"Ojczysty - dodaj do ulubionych". Co łączy park, parking i parkan?

W cyklu "Ojczysty - dodaj do ulubionych" zdradzamy tajemnice języka polskiego. Sprawdzamy, co wspólnego mają ze sobą: park, parking i parkan i które z tych słów jest najstarsze. 

W XV wieku "parkan" oznaczał rodzaj ogrodzenia obronnego, był więc elementem fortyfikacyjnym. Dziś to zwykłe ogrodzenie ze sztachet, prętów metalowych czy samej siatki

Foto: Shutterstock/Dolores M.Harvey

• W ramach kampanii "Ojczysty - dodaj do ulubionych" tym razem sprawdzamy, które słowo było pierwsze: park, parking czy parkan. 
• Co łączy park, parking i parkan. 
• "Parkan" był używany już w XV wieku, choć w nieco innym znaczeniu niż obecnie.

W ramach kampanii "Ojczysty - dodaj do ulubionych" poznajemy ciekawostki językowe. Tym razem wraz z Martyną Matwiejuk poznajemy słowo parkan i jemu podobne. 

Park, parking, parkan - to wcale nie jest przypadkowe podobieństwo brzmieniowe, choć w tym ciągu wyrazowym ani jeden z wyrazów nie pochodzi od drugiego, to wszystkie są ze sobą w pewien sposób spokrewnione i wszystkie są zapożyczeniami, ale nie z tego samego języka.

Pierwszy pojawił się w polszczyźnie nie park, lecz parkan. Wraz "parkan" był używany już w XV wieku, choć w nieco innym znaczeniu niż obecnie.

Parkan kiedyś był obronny

"Parkan" oznaczał wówczas rodzaj ogrodzenia obronnego, był więc elementem fortyfikacyjnym. Mógł mieć postać ostrokołu zbudowanego z zaostrzonych pali albo wysokiego solidnego płotu o przęsłach z drewnianych dyli. Z czasem jego forma się przekształcała, przybierając postać wału kamiennego lub ziemnego. Następnie zasieków z drutu kolczastego, wreszcie zwykłego ogrodzenia z prętów metalowych, drewnianych sztachet czy nawet samej siatki.

"Parkanem" nazywano dawniej też zagrodę wiklinową stawianą w poprzek nurtu rzeki i służącą do połowu ryb czy stawianą pionowo w wodzie sieć rybacką, a także sieci lub zagrody, do których naganiano zwierzynę podczas polowania z nagonką.

Posłuchaj

01:24 czwórka żabie lato 31.08.2024 ojczysty parkan 8.49.mp3 "Ojczysty - dodaj do ulubionych". Parkan - starszy od parku i parkingu (Żabie lato/Czwórka)

 

Audycja powstała we współpracy z Narodowym Centrum Kultury.

___

Kampania społeczno-edukacyjna "Ojczysty - dodaj do ulubionych" ma na celu propagowanie dbałości o poprawność polszczyzny oraz kształtowanie świadomości językowej Polaków. Dziennikarze Czwórki angażują się w projekt, prezentując w formie dźwiękowej ciekawostki językowe.

O pochodzeniu wyrażeń z życia codziennego opowiada Martyna Matwiejuk. 

POSŁUCHAJ POPRZEDNICH ODCINKÓW <<<

 

Organizatorem akcji "Ojczysty - dodaj do ulubionych" jest Narodowe Centrum Kultury. Kampania trwa nieprzerwanie od 20 lutego 2012 roku, dnia poprzedzającego Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. "Ojczysty - dodaj do ulubionych" to najpopularniejszy kanał prowadzony przez centralne instytucje kultury poświęcony poprawnej polszczyźnie.

***

mat. pras./qch/pj/wmkor