Biblistka: Izraelski Bóg miał żonę

Nakaz oddawania jej czci znajdujemy w biblijnej Księdze Królewskiej – tak przynajmniej twierdzi biblistka z Uniwersytetu w Exeter. - Kiedyś większość Żydów była politeistami - odpowiadają inni.

Raphael Patai jako pierwszy zasugerował w 1967 roku, że starożytni Żydzi czcili nie tylko Jahwe, ale i jego małżonkę, Aszerę. Teraz ta teoria nabrała nowego rozmachu dzięki badaniom Franceski Stavrakopoulou. Gorliwie prezentuje ją w swoich publikacjach, skończyła właśnie kręcić trzyczęściwowy serial dokumentalny, w którym informuje o tej teologicznej ciekawostce szeroką publiczność.  

- Możecie znać Go jako Jahwe, Allaha lub Boga. Ale wszyscy zgadzacie się co do tego, że jest tylko Jeden – napisała Stavrakopoulou w oświaczeniu dla brytyjskich mediów. – Po latach badań nad historią i religią Izraela, doszłam do wniosku, który dla niektórych może być niewygodny: a mianowicie, że Bóg miał żonę.

Dowody z VIII wieku p.n.e...

Czy są na to jakieś dowody? Stavrakopoulou opiera się na starożytnych tekstach, amuletach i figurkach odkopanych w kananejskkim Ugarit (dzisiaj w Syrii). Wszystkie te artefakty sugerują, że Aszera była boginią płodności.

Zdaniem Stavrakopoulou, niezwykłą relację Aszery z Jahwe można odnaleźć w Biblii oraz na inskrypcji z VIII wieku, znalezionej na ceramice na synajskim stanowisku Kuntillet Ajrud. – Ta inskrypcja to prosba o błogosławieństwo - mówi. – Zwraca się do „jahwe i jego Aszery”. A takich inskrypcji znaleziono więcej.

Stavrakopoulou uważa także, że Biblia zachęca do oddawania kultu bogini Aszerze w Świątyni Jerozolimskiej. Księga Królewska donosi, że figura Aszery przetrzymywana była w świątyni, a opiekę nad nią sprawowały kobiety, przyodziewające ją w rytualne szaty.

J. Edward Wright z The Albright Institute for Archaeological Research, powiedział Discovery News, że rzeczywiście istnieją żydowskie inskrypcje, które wymieniają “Jahwe i Aszerę”. – Aszera nie została całkowicie wykreślona z Biblii – mówi. – Jej ślady pozostają w dowodach archeologicznych. Są także wzmianki o niej u ludów, które sąsiadowały z Izraelem.

...ale w VIII wieku p.n.e. Żydzi mieli wielu bogów

Czy to rzeczywiście sensacja? Politeizm nie był niczym rzadkim w starożytności. Aszera znana jest wśród innych ludów semickich jako Asztarte lub Isztar. – Wzmianki w Starym Testamencie są rzadkie i zostały mocno przeredagowane przez starożytnych autorów, którzy kompliowali tekst Biblii – mówi Aaron Brody, szef the Bade Museum oraz biblista w the Pacific School of Religion (USA). Pod postacią świętego drzewa została nawet  spalona przed Świątynią, kiedy władcy Izraela walczyli o zachowanie czystości kultu.

- Starożytni Izraelici byli politeistami. Zaledwie mniejszość czciła jednego Boga, Jahwe, przed 586 rokiem p.n.e. – mówi Brody. W 586 roku p.n.e. rozpoczął sie okres niewoli babilońskiej, a pierwsza Świątynia Jerozolimska została zniszczona. Właśnie ta katastrofa doprowadziła do ugruntowania się monoteizmu wśród Żydów. Żydowskie wzmianki o bogini Aszerze z VIII wieku p.n.e. nie są zatem niczym zaskakującym. Po prostu – tak rozwijała się ta religia.

(ew/Discovery News)