Dokładnie 250 lat temu, 3 sierpnia 1773 roku, zmarł Stanisław Konarski, twórca Collegium Nobilium, krytyk ustroju demokracji szlacheckiej.
Swoje przemyślenia ujął w dziele "O skutecznym rad sposobie", które stało się inspiracją dla twórców Konstytucji 3 maja.
Konarski przyszedł na świat w szlacheckiej rodzinie 30 września 1700 jako Hieronim Franciszek. Imię Stanisław przybrał po wstąpieniu do zakonu pijarów w 1715 roku. W zakonie zajął się nauczaniem w tamtejszym kolegium pijarskim. Od 1722 roku nauczał w Warszawie. Trzy lata później wyjechał do Rzymu na studia.
06:00 konarski.mp3 Postać Stanisława Konarskiego w audycji Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika polska" przedstawia dr Maria Czeppe. (PR, 30.05.2001)
W 1740 roku założył w Warszawie Collegium Nobilium, szkołę dla młodzieży z magnackich rodzin. Kładziono w niej nacisk na praktyczny wymiar nauki i patriotyczne wychowanie. Konarski zajmował się nie tylko reformowaniem szkolnictwa, postulował także reformę ustroju państwa. W dziele "O skutecznym rad sposobie" postulował zniesienie liberum veto i wprowadzenie zasady większościowej.
- Za całą swoją nieocenioną działalność został Konarski, jako jedyny, odznaczony przez Stanisława Augusta Poniatowskiego medalem "Sapere auso", czyli "Temu, który odważył się być mądrym" – mówiła dr Maria Czeppe w audycji Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika polska".
bm