W sobotę w całej Polsce odbywają się uroczystości w hołdzie dla żołnierzy polskiego podziemia antykomunistycznego. Jedną z nich była warszawska rowerowa Masa Krytyczna. Zanim rowerzyści wyruszyli z Placu Zamkowego za udział w imprezie dziękował im doktor Krzysztof Szwagrzyk z Instytutu Pamięci Narodowej.
Posłuchaj unikatowych nagrań ze stalinowskich procesów pokazowych >>>
W działania podziemia antykomunistycznego zaangażowało się ponad 200 tysięcy osób. Co najmniej 50 tysięcy z nich komuniści zamordowali. To dla nich o 17.00 przed Grobem Nieznanego Żołnierza odczytany zostanie apel poległych.
Także w Warszawie w Parku Skaryszewskim z okazji sobotnich uroczystości przygotowano kilka ciekawych wydarzeń. O 12 wystartował tam Bieg Ludzi Honoru Tropem Wilczym.
Ponieważ jego trasa przebiegała między innymi przez teren wokół kontrowersyjnego radzieckiego pomnika, monument został na czas biegu zakryty banerem o tematyce patriotycznej.
- Zasłonięcie pomnika pozwoli uniknąć niepotrzebnego dyskomfortu - uważa jeden z organizatorów akcji, Michał Dworczuk. Jego zdaniem w ten dzień Polacy powinni skupić się na oddaniu hołdu Żołnierzom Wyklętym, poznaniu ich historii i działalności. Wątek sowiecki zaś może utrudniać prawidłowe przeżywanie święta.
Zobacz serwis specjalny: ŻOŁNIERZE WYKLĘCI >>>
Baner przedstawia wizerunek trzech żołnierzy walczących na wschodnim froncie z adnotacją: "W tym miejscu wciąż stoi pomnik sowieckich okupantów".
W Parku Skaryszewskim w sobotę odbywa się też gra miejska związana z Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
Kwiaty przed aresztem
W sobotę przed aresztem na ulicy Rakowieckiej w Warszawie złożono kwiaty. W uroczystości w Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych obok kombatantów wziął udział sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta Olgierd Dziekoński. Krótka ceremonia miała asystę żołnierzy Kompanii Reprezentacyjnej Wojska Polskiego, a po niej ciężkie lata terroru stalinowskiego wspominali ci, którym udało się przeżyć lata więzienia i tortur. Wacław Sikorski pseudonim "Bocian" wskazując na fotografie pomordowanych mówił: - To są moi koledzy, którzy się ze mną żegnali idąc na śmierć.
Dodał, że więźniowie byli świadomi swojego losu, bo przed egzekucjami widywali wjeżdżającą na teren aresztu furmankę z drewnianymi skrzyniami. Żołnierze antykomunistycznej konspiracji mówią, że mają satysfakcję ze swojego święta. Cieszą się też, że w końcu Polacy mówią o nich i o ich zabitych kolegach.
Wcześniej zastępca Szefa Gabinetu Prezydenta Sylwia Remiszewska złożyła wieniec przed Grobem Nieznanego Żołnierza. Również szef klubu Prawa i Sprawiedliwości Mariusz Błaszczak złożył wieniec na tak zwanej Łączce na wojskowych Powązkach, gdzie komuniści potajemnie grzebali pomordowanych.
Inscenizacje, biegi, pokazy filmów
W piątek wieczorem ulicami Bydgoszczy przejechała rowerowa Masa Krytyczna w hołdzie Żołnierzom Wyklętym. Rowerzyści modlili się na cmentarzu, na którym UB grzebało pomordowanych w bydgoskim więzieniu żołnierzy niepodległościowego podziemia.
W sobotę w wielu miastach przygotowano przedstawienia związane z powojennymi wydarzeniami. W gminie Grunwald odegrano inscenizację przejęcia ówczesnego posterunku MO przez oddziały podziemia. Na przełomie zimy i wiosny 1947 roku, pluton z oddziału Stanisława Balli "Sokoła", którym dowodził Franciszek Wypych pseudonim "Wilk", zajął budynek gminy, zniszczył znajdującą się tam dokumentację oraz rozbroił i przepędził milicjantów z posterunku. Informacje o przebiegu zdarzenia pozyskano od żyjących jeszcze świadków oraz w trakcie kwerend archiwalnych. Na ich podstawie przeprowadzono rekonstrukcję wydarzenia.
Inscenizacja przejęcia budynku gminy Grunwald w Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych/fot. PAP/Tomasz Waszczuk
Inscenizacją historyczną rozpoczęły się też obchody Narodowego Dnia Żołnierzy Wyklętych w Toruniu. W parku przy ulicy Poznańskiej można było zobaczyć, jak wyglądało odbicie Żołnierzy Wyklętych z transportu. Lektor opowiadał ciekawostki historyczne, wystąpił także zespół ''Podgórski Walczyk''. Przygotowano wystawę terenową, poświęconą Żołnierzom Wyklętym.
Wiele uroczystości odbywa się w ten weekend na Podlasiu.
W sobotę wieczorem ulicami Białegostoku przejdzie Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych organizowany przez Młodzież Wszechpolską. Wyruszy on o godz. 18 spod Kina TON.
W Supraślu odbywa się m.in. bieg rekreacyjny przez las, później uczestnicy przy ognisku obejrzą pokazy grup rekonstrukcyjnych, wysłuchają gawędy historycznej i wspólnie zaśpiewają pieśni patriotyczne.
W Suwałkach o 17:30, członkowie Grupy Rekonstrukcji Historycznej będą kwestować na ekshumację i identyfikację ofiar komunizmu. Zbiórkę zaplanowano w trzech punktach miasta - pod byłą siedzibą Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa przy ul. Kościuszki, przed byłą siedzibą NKWD i dawnym więzieniem, gdzie przetrzymywano Żołnierzy Wyklętych Suwalszczyzny. W każdym z tych miejsc na murach budynków będą wyświetlane filmy oddające cześć i pamięć poległym.
W Łomży obchody święta zaplanowano na dwa dni. W sobotę o 17 w Centrum Kultury przy ul. Polowej można będzie posłuchać wykładu historycznego o konspiracji niepodległościowej w powiecie łomżyńskim. Natomiast po mszy św. za ojczyznę o godz. 18 w łomżyńskiej katedrze, odbędzie się Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych z apelem poległych.
W niedzielę łomżyńskie obchody rozpoczną się w południe w kościele Krzyża Świętego Mszą w intencji Żołnierzy Niezłomnych. Potem przed symbolicznym słupem granicznym przy Centrum Katolickim odbędą się uroczystości patriotyczne i pokaz filmu dokumentalnego.
Muzeum Wojska w Białymstoku zaprasza w niedzielę na wykład o Żołnierzach Wyklętych. Potem będzie można obejrzeć archiwalny film szkoleniowy Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego "W pościgu za bandą" z 1954 roku. Początek spotkania o 12.
Msza święta, marsz pamięci oraz pokaz filmów dokumentalnych - tak wyglądają uroczystości w Poznaniu.
- Głównym punktem poznańskich uroczystości będzie spotkanie pod Pomnikiem Państwa Podziemnego - zaprasza historyk Dariusz Kucharski.
Oprócz oficjalnych uroczystości, w kinie Rialto można będzie zobaczyć filmy poświęcone Żołnierzom Wyklętym.
Hołd w Afganistanie
Żołnierze służący na misji w Afganistanie pamiętają o tych, którzy walczyli za wolną Ojczyznę. Z okazji Narodowego Dnia Pamięci o Żołnierzach Wyklętych zorganizowali pokaz filmowy, ubarwiony muzyką, podczas którego wspominali ich czyny, dokonania i często tragiczne losy.
W działania antykomunistycznego podziemia włączyło się po II wojnie światowej ponad 200 tysięcy osób. W latach 1944-1956 wskutek terroru komunistycznego śmierć poniosło około pięćdziesięciu tysięcy z nich.
IAR, PAP, bk