Ornitolog dr Miguel Gómez Garza w 2014 roku zbierał materiały do książki o papugach z Meksyku. Podczas jednej z wypraw na półwyspie Jukatan usłyszał dziwne dźwięki.
Wydawało mu się, że to jastrząb, ale okazało się, że to stado papug. Dźwięki wydawane przez ptaki były jednak donioślejsze i miały dłuższe sylaby niż te wydawane przez znane mu gatunki.
Nauka w portalu PolskieRadio.pl
Dr Garza zauważył też, że obserwowane osobniki były ubarwione inaczej niż pozostałe amazonki występujące na tym półwyspie. Pióra na skrzydłach tych tajemniczych ptaków były niebieskie, a na głowie intensywnie czerwone.
Naukowiec zaczął więc bardzo dokładnie badać teren i odkrył, że papug o podobnych cechach jest więcej. Z czasem uzyskał pozwolenie od władz, aby złapać samca i samicę.
Szczegółowe analizy zajęły trochę czasu i ostatecznie pod koniec czerwca tego roku w czasopiśmie PeerJ zasugerowano, że papugi te należą do nowego gatunku - amazonki niebieskoskrzydłej, nazwanej po łacinie Amazona gomezgarzai na cześć swojego odkrywcy.
Autorami publikacji - prowadzonej pod kierunkiem amerykańskiego ornitologa Tony'ego Silvy - byli również dwaj polscy genetycy - dr Adam Urantówka z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu i dr hab. Paweł Mackiewicz z Uniwersytetu Wrocławskiego.
Nie tak łatwo odkryć nowy gatunek
Amazonki niebieskoskrzydłe, tak, jak inne papugi, to zwierzęta roślinożerne, odżywiające się głównie nasionami, owocami, kwiatami i liśćmi. Żyją w stadach liczących najwyżej tuzin osobników, w których odchowane młode często pozostają ze swoimi rodzicami.
https://peerj.com/articles/3475/
- Nie tak łatwo w dzisiejszych czasach odkryć nowy gatunek kręgowca. Większość gatunków takich dużych zwierząt już dawno opisano. Poza tym odkrycia dużych kręgowców budzą duże kontrowersje i są żywo dyskutowane w środowisku naukowym - wskazał dr Paweł Mackiewicz.
Przypomniał, że gatunek, według tzw. biologicznej koncepcji gatunku, to grupa populacji, które mogą się ze sobą swobodnie krzyżować w warunkach naturalnych i wydawać płodne potomstwo.
- Jednak trudno jest to sprawdzić w praktyce. A jeśli się już stwierdzi, że osobniki się krzyżują, to trzeba jeszcze dowieść, że ich potomstwo będzie żywotne i to przez wiele pokoleń - zwrócił uwagę.
Dlatego istnieje wiele różnych koncepcji i kryteriów wyróżniania gatunku. Często za gatunki uznaje się osobniki posiadające odrębne pochodzenie i podobne cechy morfologiczne różniące je od innych.
Z pomocą przychodzą tu również badanie genetyczne. Dzięki nim można ustalić, czy osobniki należą do różnych gatunku, czy tego samego.
W przypadku amazonek niebieskoskrzydłych stwierdzono, że wyewoluowały one stosunkowo niedawno - ok. 120 tys. lat temu w obrębie populacji innego gatunku amazonek zwanych białoczelnymi.
Prof. Mackiewicz dodał, że w analizach genetycznych porównywano tylko trzy powszechnie badane geny amazonek niebieskoskrzydłych i innych papug. Wyniki te nie były jednak jednoznaczne.
Geny u nowo odkrytych ptaków wprawdzie różniły się od tych samych genów u innych amazonek, ale równie dobrze mogłyby świadczyć o tym, że nieznane amazonki są tylko nowym podgatunkiem.
Na razie uznano, że różnice w wyglądzie, głosie amazonek i ich zachowaniu są na tyle wyraźne, że można tu mówić o nowym gatunku. Może więc dopiero kolejne, bardziej dokładne badania genetyczne rozwieją wszelkie wątpliwości.
PAP - Nauka w Polsce, kk
