To samo południe Europy, dalej – za morzem – już Afryka. To także, jak mówi jeden z gości audycji, "jedno wielkie muzeum", gdzie budynki sprzed czterech tysięcy lat sąsiadują z bardzo nowoczesnymi. I wreszcie – to miejsce, gdzie wszędzie jest blisko i gdzie zawsze można liczyć na życzliwość (tak przynajmniej wynika z naszego doświadczenia).
W tym wydaniu "Radiowego Domu Kultury" szukaliśmy odpowiedzi na pytanie: jaka jest Malta? Pomagały nam w tym, spotkane przez nas na wyspie, osoby.
Po stolicy, czyli po mieście-twierdzy La Valetta (Valletta), oprowadził nas, wprowadzając w maltański klimat, honorowy konsul RP, Stephen Parnis England. To opowieść w języku maltańskim. Zapewne wiele osób, słuchając RDK-u, zetknie się z nim dziś po raz pierwszy. Robi wrażenie, budzi zainteresowanie i brzmi jak… arabski.
Jaka jest historia tego jednego z oficjalnych języków Unii Europejskiej? Dlaczego zaraz po wejściu Malty do wspólnoty oficjalne dokumenty UE i PE nie były tłumaczone na maltański? Skąd się wziął i jak brzmi? Co oznacza słowo "xemx", a co "xemxata"? Odpowiedzi szukaliśmy wspólnie z prof. Albertem Borgiem, lingwistą, członkiem Narodowej Rady Języka Maltańskiego.
Spotkaliśmy się także z Simonem Busunttilem. Właśnie zakończył 9-letni okres pracy w Parlamencie Europejskim, zdobył fotel w lokalnej Izbie Reprezentantów i przygotowuje się do walki o przywództwo w opozycyjnej Partii Narodowej. Doskonale zna problemy Maltańczyków, od lat zajmuje się także sprawą imigrantów z Afryki, którzy szukają lepszego życia w Europie…
Gdybyśmy nie wsiedli na malutki prom z Valletty do Bormli, prawdopodobnie nigdy nie mielibyśmy okazji go poznać. Mike Wacław Sapiecha (oryg. Sapieha) urodził się w Wielkiej Brytanii (jego ojciec jest Polakiem), a przed rokiem kupił do na wyspie. Jest zawodowym fotografem i – jak nam powiedział – po śmierci żony szuka sposobu na zapełnienie pustki… Postanowił zrealizować projekt "Za drzwiami". Przechadza się z aparatem pięknymi i wąskimi uliczkami Bormli, fotografuje domy, wejścia do nich. Czasem wchodzi do środka, słucha historii. Być może powstanie z tego książka?
Byliśmy także na południu Malty. W miasteczku Birżebbuġa od pół roku mieszka, wraz z rodziną, Magda Bacia. Co robi? Między innymi gra – zupełnie przypadkowo – w maltańskiej zawodowej lidze siatkarskiej. Jacy są Maltańczycy widziani oczami Polaków i co Magdzie podoba się tu najbardziej – opowiedziała sama w tym wydaniu RDK-u.
Spotkaliśmy się też z prawdziwym kawalerem maltańskim! Andrew Strickland przyjął nas w swojej posiadłości w Zejtun. Zapytaliśmy go o to, co dziś robią rycerze maltańscy, niegdyś władający wyspą przez ponad 250 lat?
A za pięć lat La Valetta (Valletta) będzie Europejską Stolicą Kultury! Czym chce przyciągnąć artystów i turystów? Jakie projekty odbędą się w ramach przedsięwzięcia? Jak władze miasta zamierzają połączyć tradycję z nowoczesnością? Jakie jest hasło Valletta 2018? O tym opowiadał burmistrz maltańskiej stolicy, rządzący nią od sześciu lat – a ma 33 (!) – Alexei Dingli.
Muzyka w tym wydaniu "Radiowego Domu Kultury" także była maltańska :)
Zapraszamy na nasz profil na FB!
Agnieszka Obszańska, Michał Nogaś (Valletta),
Agnieszka Szydłowska (Warszawa)
Audycja została przygotowana we współpracy z Parlamentem Europejskim.
"Radiowy Dom Kultury" na antenie Trójki w każdą sobotę między 13.05 a 15.00. Zapraszamy do słuchania!