Zofia Kossak-Szczucka (1889-1968) dzieciństwo i młodość spędziła na Lubelszczyźnie i na Wołyniu, gdzie przeżyła piekło rewolucji bolszewickiej. Swoje wspomnienia z tego okresu opisała w Pożodze, która jednocześnie stała się jej udanym debiutem literackim. Po śmierci pierwszego męża osiadła w 1923 roku w Górkach Wielkich na Śląsku Cieszyńskim, gdzie ponownie wyszła za mąż w 1925 roku za Zygmunta Szatkowskiego. W okresie międzywojennym powstały jej najwybitniejsze utwory: książki poświęcone Śląskowi (m.in. Nieznany kraj, Wielcy i mali), utwory dla dzieci i młodzieży (Kłopoty Kacperka góreckiego skrzata, Topsy i Lupus, Bursztyny), opowieści hagiograficzne (Szaleńcy Boży), a przede wszystkim wielkie powieści historyczne, wśród których trylogia: Krzyżowcy, Król trędowaty, Bez oręża, tłumaczona na 16 języków, przyniosła jej rozgłos i znaczące nagrody.
Lata okupacji spędziła w Warszawie. Zaangażowana w pracę konspiracyjną, redagowała podziemną prasę, była współzałożycielką Rady Pomocy Żydom (Żegota). Za tego rodzaju działalność została odznaczona medalem "Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata" oraz tablicą pamiątkową w Jerozolimie. Przeżyła Oświęcim (Z otchłani), a potem Pawiak, gdzie została skazana na śmierć. Uwolniona w lipcu 1944 roku dzięki staraniom władz podziemia, wzięła udział w Powstaniu Warszawskim. Po wojnie wyjechała z kraju i przebywała w Anglii. W 1957 roku pisarka powróciła do Polski, zmarła w 1968 r.
W audycji Joanny Szwedowskiej o Zofii Kossak mówi Władysław Bartoszewski. Wspomina epizody z jej biografii, opowiada o jej światopoglądzie katolickim, analizuje jej postawę wobec Żydów, relacjonuje początki Rady Pomocy Żydom. "Należała do jednych z najbardziej niezwykłych ludzi, jakich spotkałem w swoim życiu" - mówi Bartoszewski, akcentując jej apolityczność i wyjątkowość w działaniu. "Była wielkim człowiekiem".
Wykorzystano także fragmenty tekstów Zofii Kossak, jak i jej biografii autorstwa Mirosławy Pałaszewskiej.
Zapraszamy do wysłuchania całej audycji: "Władysław Bartoszewski o niezwykłej kobiecie"
