- Zmiany, jakie zaszły w Polsce i na Węgrzech na przełomie lat 80. i 90. dały impuls do zmian w całym bloku komunistycznym - mówi historyk, dr Andrzej Zawistowski z Instytutu Pamięci Narodowej. Ale i wcześniej polsko-węgierskie kontakty odróżniały się od kontaktów, jakie oba państwa miały z innymi "sojusznikami" z Układu Warszawskiego i RWPG.
30 sierpnia 1980 roku, dzień przed podpisaniem porozumień sierpniowych, przed pomnikiem Józefa Bema w Budapeszcie udało się zorganizować kilkudziesięcioosobową demonstrację poparcia dla polskiej Solidarności. - To bardzo ważny pomnik i to nie dlatego, że Bem to nasz wspólny bohater, ale tam się zaczęło nasze powstanie narodowe w 1956 roku - mówi dr Janos Tischler, dyrektor Instytutu Węgierskiego i radca Ambasady Republiki Węgierskiej w Polsce.
Co prawda milicja rozproszyła demonstrację, ale informację o niej podało radio Wolna Europa. - A byli tacy Polacy, którzy słuchali tego radia i mogli dowiedzieć się, że nie są sami - zauważa gość radiowej Jedynki . - Jedyny taki sygnał w całym ówczesnym bloku wschodnim - potwierdza dr Zawistowski.
>>> Zobacz serwis Polskiego Radia o sierpniu '80
W latach 80. wielu węgierskich opozycjonistów jeździło do Polski by uczyć się choćby jak drukować ulotki i co to jest sitodruk. Te kontakty były bardzo bliskie. - Najlepszy tego dowód, że w 1989 roku, kiedy Węgrzy wybierali swój pierwszy demokratyczny parlament, to jedna trzecia deputowanych mówiła po polsku - podkreśla historyk z IPN.
Jak Węgrzy (społeczeństwo, dysydenci) i Węgry (władza komunistyczna) zareagowali na "polski sierpień" 1980 r., powstanie Solidarności, a potem wprowadzenie stanu wojennego? Jak wyglądała akcja pomocy Węgrów dla Polaków w tym czasie? Czy wcześniejsze kryzysy polityczne w naszym kraju (Marzec ‘68 czy wydarzenia grudnia 70 r.) odbiły się echem na Węgrzech? Jak układały się stosunki polsko-węgierskie w latach 60. i 70. w wymiarze społecznym i na szczeblach władzy?
Posłuchaj całej audycji, którą prowadziła Katarzyna Kobylecka.
(ag)
