Gen. Marian Kukiel opowiada o młodzieńczej działalności socjalistycznej Józefa Piłsudskiego w latach konspiracji w PPS przed I wojną światową. (RWE, 27.12.1967)

Fragment szkicu Józefa Piłsudskiego pt. "Rok 1863. Myśli, mowy i rozkazy". Wprowadzenie - Krzysztof Górski, czyta Krzysztof Kołbasiuk. (PR, 2.06.1996)

Ile razy Piłsudski z Dmowskim spotkali się w czasie pobytu w Tokio i po co marszałek pojechał do Egiptu - opowiadał Wacław Zbyszewski. (RWE, 7.06.1982)

- 6 sierpnia 1914 z krakowskich Oleandrów wyruszyła I Kompania Kadrowa - rozmowa Hanny Marii Gizy z prof. Michałem Klimeckim i Piotrem Wilkoszem. (PR, 16.08.2014)

- Piłsudski dążył do przygotowania zalążka przyszłej armii powstańczej - komentował historyk dr Janusz Osica. Legiony, ich historia i znaczenie. (PR, 20.09.2001)

- Piłsudski był jedynym wojskowym, który nosił mundur niezgodnie z regulaminem – mówił historyk prof. Andrzej Garlicki w rozmowie z Elizą Bojarską. (PR, 13.11.1987)

- To są wspomnienia legionowe. Ich zrąb Piłsudski napisał w Magdeburgu - powiedział historyk prof. Andrzej Garlicki. Audycja Elizy Bojarskiej. (PR, 18.01.1990)

- Sprawa polska drgnęła, kiedy Legiony Piłsudskiego dowiodły bitności żołnierza polskiego na froncie Wielkiej Wojny - mówił gen. Marian Kukiel. (RWE, 23.07.1967)

Tło polityczne decyzji Józefa Piłsudskiego z lipca 1917 roku. O odmowie przysięgi na wierność państwom centralnym mówi gen. Marian Kukiel. (RWE, 13.08.1967)

- Żołnierze masowo składali podania o zwolnienie. Zrozpaczeni poszli za przykładem Komendanta. Ja nie mogłem - wspominał gen. Marian Kukiel. (RWE, 03.05.1964)

Dyskusja w Instytucie Historii PAN z udziałem: prof. Marka Drozdowskiego, prof. Tadeusza Jędruszczaka, prof. Jana Molendy. Relacja Elizy Bojarskiej. (PR, 13.11.1987)

- Decyzje Piłsudskiego nie były dostosowywaniem się do zwrotów akcji, a wytrwałym wypełnianiem planu powziętego przed wojną - mówił Bogusław Miedziński. (RWE, 12.06.1967)

- Odnoszę zwycięstwa, ponieważ nie uczę się z tych samych podręczników, co moi przeciwnicy - mawiał. Audycja z okazji 60. rocznicy śmierci Marszałka. (PR, 12.05.1995)

Wybuch I wojny światowej, interesy zaborców, działalność Piłsudskiego i Dmowskiego na rzecz odzyskania niepodległości - komentarz gen. Mariana Kukiela. (RWE, 9.07.1967)

- Za Piłsudskim szła legenda bezkompromisowego zwolennika zbrojnej działalności wymierzonej przeciw Rosji - mówił historyk dr Janusz Osica. (PR, 21.09.2001)

- Głodni, obdarci, zziębnięci, we wszystkich dziedzinach zaczynać musieliśmy od nowa - mówił Kajetan Morawski, ostatni ambasador II RP w Paryżu. (RWE, 5.05.1962)

- Komendant miał do wyboru dać władzę lewicy albo prawicy. Wybrał lewicę - Tadeusz Święcicki o pierwszych dniach niepodległej Polski. (RWE, 12.05.1966)

- Roman Dmowski i Józef Piłsudski byli wielkimi politycznymi graczami - mówił publicysta i pisarz Piotr Wierzbicki w audycji Anny Lisieckiej. (PR, 21.11.2006)

O dwóch wizjach Polski, dwóch drogach do niepodległości rozmawiają historycy: prof. Paweł Wieczorkiewicz i Tomasz Merta oraz filolog Monika Kostaszuk. (PR, 11.11.2001)

- Obaj pragnęli tego samego - Polski zjednoczonej i niepodległej. Ale już w 1914 roku inaczej oceniali sytuację międzynarodową - mówił Andrzej Pomian. (RWE, 30.10.1988)

Dwa obozy władzy, trudna współpraca Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego po odzyskaniu niepodległości. Komentarz historyka dr Janusza Osicy. (PR, 2.10.2001)

- Wielkości Józefa Piłsudskiego nie kwestionował niemal nikt. Jego pogrzeb stał się wielką narodową manifestacją - komentował historyk dr Janusz Osica. (PR, 11.11.2001)

- Piłsudski, Dmowski, Paderewski symbolizowani dla cudzoziemców odrodzoną Polskę - mówił Kajetan Morawski o najwybitniejszych ludziach międzywojnia. (RWE, 7.07.1962)

- Nikt nie kwestionował faktu, że Naczelnik Państwa był postacią wybitną - mówił historyk prof. Andrzej Ajnenkiel w audycji Elizy Bojarskiej. (PR, 14.09.1992)

- Zawsze obawiał się kooperacji Niemiec i Rosji - zaprzysiężonych wrogów Polski i przestrzegał przed takim sojuszem - wspominał gen. Kazimierz Glabisz. (RWE, 29.09.1968)

Agenci sowieccy wiedzieli, że dla Józefa Piłsudskiego Rosja jest największym przeciwnikiem Rzeczypospolitej i największym zagrożeniem dla jej bytu. (PR, 11.05.2013)

- Spór między Piłsudskim a Sejmem, który wybuchł w 1919 roku, zakończył się strzałami w maju 1926 roku - wyjaśniał Kajetan Morawski. (RWE, 12.05.1962)

- W 1926 roku Piłsudski na pierwszym miejscu postawił normalizację stosunków z najbliższymi sąsiadami - słyszymy w komentarzu Kajetana Morawskiego. (RWE, 29.10.1962)

- Miał ogromne opadające na brodę wąsy bez jednego srebrnego włosa. Był sympatyczny, mimo że się nie uśmiechał - mówił Wacław Zbyszewski, dziennikarz. (RWE, 24.05.1982)

- W otoczeniu francuskich generałów Piłsudski wyglądał na wielkiego wodza. W sylwetce Marszałka było coś hipnotyzującego - wspominał Wacław Zbyszewski. (RWE, 24.05.1982)

- W 1924 roku jako dziennikarz krakowskiego "Czasu" zostałem przedstawiony marszałkowi i miałem zaszczyt uścisnąć mu rękę - mówił Wacław Zbyszewski. (RWE, 24.05.1982)

- Do szpiku kości był romantykiem, szlachcicem litewskim, spadkobiercą Jagiellonów, synem Rzeczpospolitej Obojga Narodów - wspominał Wacław Zbyszewski. (RWE, 24.05.1982)

Piłsudski jako polityk europejski - audycja Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku" z udziałem prof. Tomasza Nałęcza i prof. Marka Kamińskiego. (PR, 12.05.1993)

- Współpraca z Ukrainą była fundamentem wschodniej polityki Wodza Naczelnego i Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego - mówił dr Janusz Osica. (PR, 8.10.2001)

- Wojska polskie pozostaną na Ukrainie do czasu, aż władzę na tych ziemiach obejmie prawy rząd ukraiński - mówił w 1920 roku Józef Piłsudski. (PR, 15.09.1998)

Spór o polityczne dokonania Marszałka - audycja Andrzeja Sowy z udziałem historyków: prof. Antoniego Czubińskiego i prof. Ryszarda Zielińskiego. (PR, 11.05.1985)

- Dmowski był pozytywistą. Jego Obóz Wielkiej Polski był wyraźnie wzorowany na ruchu faszystowskim - mówił Wacław Zbyszewski o sanacji 1926 roku. (RWE, 29.05.1984)

Charakterystyka polityki Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego - felieton Wacława Zbyszewskiego. (RWE, 8.08.1983)

Czy marszałek Piłsudski w marcu 1933 roku sugerował Francji, że pożądana byłaby wojna prewencyjna przeciw hitlerowskim Niemcom - audycja dokumentalna. (RWE, 26.11.1967)

- Cały kraj odczuł pustkę po śmierci Piłsudskiego. Zabrakło człowieka, który rozstrzygał wszelkie spory - mówił Kajetan Morawski. (RWE, 20.10.1962)

- Marszałek przestał się pokazywać publicznie. Nie utracił myśli ani woli politycznej, opuszczały go siły fizyczne - wspominał Kajetan Morawski. (RWE, 13.10.1962)

- Do krypty pod Wawelem wniesiono trumnę z ciałem ostatniego rycerza Rzeczpospolitej Obojga Narodów - słyszymy w audycji dokumentalnej. (RWE, 10.12.1967)

- Od przebiegu tej wojny w pewnym momencie zależał nie tylko los Polski, ale i los całej Europy - mówił Tadeusz Mieleszka o wojnie w latach 1919-20. (RWE, 6.04.1980)

Zamiast pochodu po trupie Polski, toczył się odwrót rozbitych i ogarniętych paniką wojsk bolszewickich - słyszymy w audycji Tadeusza Mieleszki. (RWE, 6.04.1980)

- Ta wojna omal nie wstrząsnęła losami świata - pisał Józef Piłsudski. Rozmowa Elizy Bojarskiej z prof. Andrzejem Garlickim o książce "Rok 1920". (PR, 18.01.1990)

- Jako dowódca pułku, chciałem się popisać planami bojowymi, a marszałek spytał, kiedy żołnierze wzięli ostatnią kąpiel - mówił gen. Wacław Piekarski. (RWE, brak daty)

- Główny atak Polski, rozpoczęty 22 września 1920, zaskoczył gen. Michaiła Tuchaczewskiego - mówił dr Janusz Osica o końcu wojny polsko-bolszewickiej. (PR, 11.10.2001)

Hipotetyczne losy świata w przypadku przegranej Polski w wojnie z bolszewikami w 1920 roku. Wypowiedzi historyków: Janusza Osicy i Andrzeja Ajnenkiela. (PR, 13.11.1994)

- 12 maja 1926 roku marszałek Józef Piłsudski na czele wiernych sobie oddziałów zgromadzonych w Rembertowie ruszył na Warszawę - mówił dr Janusz Osica. (PR, 24.10.2001)

- Wielogłowy parlament został zmuszony do abdykacji na rzecz jednego człowieka. Układ ten zapewniał ciągłość w działaniu państwa - mówił Kajetan Morawski. (RWE,... więcej

- Wielogłowy parlament został zmuszony do abdykacji na rzecz jednego człowieka. Układ ten zapewniał ciągłość w działaniu państwa - mówił Kajetan Morawski. (RWE, 1.09.1962) zwiń

- Trzy krótkie dni od 12 do 15 maja zaważyły dobitnie na odbudowanej niespełna osiem lat wcześniej Rzeczypospolitej - wspominał Kajetan Morawski. (RWE, 28.07.1962)

- Piłsudski chciał załatwić sprawę pokojowo. Prezydent Wojciechowski nie przyjął warunków i rozpoczęły się dramatyczne wydarzenia – słyszymy w audycji. (PR, 10.05.2008)

- Korespondent "New York Times'a" chciał się dowiedzieć, czy po zamachu majowym, Piłsudski ogłosi się królem Polski - mówił Wacław Zbyszewski. (RWE, 31.05.1982)

...przewrotu majowego nie było albo nie udałoby się go przeprowadzić? Andrzej Sowa rozmawia z prof. Andrzejem Ajnenkielem i dr Januszem Osicą. (PR, 11.12.1994)

- Rodowód rodziny Piłsudskich sięga XV wieku - mówił Andrzej Sowa w audycji z cyklu "Klub nastolatków". Dzieciństwo i młodość Józefa Piłsudskiego. (PR, 11.05.1995)

Słuchowisko dokumentalne "Komendant" o życiu Józefa Piłsudskiego z fragmentami jego pism i pamiętników, nagrane w setną rocznicę śmierci Marszałka. (RWE, 10.12.1967)

- Poza tytoniem był abstynentem. Jadł mało, słodyczy nie lubił, sportów żadnych nie uprawiał, nawet konno nie jeździł - mówił Wacław Zbyszewski. (RWE, 31.05.1982)

- Piłsudski wstał i zbliżył się do róż. Nam powiedział: wydaje mi się, że patrząc na kwiaty człowiek jest bliżej nieba - wspominał płk. Józef Hartman. (RWE, 1.01.1967)

- Lubił wygrywać, więc Maliński, nasz chargé d'affaires, ustawiał partię tak, żeby marszałek dał mu mata - mówił Wacław Zbyszewski. (RWE, 31.05.1982)

- Miłość młodzieńcza, szczera i wspaniała. Miłość, która wywarła na nim wielkie wrażenie, miłość na Syberii - mówił prof. Ludwik Malinowski, historyk. (PR, 11.11.1997)

- Druga miłość Marszałka wyrosła z konspiracji, podczas walki z caratem, w dramatyzmie redagowania pisma "Robotnik" - mówił prof. Ludwik Malinowski. (PR, 11.11.1997)

- Była 15 lat młodsza od jego żony. W Warszawie wpadła w wir życia konspiracyjnego i w tym czasie poznała Marszałka - mówił prof. Ludwik Malinowski. (PR, 11.11.1997)

- Pracę medyczną jeszcze jako studentka rozpoczęła w sanatorium w Druskiennikach, gdzie przyjeżdżał Piłsudski - mówił prof. Ludwik Malinowski. (PR, 11.11.1997)

- Nie możemy wykluczyć, że Marszałek zawarł znajomość z Jadwigą Burhardt, ale badacze nie mają co do tego pewności - komentował prof. Ludwik Malinowski. (PR, 11.11.1997)

- Była portretowana przez malarzy, fotografowana, doczekała się pomników - rozmowa Katarzyny Kobyleckiej ze Stanisławem Jankowskim o losach Kasztanki. (PR, 11.11.2013)

- Nie chciał się spotkać z królem Egiptu, przekonywał, że jest tu prywatnie, dla podreperowania zdrowia - relacjonował Wacław Zbyszewski. (RWE, 14.06.1982)

- Byłyśmy z siostrą przy tym obecne. Nie wiem, czy to moje wspomnienie, czy znam je tylko z opowiadań - mówiła Jadwiga Jaraczewska, córka Piłsudskiego. (RWE, brak daty)

Album rodzinny z córkami marszałka Józefa Piłsudskiego - Jadwigą Jaraczewską i Wandą Piłsudską oglądał w Londynie Tadeusz Mieleszka. (RWE, 11.05.1985)

- Tak się o nim mówiło w wielu domach, ale łagodny nie był - mówiła autorka audycji Ewa Baranowska. Gościem programu był dr Jan Sałkowski. (PR, 11.11.1996)

Badania naukowe prof. Maksymiliana Rose nad mózgiem Józefa Piłsudskiego, losy eksponatów Instytutu Badań Mózgu w Wilnie. Audycja Krzysztofa Michalskiego. (PR, 23.05.2009)

- Piękna, jeszcze młoda twarz Piłsudskiego olśniła mnie. Szczególnie jasne oczy miały przejmujące spojrzenie - mówił poeta Kazimierz Wierzyński. (RWE, 19.11.1978)

- Marszałek interesował się wszystkim, co dotyczyło nas marynarzy. Był bezpośredni i pogodny - wspominał admirał Tadeusz Podjazd-Morgenstern. (RWE, 19.11.1978)

Opowieść o wzajemnych relacjach dwóch wielkich osobowości - audycja z udziałem dr Anny Pyckiej, reżysera Macieja Wojtyszki i prof. Grzegorza Nowika. (PR, 11.11.2014)

- Patriotyzm i wspólne dobro to cechy wspólne Piłsudskiego i Dmowskiego. Byli otwarci i elastyczni - komentował Jan Nowak-Jeziorański. (RWE, 3.02.1982)

- Jego oczy umiały ciskać gromy, czasami rzucał ostre słowa - wspominał gen. Kazimierz Glabisz, osobisty oficer ds. zleceń marszałka Piłsudskiego. (RWE, 19.11.1978)

- Nie ulegało żadnej wątpliwości, że on z nas wszystkich najwięcej pracował - wspominał Piłsudskiego gen. Zygmunt Szyszko-Bohusz. (RWE, 19.11.1978)

- Uważam się za piłsudczyka. Swoją służbę przy boku Komendanta zacząłem w 1913 roku - mówił Wacław Jędrzejewicz w rozmowie z Tadeuszem Mieleszką. (RWE, brak daty)

- Patrzyliśmy na niego jak urzeczeni. Z sylwetki naczelnego wodza emanowała cisza wewnętrznej siły - wspominał gen. Zygmunt Szyszko-Bohusz. (RWE, 26.01.1968)

Wizerunek Józefa Piłsudskiego w zbiorowej pamięci Polaków na Litwie - rozmowa Krzysztofa Renika z historykiem Jarosławem Wołkonowskim. (PR, 11.11.2005)

- Nie mieści się w kategoriach osób jednowymiarowych. Jest postacią, która do dziś wywołuje ogromne emocje – mówił prof. Andrzej Ajnenkiel. (PR, 25.10.1988)

- Pierwszy raz miałem zaszczyt rozmawiać z nim w końcu roku 1923, gdy porzuciwszy godności państwowe, zamieszkał w Sulejówku - pisał adiutant Marszałka. (PR, 13.11.1987)

Wspomnienie gen. Kazimierza Sosnkowskiego o uwolnieniu jego i marszałka Piłsudskiego z twierdzy magdeburskiej w listopadzie 1918 roku. (RWE, 11.11.1966)

- Wiadomości o zdrowiu Marszałka Piłsudskiego były tego dnia coraz smutniejsze. Na twarzach ludzi widać było skupienie - wspominał płk Józef Hartman. (RWE, 22.05. 1965)

- Godzinami rozmawialiśmy o bieżącej polityce. Komendant snuł przenikliwe analizy dotyczące Polski po wojnie - wspominał gen. Kazimierz Sosnkowski. (RWE, 27.07.1962)

- Nie znałem go, raz go widziałem i zaraz się zakochałem. Myślał zawsze o Polsce wielonarodowej - mówił Józef Czapski z rozmowie z Markiem Łatyńskim. (RWE, 27.08.1988)

- Komendant zawsze nazywał legionistów "swoimi chłopcami" - wspominał Tadeusz Święcicki, szef biura prasowego Rady Ministrów w 1919 roku. (RWE, data nieznana)

Wiersze i piosenki Mariana Hemara o Józefie Piłsudskim. Wspomnienia autora o Marszałku. Nagrania z archiwum Włady Majewskiej. (PR, 15.08.1995)

- Choć nie podzielałem wielu jego poglądów, to zawsze uderzała mnie jego wielka godność i siła przekonania - wspominał Kajetan Dzierżykaj-Morawski. (RWE, 1.01.1967)

- Oto człowiek, który spełnił sny naszych rodziców i stał się legendą za życia - mówił w Londynie Tadeusz Nowakowski w 100. rocznicę urodzin Marszałka. (RWE, 10.12.1967)

- Z podziwem patrzyłam na tego człowieka - zanotowała, pod datą 29 lipca 1924, Zofia Nałkowska. Józef Piłsudski we wspomnieniach osób mu współczesnych. (PR, 12.05.2002)

Rozmowa z Krzysztofem Jaraczewskim, wnukiem Józefa Piłsudskiego, dyrektorem Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku w 75. rocznicę śmierci marszałka. (PR, 10.06.2010)