Polsce, byłym przewodniczącym Knesetu, byłym dyrektorem Instytutu Yad Vashem, ocalonym z Holokaustu, rozmawia Karolina Wichowska.
07'03 Batszewa Dagan, ocalona z Holokaustu Udało jej się uciec z radomskiego getta. Gdy trafiła do Auschwitz, postanowiła nie tylko przeżyć, ale zrobić coś dla własnego rozwoju. O swojej okupacyjnej historii opowiada ocalona z Holokaustu izraelska pisarka Batszewa Dagan.
03'29 Olle Wastberg, koordynator Roku Wallenberga w Szwecji Z Olle Wastbergiem rozmawia Karolina Wichowska.
03'19 Człowiek w nieludzkiej rzeczywistości Dlaczego to ważne, żeby poznawać historię takich postaci jak Wallenberg? Mówi Marzena Romanowska, nauczycielka historii w jednej ze szkół biorących udział w warsztatach dla gimnazjalistów z okazji 100. rocznicy urodzin Raoula Wallenberga.
05'05 Prof. Gyorgy Haraszti, prezes zarządu Publicznej Fundacji Centrum Dokumentacji i Pamięci Holokaustu O działalności Raoula Wallenberga i jego powojennych losach z profesorm Gyorgyem Harasztim, prezesem zarządu Publicznej Fundacji Centrum Dokumentacji i Pamięci Holokaustu, rozmawia Karolina Wichowska.
Section17
Ostatnio dodane
23'08 Tajemnica Wallenberga (I) Spotkanie z porwanym szwedzkim bohaterem w sowieckim łagrze. Rozmowa Aliny Perth-Grabowskiej z b. partyzantem Bogusławem Bajem z Zielonej Góry. Audycja nadana przez Rozgłośnię Polską RWE 17.01.1992.
21'25 Tajemnica Wallenberga (II) Józef Kowalski z Karpacza poznał Wallenberga w sowieckim łagrze. Rozmowa Aliny Perth-Grabowskiej z polskim Sybirakiem, nadana przez Rozgłośnię Polską RWE 18.01.1992.
13'35 Leopold Unger w RWE o Wallenbergu Archiwalna rozmowa z publicystą belgijskiego "Le Soir" i paryskiej "Kultury" na temat zaginionego w Sowietach szwedzkiego dyplomaty Raoula Wallenberga. Emisja audycji odbyła się na antenie Rozgłośni Polskiej RWE 22.10.1989.