Bohaterowie lektur - Polskie Radio Dzieciom

29'13 Andrzej Kmicic 22.11.2011 Tematem rozmowy w studiu jest bohater „Potopu” Henryka Sienkiewicza oraz percepcja tej postaci w społeczeństwie polskim. Andrzej Kmicic to nie tylko, ktoś kto pojawił się na kartach pewnej książki, to ktoś bardzo popularny, uznawany za bohatera narodowego. Historia jego życia jest symboliczna. Na początku awanturnik, zły na cały świat, uosobienie najgorszych cech, pod wpływem uczucia miłości, przechodzi przemianę moralną. Konsekwentnie dąży do odkupienia swoich win poprzez czyny szlachetne, których dokonuje pod nowym nazwiskiem – Babinicz.

28'56 Anhelli 22.11.2011 „Anhelli” to pisany prozą poemat Juliusza Słowackiego stylizowany na biblijną przypowieść. Prezentuje pesymistyczną wizję wielu pokoleń polskiej emigracji, zesłańców na daleką północ. W świecie przedstawionym zaciera się granica między światem ludzi i światem duchów. Dominujący elementem jest wszechobecna biel syberyjska. W tym właśnie krajobrazie toczy się, pozbawione nadziei, życie tytułowego Anhellego, jednego z licznej grupy wygnańców. Jego „ofiara serca”, która oznacza cierpienie w pustce i samotności, traci wszelki znaczenie wobec braku wiary w odkupicielski sens poświęcenia.

29'22 Aniela Dulska 22.11.2011 "Na to mamy cztery ściany i sufit, aby brudy swoje prać w domu i aby nikt o tym nie wiedział" – mawiała Aniela Dulska, tytułowa bohaterka dramatu Gabrieli Zapolskiej "Moralność pani Dulskiej". Kobieta antypatyczna, energiczna i władcza terroryzuje całą rodziną. Pani domu niezwykle dba o pozory i opinię innych, wszystko co robi, robi na pokaz. Uważa, że żadne zachowanie lub wydarzenie nie jest złe, jeśli zostanie załatwione w czterech ścianach domu. Dulską cechuje podwójna moralność, choć sama jest osobą niemoralną i zakłamaną, ciągle poucza innych.

29'08 Anna Cosel 22.11.2011 Anna Cosel to tytułowa bohaterka powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego. Jej postać wzorowana była na prawdziwych losach Anny Cosel, najsłynniejszej kochanki króla Augusta II Mocnego, która żyła w latach 1680-1765. Kraszewski ukazuje niezwykłe losy bohaterki, dramat jej wielkości i jej upadek, a to wszystko na tle wielkiej historii, polityki i licznych dworskich intryg. Hrabina Cosel była kobietą niezależną, odważną i ambitną, która nawet wobec niewoli i męczarni nie wyrzekła się honoru i dostojeństwa.

28'44 Benedykt Korczyński 22.11.2011 Benedykt Korczyński to jeden z bohaterów powieści Elizy Orzeszkowej "Nad Niemnem". Po tym jak jeden z jego braci ginie w powstaniu styczniowym, a drugi zostaje zesłany na Sybir, on podejmuje heroiczną walkę o utrzymanie rodzinnego majątku - Korczyna. Benedykt jest bohaterem pozytywistycznym, całkowicie poświęca się pracy na gospodarstwie, widzi w tym spełnienie swojego obowiązku wobec ojczyzny. Niestety, zapomina przy tym o wartościach jakie wyznawał w młodości. Staje się zamknięty w sobie, samotny. Niezrozumiany przez otoczenie, popada w konflikt z sąsiadami i nie ma wsparcia w najbliższych.

29'10 Bolesław, Stanisław i Malina 22.11.2011 Opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza pt. "Brzezina" z 1939 roku ma troje bohaterów: Bolesława, Stanisława i Malinę. Postaci te są zupełnie różne, ale jednocześnie ze sobą powiązane. Stanisław-światowiec, artysta i Bolesław-leśnik, wiodący życie uporządkowane i stateczne, to dwaj bracia, jeden ma chore ciało, drugi chorą duszę. Cierpiąc na gruźlicę Stanisław, przyjeżdża do Brzeziny, aby na łonie przyrody, spędzić ostatnie chwile swojego życia. Tam zakochuje się w prostej, wiejskiej dziewczynie Malinie – gosposi Bolesława. Umierający Staś, dzięki pełnej temperamentu dziewczynie zaczyna odkrywać wartość życia, wartość cielesności. Opowiadanie to pokazuje pragnienie życia pełnego, z jednoczesnym przekonaniem o jego marności.

30'02 Cezary Baryka 22.11.2011 Tematem audycji jest charakterystyka i losy Cezarego Baryki, głównej postaci powieści Stefana Żeromskiego "Przedwiośnie". Dzięki jego historii, poznajemy sytuację społeczno-polityczną w Polsce odradzającej się po I wojnie światowej i latach niewoli. Baryka nieustannie poszukuje ideologii, która go porwie. Poprzez swoją zmienność i niezdecydowanie symbolizuje on młode pokolenie Polaków. Chłopak uczy się życia na własnych błędach, w końcu dojrzewa, a jego poglądy na świat ulegają metamorfozie

28'24 Cześnik i Rejent 22.11.2011 Cześnik Raptusiewicz i Rejent Milczek to główne postacie dramatu Aleksandra Fredry pt. "Zemsta". Obaj sąsiedzi są przedstawicielami XVIII-wiecznej szlachty, jednak uosabiają dwie różne postawy. Łączy ich tylko wzajemna nienawiść i chęć posiadania dużych pieniędzy. Już same nazwiska bohaterów, wiele o nich mówią. Jeden - wybuchowy, drugi - cichy i spokojny. Szlachciców doskonale charakteryzują słowa innego bohatera "Zemsty" Wacława – "Jeden ogień, drugi woda, chcąc pogodzić, czasu szkoda". Głównym motorem działania obu panów jest chęć wykazania swojego pierwszeństwa i poniżenia przeciwnika.

29'11 Dziewczęta z Nowolipek 22.11.2011 Tytułowe dziewczęta z Nowolipek, to grupa przyjaciółek z jednej ulicy. Akcja książki rozpoczyna się jeszcze przed pierwszą wojną światową, w warszawskiej dzielnicy Nowolipki. Gojawiczyńska przedstawia historię dojrzewania i rozpaczliwych prób wyrwania się z biedy. Każda z bohaterek tej książki szuka sposobu na to, by odmienić swój los, marzy o innym, lepszym świecie. Te marzenia wcale nie wydają się wygórowane, bo sięgają zaledwie do Marszałkowskiej, czy Ogrodu Saskiego.

30'23 Edgar Szyller 22.11.2011 Przyjaciel Jarosława Iwaszkiewicza, wielki kompozytor Karol Szymanowski, był pierwowzorem postaci Edgara Szyllera. Bohater powieści "Sława i chwała" jest artystą bardzo mocno zakorzenionym w polskiej tradycji, ale równocześnie w tradycji kultury europejskiej. Uważa on, że sztuka jest czymś świętym, tym co sięga do tego co naprawdę istotne, do wartości najwyższych, prawdziwych. Jednocześnie tylko ona pozwala widzieć świat i to co się dziej w około, w sposób właściwy.

28'56 Ewa Pobratyńska 23.11.2011 Ewa Pobratyńska to bohaterka romansu "Dzieje grzechu" Stefana Żeromskiego. W wykreowanej przez Żeromskiego rzeczywistości nie ma miejsca na lojalność, uczciwość, niewinność, jakiekolwiek ludzkie relacje, wszystkim rządzi duch zła. W takim właśnie świecie żyje Ewa. Z kobiety religijnej i pracowitej, pod wpływem fatalnych zdarzeń, wykorzystywana przez mężczyzn, staje się kobietą upadłą, okrzyknięto ją dzieciobójczynią i morderczynią. Trudno stwierdzić, gdzie jest granica osobistej odpowiedzialności Ewy za to, co się z nią stało, a na ile stała się ona obiektem zła świata.

28'41 Fantazy 23.11.2011 Hrabia Fantazy Dafnicki to bohater tragiczny poematu Juliusza Słowackiego. Postać niejednoznaczna i kłopotliwa w ocenie. Życie światowca, które prowadzi, daje pozór płytkości. Jednak on bawi się życiem, dlatego że nie wierzy, że tu i teraz można z nim zrobić coś lepszego, nie widzi sensu. Uważa, że do świata można i należy mieć dystans, ponieważ jest on tylko zewnętrznym przejawem duchowości. Tak naprawdę dla niego liczy się tylko wymiar duchowy.

29'12 Franio 23.11.2011 "Na każdego przyjdzie chwila jego szczęścia" – czytamy w powieści Włodzimierza Perzyńskiego "Szczęście Frania". W odniesieniu do głównego bohatera owo stwierdzenie jest raczej ironiczne. To co spotyka Frania, tylko przekornie można nazwać szczęściem. Pogardzany ze względu na swoje pochodzenie, naturalną dobroć i szczerość, ostatecznie osiąga spełnienie swoich marzeń. Tyle tylko, że w małżeństwie, do którego w końcu dochodzi, pełni on rolę kozła ofiarnego.

29'42 Ignacy Rzecki 23.11.2011 Ignacy Rzecki - stary subiekt z "Lalki" Bolesława Prusa - to jedna z najsympatyczniejszych postaci literatury polskiej. Ten opiekun i przyjaciel Stanisława Wokulskiego był człowiekiem uczciwym, szlachetnym i pracowitym. Ludzie widzieli w nim sympatycznego dziwaka i relikt minionej epoki. Idealistycznie wierzył w bonapartyzm i gotowy był umrzeć za swoje przekonania. Jego romantyczna natura sprawiała, że czuł się osamotniony i niezrozumiany.

29'56 Irydion 23.11.2011 Irydion – tytułowy bohater utworu Zygmunta Krasińskiego to postać tragiczna. Akcja dramatu rozgrywa się w II w. n.e. i zawiera liczne sceny obrazujące rozpad imperium rzymskiego, starcie pogaństwa i chrześcijaństwa. Ojciec bohatera Grek Amfiloch wychowuje go w nienawiści do Rzymu. Syn podejmuje się zatem misji zemsty na Rzymie, za zniewolenie i upokorzenie Grecji. Irydion całe swoje życie podporządkowuje idei zemsty. Chcąc zobaczyć Rzym w ruinie jest gotowy oddać swoją duszę diabłu.

29'16 Jagna Borynowa 23.11.2011 Jedną z głównych postaci powieści "Chłopi" Władysława Reymonta jest Jagna Pacześ, później Borynowa. Jest ona bardzo piękną, zadbaną kobietą i zdecydowanie wyróżnia się wśród dziewcząt żyjących w Lipcach. Kobiety jej nie lubiły, zazdrościły urody i powodzenia u mężczyzn. W Jagnie ujawnia się niszczący demon płci, jest pełna temperamentu erotycznego i chęci życia. To prawdziwa kobieta fatalna. Wydana za człowieka bogatego, znacznie starszego od siebie, dalej romansuje z wieloma mężczyznami we wsi, wśród nich jest nawet żonaty syn jej męża oraz kleryk. W momencie kiedy potrzebuje pomocy wszyscy, nawet mężczyźni, się od niej odwrócili."

28'55 Jan Gintułt 23.11.2011 Książę Jan Gintułt to postać z powieści Stefana Żeromskiego "Popioły". To on nadaje powieści całą ideologię i przesłanie. Sam pisarz poprzez tego bohatera wypowiada swoje poglądy na życie, na wojnę oraz cele ostateczne człowieka. Książę twierdzi, bowiem że rewolucja jest właściwie bardzo kosztownym, wyniszczającym i krwawym działaniem, którego jedynym prawdziwym rezultatem jest zmiana elit rządzących. Przeciwstawia się stanowczo wojnie jako dziełu niszczenia ludzkiego ducha, niszczenia ludzkiej egzystencji.

28'23 Jan Skrzetuski 23.11.2011 Jan Skrzetuski to bohater "Ogniem i mieczem" - pierwszej części trylogii Henryka Sienkiewicza. Namiestnik chorągwi pancernej księcia Jeremiego Wiśniowieckiego to wspaniały i mężny rycerz. Ten odważny, uczciwy, głęboko religijny wojownik, gotowy jest bez wahania postawić wszystko na jedną kartę. Doświadczony przez los, sprawy kraju stawia wyżej niż własne życie.

29'33 Janka Orłowska 23.11.2011 Janka Orłowska to główna postać dwóch powieści Władysława Reymonta pt. "Komediantka" oraz "Fermenty". Chciała mieć ona ”piękno szczytnym, zło choćby zbrodnią, czyn wszelki tytanicznych rozmiarów”. Marzyła o tym, żeby zostać wielką i znaną artystką. Ambicje przerastały jednak jej realne możliwości oraz środowisko, w którym się wychowała. Byłą córką zawiadowcy stacji w małym miasteczku, który "kochał ją nienawiścią". Wyrzucona z domu, ucieka z prowincji do Warszawy i dołącza do objazdowej trupy aktorskiej. Wtedy okazuje się, że rzeczywistość nie wygląda już tak pięknie, jak w idealistycznych marzeniach.

29'28 Janusz Myszyński 23.11.2011 Hrabia Janusz Myszyński to bohater powieści Jarosława Iwaszkiewicza pt. "Sława i chwała". Akcja dzieła zaczyna się jeszcze przed I wojną światową i rozciąga się, aż do pierwszych lat po zakończeniu II wojny światowej. Postać bohatera jest projekcją postawy Jarosława Iwaszkiewicza. Myszyński jest artystą, który chociaż uwikłanym w tysiące zdarzeń, cały czas zachowuje dystans do świata. Żyje on zgodnie z myślą, że „czym innym jest sława, która jest ważna, za którą się goni, a czym innym jest chwała, która jest prawdziwą wartością