Niechciana wielka Pasja Bacha

- Pasja według św. Mateusza nigdy nie została oficjalnie zamówiona, a zezwoleniu na jej wykonanie towarzyszyły grymasy dotyczące teologicznej poprawności utworu Bacha - opowiada w Dwójce profesor Mirosław Perz.

Profesor Mirosław Perz w studiu Dwójki, styczeń 2013

Foto: Grzegorz Śledź/PR2

Zapracowany zwykle lipski kantor mógł w okresie Wielkiego Postu odpocząć, bowiem w tradycji luterańskiej był to tempus clausum, czyli czas zakazany. Poza Zwiastowaniem Pańskim (25 marca) w zborach nie rozbrzmiewała wtedy muzyka. Jan Sebastian Bach wolał jednak poświęcić ten czas twórczości Soli Deo gloria.

Spośród czterech skomponowanych przez niego pasji do naszych czasów zachowały się w całości tylko dwie. Pasja Janowa powstała jeszcze podczas posługi w Kürten, w 1724 roku, choć jej prawykonanie nastąpiło już w Lipsku. Tamże w 1727 roku została stworzona i miała swą premierę Pasja według św. Mateusza, której profesor Mirosław Perz poświęcił audycję.

>>200 kantat Bacha. Gawęda Mirosława Perza<<

Utwór wpisuję się w importowaną z włoskiego kręgu kulturowego konwencję oratorium. Jego korzenie tkwią jednak w specyficznie protestanckiej, niemieckiej tradycji. W Wielki Piątek śpiewano tam dialogowo adekwatny tekst któregoś z ewangelistów, zwykle Jana. Z czasem te wykonania wzbogacone zostały elementami polifonicznymi oraz tekstami pietystycznymi zakomponowanymi w formę arii i recytatywów z akompaniamentem instrumentów. Za czasów Bacha gatunek ten przyjął formę pełnowymiarowego oratorium i dał światu jedno z największych arcydzieł muzyki religijnej wszech czasów.

>>80. lat Mirosława Perza<<

Pasj Mateuszowej słuchamy, wraz z profesorem Mirosławem Perzem, w nagraniu dokonanym przez zespoły English Baroque Soloists,  Monteverdi Choir i  London Oratory Junior Choir pod dyrekcją Johna Eliota Gardinera. W zaprezentowanych dotychczas numerach partie solowe wykonują: Anne Sofie von Otter (kontralt), Andreas Schmidt (baryton, Jezus), Anthony Rolfe Johnson (tenor, Ewangelista), Barbara Bonney (sopran), Ann Monoyios (sopran) i Cornelius Hauptmann (bas, Judasz).