Kultura kontra dyktatura

- Na Białorusi nie możesz być szary. Musisz być albo biały, albo czarny - mówi o białoruskich artystach Aleś Łukaszewicz, Białorusin działający w Polsce.

Sprzeciw wobec dyktatury jest na Białorusi trochę inny od polskiego. W odróżnieniu od doświadczeń polskiej opozycji w PRL-u, Kościół na Białorusi nie zawsze pomaga opozycjonistom, nie angażuje się w politykę. Na Białorusi prężnie działa jednak technologia, Internet, sieci społecznościowe. Młodzież walczy o nowoczesne życie, nie tylko o polityczną wolność.

- Jesteśmy podziemiem wirtualnym. Jak ktoś na Białorusi chce otrzymywać niezależną informację, musi korzystać ze stron internetowych - mówi w Dwójce Aleś Łukaszewicz.

Podziemie kulturalne działa bardzo aktywnie. Sztuka dzieli się na taką, która żyje z reżimem dobrze, i taką, która się mu przeciwstawiają. Zdaniem opozycjonistów, państwo promuje pseudokulturę.

- Czasami jest tak, że nie da się posłuchać dobrej, białoruskiej muzyki. Ludzie, którzy są zdolni i aktywni, żyją daleko od władzy, we własnym społeczeństwie. To jest państwo w państwie - dodaje Aleś Łukaszewicz.

W polityczną działalność opozycji mocno zaangażowane są też postaci kultury. Aresztowany przez KGB kandydat na prezydenta Uładzimir Niaklajeŭ jest jednym z najważniejszych białoruskich poetów współczesnych. Wszyscy najważniejsi pisarze piszą nie po rosyjsku, a po białorusku. Twórcy chronią kulturę narodową, swoją odrębność i tożsamość.

- Mamy precedens w międzynarodowym PEN Clubie. Dwóch prezesów honorowych siedzi w więzieniu; jeden to laureat pokojowego Nobla Liu Xiaobo, a drugi to Uładzimir Niaklajeŭ na Białorusi  - mówi Adam Pomorski, prezes polskiego PEN Clubu i tłumacz literatury białoruskiej.

Przeczytaj wybrane wiersze Uładzimira Niaklajeŭa!

Specjalnie z okazji koncertu "Kultura kontra dyktatura" - który odbył się w niedzielę w Studiu Koncertowym PR im. Witolda Lutosławskiego, a transmitowany był na na antenie Dwójki - znany grafik, Andrzej Pągowski, zaprojektował plakat oraz znaczek, który kupić można na stronie sklep.polskieradio.pl

Całkowity dochód z ich sprzedaży zostanie przekazany redakcji niezależnego białoruskiego tygodnika "Nasza Niwa" (pismo działa od 1906 roku).

- Jest bardzo wielka solidarność ludzi na Białorusi - mówi redaktor naczelny tygodnika "Nasza Niwa" Andrej Skurko - To, co teraz odbywa się w Polsce, koncert "Usłysz Białoruś" i zapraszanie nas, to jest taka fantastyczna solidarność. Nie mam słów, żeby podziękować. (...) Polski przykład pokazuje, że nie da się siłą osiągnąć celu w społeczeństwie. Po Stanie Wojennym musi być Okrągły Stół!

Proszę posłuchać rozmowy o sytuacji na Białorusi, dźwięk pochodzi z dwójkowej audycji "Słuchaj świata". Kliknij ikonę dźwięku po prawej stronie artykułu.

usc