Płk Ryszard Jerzy Kukliński, pseud. Jack Strong w latach 1971-81 przekazał na Zachód ponad 40 tys. stron tajnych dokumentów dotyczących Układu Warszawskiego - m.in. plan wprowadzenia stanu wojennego w Polsce. W obliczu dekonspiracji z pomocą CIA uciekł z kraju, zaocznie skazany na karę śmierci. Rehabilitacja Kuklińskiego była nieoficjalnym warunkiem wejścia Polski do NATO.
Na historii życia i działalności Kuklińskiego oparty został film "Jack Strong", w którym obok uznanych gwiazd kina z Polski, Stanów Zjednoczonych, Rosji i Ukrainy, zagrali dwaj bracia - Stefan i Józef Pawłowscy.
Pierwszy studiuje na Akademii Teatralnej w Warszawie, drugi już ją ukończył. Dla obu młodych aktorów Władysław Pasikowskim okazał się dobrym i wymagającym nauczycielem, którego konkretne uwagi ukierunkowały pracę nad rolą Waldemara Kuklińskiego. Ale dużą część pracy, szczególnie przed rozpoczęciem zdjęć do filmu "Jack Strong", aktorzy wykonali sami.
- Jeżeli aktor chce zbliżyć się do bohatera, to konieczne albo potrzebne jest, by jak najlepiej poznać tego człowieka, osobiście lub z relacji innych. Niestety, jeśli chodzi o synów pułkownika Kuklińskiego, to nie wiemy o nich za dużo. Trudno znaleźć wspomnienia, szczegóły, zdjęcia - mówił Józef Pawłowski w "Sobocie z Jedynką" .
Pomocny okazał się dokumentalny film Dariusza Jabłońskiego "Gry wojenne", w którym Hanna Kuklińska opowiada o dzieciństwie i dojrzewaniu synów, ich relacji z ojcem i wydarzeniach, które nastąpiły po ucieczce rodziny z ludowej Polski.
Dla młodych aktorów ocena decyzji Jacka Stronga wydaje się być ułatwiona dzięki przykładowi własnej rodziny. - Dziadek działał na tej samej zasadzie, co pan Kukliński i dla mnie jest bohaterem. Wiem co nim powodowało i dlaczego się tego podjął. Wiem, że nie robił tego dla prywatnego interesu, ale m.in. dla swoich dzieci i wnuków, których miał mieć w przyszłości - powiedział Józef.
Stefan dodał, że trudno dziś ocenić co by było, gdyby ludzie tacy jak Jerzy Pawłowski czy Ryszard Kukliński nie podjęli współpracy z amerykańskim wywiadem. - To jest pytanie bardziej już do historyków.
Rozmawiała Anna Stempniak.
"Sobota z radiową Jedynką" - zapraszamy do słuchania między 9.00 a 20.00.
(asz)
Zrozumieć szpiega. Aktorzy filmu "Jack Strong" o swoim dziadku - Jedynka - polskieradio.pl