"Znaki szczególne" określane są mianem pierwsze autobiografii pokolenia urodzonego w latach 80., którego okres dojrzewania przypadł na lata transformacji ustrojowej. Choć książka jest prywatnym zapisem dorastania autorki, Paulina Wilk swoje obserwacje i doświadczenia chętnie przerzuca na podmiot zbiorowy.
- To jest powieść o wspólnocie i jej poszukiwaniu. Zaimek "my” w książce pojawia się wielokrotnie z nadzieją, że jakieś "my" istnieje – tłumaczyła pisarka.
Poczucie "bycia razem" najsilniej towarzyszyło Paulinie Wilk w końcówce lat 80., czyli w czasach dzieciństwa, kiedy to podwórka od rana do wieczora wypełnione były gwarem jej rówieśników.  Wraz z końcem PRL-u i wprowadzeniem nowego ustroju nastąpiło, zdaniem autorki, wielkie przewartościowanie.
- W Polsce współczesnej wszyscy skupili się na swoim życiu. Pamiętam transformację jako czas bardzo podniosłych haseł, silnych symbolicznych wartości. Tymczasem mój tata się martwił, czy będzie miał pracę i czy będzie w stanie utrzymać rodzinę. Nie jest dla mnie dziwne, że przez pierwsze ćwierćwiecze tej wolności Polacy skupili się na tym, co jest im najbliższe: budowaniu indywidualnego rodzinnego zabezpieczenia, a z drugiej strony na nadrabianiu konsumpcyjnych zaległości, budowaniu komfortu, podróżowaniu…
Zdaniem Pauliny Wilk tym, co współcześnie łączy jej generację, jest umiłowanie dla indywidualności. Stan ten doprowadził do zaniedbania wspólnej przestrzeni, co wyraża się w pojawiającej się w książce opinii, że Polacy podnoszą standard swojego życia, jednak współczesna Polska w ich mniemaniu jest rozczarowaniem.
- Ja jestem trochę zmęczona indywidualnością, „pojedynczością”, która zajmuje bardzo ważne i wysokie miejsce w hierarchii wartości mojej generacji. Przesunięcie wskazówki w tę stronę spowodowało, że na jakiś czas zaniedbaliśmy to, co jest podzbiorem wspólnym - zauważa Wilk.
Zdaniem autorki  najlepszą metodą na poradzenie sobie z frustracjami jej rówieśników byłaby refleksja, co każdy z nich do tej pory przeżył: - Trzeba zacząć o tym między sobą rozmawiać i szukać pozytywnych rozwiązań - nawołuje Paulina Wilk.
Więcej na temat książki "Znaki szczególne" – w nagraniu audycji.
Audycję przygotował Bartosz Panek.

bch/mm

Nagość na deskach teatralnych, choć zdarza się często i stała się modna przez to, że jest bezpośrednia, nadal budzi większe kontrowersje niż nagość w filmie. W dodatku reżyserzy teatralni dziś częściej rozbierają na scenie mężczyzn, co zawsze bardziej szokuje odbiorców. W dyskusjach o "rozbieranych scenach" z jednej strony kładzie się ogromny nacisk na kontekst i uzasadnienie nagości, z drugiej broni się jej twierdzeniem, że ciało samo w sobie jest piękne i stanowi podstawowe narzędzie pracy aktora, zatem powinno być wyłączone z pojęć tabu.

Ciało jako swoje naturalne narzędzie pracy traktuje Joanna Drozda, która w spektaklu "Skąpiec" w reżyserii Eweliny Marciniak nie tylko występuje nago, ale wchodzi w bezpośrednią interakcję z publicznością. - Kiedy siedzę wśród widzów w kostiumie, zapoznaję się z nimi, staję się jedną z nich, a potem nagle to ciało jest obnażone i następuje bardzo ciekawe przesunięcie, pojawią się nowe emocje i nowe wrażenia, a chyba tego szukamy w teatrze - zaznaczała.

Zdaniem krytyka teatralnego Przemysława Skrzydelskiego nagość w teatrze jest uzasadniona, kiedy jest ona konsekwencją całego dzieła teatralnego. Jednakże reżyserzy sięgając po nią, sporo ryzykują. - Scena nagości może zagłuszyć wydźwięk spektaklu, bo ona często zamyka dyskusję na inne konteksty spektaklu - zauważał.

Ryzyka takiego nie bał się podjąć w swoim spektaklu "Caryca Katarzyna" Wiktor Rubin, który tłumaczył w Dwójce, że w jego przedstawieniu nagość została stematyzowana. - W historii Carycy Katarzyny problem cielesności polegał na tym, że nie wiadomo, do kogo jej ciało należało. Czy było jej, jako osoby materialnej, czy to było ciało publiczne. Przecież ona go używała w kontekście związku małżeńskiego, którego nie chciała - wyjaśniał. Konflikt ten zostaje w spektaklu zaznaczony w scenie, w której grająca główną rolę Marta Ścisłowicz roznegliżowana krąży między widzami. - Projektując tę scenę, nie wiedzieliśmy, jak zareagują na nią widzowie. To jest rodzaj ryzyka. Natomiast wiedzieliśmy, jakie znaczenia chcemy powołać tym gestem - podkreślał Wiktor Rubin.

Więcej na  temat nagości w teatrze - w nagraniu audycji z udziałem: prof. IS PAN Krystyny Duniec, autorki książki "Ciało w teatrze. Perspektywa antropologiczna"; Przemysława Skrzydelskiego, krytyka teatralnego, publicysty tygodnika "wSieci"; Joanny Drozdy - aktorki Teatru Polskiego w Bydgoszczy oraz reżysera Wiktora Rubina.

Audycję przygotował Jacek Wakar.

bch/jp