Logo Polskiego Radia
Jedynka
Andrzej Gralewski 24.12.2012

Choinka i "Cicha noc"

Według tradycji choinkę powinno ubierać się właśnie w Wigilię rano. Jest to najbardziej widoczny symbol świąt Bożego Narodzenia. A najsłynniejsza kolęda świata powstała dlatego, że w niemieckim Oberndorf... zepsuły się organy.
Posłuchaj
  • Alicja Dusza o symbolice choinki
  • Powstanie kolędy i jej pierwsze wykonanie (Dwójka)
  • Oberndorf w zbiorach Muzeum Historii Lokalnej oraz dalsze dzieje kolędy (Dwójka)
  • Życie kompozytora "Cichej nocy" - Franza Grubera (Dwójka)
  • Renate Ebeling-Winkler o odkrytym przez siebie rękopisie kolędy (Dwójka)
  • Popularyzacja i dalsza ekspansja "Cichej nocy" (Dwójka)
Czytaj także

Zwyczaj ubierania choinki przyjął się w Europie dopiero w XVII wieku, do Polski przyszedł jakieś sto lat później. Na dobre zadomowił się u nas przełomie XIX i XX wieku. Co symbolizuje choinka i co ważne - ozdoby choinkowe?

Dla niewierzących choinka to miejsce, przy którym mogą się spotkać. - Dla  nas, wierzących,  to drzewo życia, to Jezus Chrystus i jego zbawienie - zauważa o. prof. Witold Kawecki z UKSW w Warszawie.

Posłuchaj całego nagrania Alicji Duszy o symbolice choinki i choinkowych ozdób.

(ag)

***

Oberndorf bei Salzburg to malownicze austriackie miasteczko, w którym "Cicha noc" została wykonana po raz pierwszy - znajduje się tu kaplica upamiętniającą to wydarzenie i Muzeum Historii Lokalnej. Justyna Piernik rozmawiała z mieszkańcami, znawcami tematu i członkami działającego w Oberndorfie Stowarzyszenia "Stille Nacht": Renate Ebeling-Winkler i Wilhelmem Stettnerem.

Właśnie w tej miejscowości, w przeddzień Wigilii 1818 roku, w kościele parafialnym św. Mikołaja zepsuły się organy. Wtedy to "młody ksiądz Joseph Mohr wręczył organiście Franzowi Gruberowi słowa wiersza, z prośbą o skomponowanie do nich melodii na dwa głosy solowe, chór i gitarę" - tak opisał sam kompozytor narodziny kolędy. Gruber napisał muzykę w ciągu jednego dnia i w wigilijny wieczór obaj wykonali utwór w czasie pasterki. Mohr śpiewał tenorem i grał na gitarze, a Gruber wtórował mu basem.

"Cicha noc" spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem ze strony wiernych i wkrótce była znana również w okolicy. Przez Tyrol, Berlin i Lipsk rozpoczęła się jej daleka droga aż do Nowego Świata. Dziś wykonywana jest w ponad trzystu językach i dialektach. Przesłanie nadziei i pokoju, zawarte w prostym tekście i nieskomplikowanej melodii trafia do serc mieszkańców najodleglejszych zakątków Ziemi.

Rękopis kolędy z 1816 roku, napisany przez Joseph Mohra, został odnaleziony przypadkiem w 1995 roku, przez bibliotekarkę Renate Ebeling-Winkler, aktualną wiceprezes Stowarzyszenia "Stille Nacht". Odkrycie wywołało sporą sensację, bo okazało się, że to najstarszy dokument w historii "Cichej nocy". Rękopis, sporządzony pięknym pismem wykształconego muzyka, liczy 6 strof, a nie tylko 3, do których jesteśmy przyzwyczajeni. W czwartej zwrotce znajduje się apel o pokój do wszystkich, nawet wrogów.

***

Tytuł audycji: Europejski magazyn kulturalny 

Przygotowała:Justyna Piernik  

Data emisji: grudzień 2010