Logo Polskiego Radia
Polskie Radio
Bartłomiej Makowski 07.12.2014

Cyceron - "groch", który niejednemu stanął w gardle

- I z jego listów, i z jego mów jasno wynika, że był człowiekiem, który do końca bronił jednej opcji. Jego ideałem była republika i za ten ideał oddał życie – mówiła o Marku Tuliuszu Cyceronie filolog klasyczna Barbara Strycharczyk.
Cyceron, kopia oryginalnego, rzymskiego popiersia, autor: Bertel ThorvaldsenCyceron, kopia oryginalnego, rzymskiego popiersia, autor: Bertel ThorvaldsenWikimedia Commons/domena publiczna
Posłuchaj
  • Postać Cycerona - audycja Katarzyny Kobyleckiej z cyklu "Widnokrąg. Prywatnie u starożytnych" z udziałem Barbary Strycharczyk (30.01.1995)
Czytaj także

7 grudnia 43 roku p.n.e. zginął Cyceron, wybitny rzymski polityk, mąż stanu, obrońca Republiki.

Wielki mówca
Zasłynął jako mówca, który w bystrości myśli i ciętości języka nie miał sobie równych. Nie obawiał się krytykowa najpotężniejszych ludzi swoich czasów.  Za swoje mowy - "Filippiki" - wymierzone przeciw Markowi Antoniuszowi został na jego polecenie zamordowany.

Cicero znaczy "groch"

Przydomek rodu: "cicero", oznacza po łacinie "groch". Protoplasta Tuliuszów został tak nazwany ze względu na brodawkę na nosie. Gdy Marek Tuliusz rozpoczynał karierę polityczną przyjaciele odradzali mu posługiwanie się tym nazwiskiem. - Cyceron oburzony tym faktem mówił, że postara się, żeby ten przydomek traktowany był od tej pory nie z pogardą, a z uznaniem - wyjaśniała  filolog klasyczna Barbara Strycharczyk w audycji z cyklu "Widnokrąg.Prywatnie u starożytnych".

Trudne początki

Jak na rzymskie standardy, Cyceron karierę polityczną rozpoczął późno, bo w wieku 25 lat. -Pochodził z rodu ekwitów, więc pochodził z tak zwanej arystokracji finansowej w Rzymie - wyjaśniała Barbara Strycharczyk w audycji z cyklu Katarzyny Kobyleckiej. - Natomiast urzędy zarezerwowane były dla tych, którzy pochodzili z rodów senatorskich.
Mimo trudności związanych z pochodzeniem, Cyceron szybko wspinał się po szczeblach drabiny politycznej kariery. W roku 75 roku p.n.e. został kwestorem (publicznego oskarżyciela w sprawach karnych) na Sycylii. Następnie pełnił funkcję edyla (pomocnika trybuna ludowego) i pretorem (zastępcą konsulów).

"Ojciec ojczyzny"
W 63 roku p.n.e. doszedł do najwyższej godności w republikańskim Rzymie - został konsulem. Udaremnił wówczas spisek Katyliny, który chciał przejąć władzę w Wiecznym Mieście. - Za swe zasługi otrzymał tytuł "pater patriae" ("ojciec ojczyzny") - mówiła gość audycji Katarzyny Kobyleckiej.

"Cyceron
"Cyceron demaskuje Katylinę", Cesare Macciari, źr. Wikimedia Commons/dp

Cyceron skazał bez sądu spiskowców na śmierć, za co został później wygnany. Na banicji przebywał w latach 58-57 p.n.e.  Powrócił tryumfalnie do Rzymu dzięki wstawiennictwu Pompejusza. To właśnie za nim opowiada się w trakcie wojny domowej z Cezarem. Ten, po zwycięstwie, ułaskawił Cycerona. Po śmierci Cezara w 44 roku p.n.e. mówca i filozof związał się ze stronnictwem Oktawiana, upatrując w nim ratunku dla ustroju republikańskiego.
Cyceron w życiu publicznym i prywatnym - posłuchaj audycji Katarzyny Kobyleckiej.

bm