- Jest waszym partyjnym prawem krytykować to, co uważacie za niesłuszne. Jest moim partyjnym prawem bronić się przed zarzutami, które ja uważam za niesłuszne. Oświadczam wam towarzysze, że stoję na stanowisku swojej samokrytyki. Jeśli ktoś, towarzysze, próbuje mnie zepchnąć na pozycje antypartyjne, to ja wam oświadczam, że na takie pozycje się zepchnąć nie dam – odpierał ataki Gomułka.
Trwał kongres zjednoczeniowy PZPR. Blisko trzy lata później, 2 sierpnia 1951 Gomułka został aresztowany. Oskarżono go o odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne.
- Bierut i popierający go ludzie oskarżyli go o szereg bardzo poważnych przewinień: niedocenianie wiodącej roli Związku Radzieckiego we wspólnocie socjalistycznej, nieufność do radzieckich wzorów budowy socjalizmu, niechętny stosunek do kolektywizacji i brak poparcia dla radzieckiego stanowiska w kwestii Jugosławii. Gomułka nie chciał się przyłączyć do ataku polityczno-propagandowego na ten kraj – komentował w audycji ”Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej” dr Paweł Machcewicz.
Zdaniem historyka konflikt między Bierutem, a Gomułką miał swoje korzenie jeszcze w czasach okupacji. Działacze PPR już wówczas mieli inne poglądy na rolę partii i stosunek do władz radzieckich. Gomułka, choć nie był demokratą, jednak uważał, że partia powinna zachować pewną autonomię. Sądził, że wprowadzenie na wzór radziecki kolektywizacji w rolnictwie będzie zgubne dla Polski. Bierut natomiast, przysłany z Moskwy w 1943 roku, bardzo ściśle realizował polecenia Stalina.
O służalczej postawie Bieruta wobec Stalina i metodach walki z przeciwnikami politycznymi mówił ppłk. Józef Światło, wysoki urzędnik Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, który w grudniu 1953 roku uciekł na Zachód. W cyklu audycji ”Za kulisami bezpieki i partii”, nadawanym na antenie Rozgłośni Polskiej RWE podkreślał:
- Najpierw Bierut mówił o prawicowym odchyleniu Gomułki i o tym, że nie ma u niego zmysłu kolektywnej pracy, potem stopniował oskarżenia i twierdził, że tow. Wiesław działał w interesie imperializmu.
W audycji dotyczącej rewizji przeprowadzanych u Gomułki relacjonował:
- Komunistyczna dyktatura boi się ludzi ideowych, komuniści dobierają świadomie ludzi o nieczystych sumieniach, których trzymają w ręku strachem przed ujawnieniem ich przeszłości. W tym celu organy bezpieki gromadzą nieustannie materiał.
Po kongresie zjednoczeniowym PZPR w 1948 roku, Władysław Gomułka i partyjni zwolennicy zaczęli być odsuwani od stanowisk, potem zaczęły się aresztowania. Funkcjonariusze bezpieki przyjechali po tow. Wiesława do Krynicy, gdzie wraz z żona spędzał urlop. Był 2 sierpnia 1951 roku. Został przewieziony do tajnego więzienia MBP w Miedzeszynie. Była to odosobniona willa o kryptonimie ”Spacer”. Przeciwko Gomułce zaczęto prowadzić bardzo drobiazgowe śledztwo, nadzorowane przez samego Bieruta. Ale do procesu nie doszło. W grudniu 1954 roku, już po śmierci Stalina, Gomułka wyszedł na wolność. Lata spędzone w areszcie pomogły mu w budowie kapitału politycznego i uzyskaniu społecznego poparcia. Wyniosło go to do władzy w październiku 1956 roku.
Jakie były kulisy aresztowania Władysława Gomułki - posłuchaj komentarza dr Pawła Machcewicza oraz relacji ppłk. Józefa Światły.
