Logo Polskiego Radia
polskieradio.pl
Bartłomiej Makowski 15.11.2023

Wacław Makowski. Ostatni marszałek Sejmu II RP

– Sprawdził się jako człowiek, który przeforsował w Sejmie nowelę sierpniową, jako dobry mówca, wytrawny polemista i, co najważniejsze, człowiek, który postulatom obozu rządzącego potrafił nadać szerszy wymiar intelektualny – mówił dr Władysław Kulesza na antenie Polskiego Radia.
Wacław Makowski (1927), źr. Wikimedia CommonsdpWacław Makowski (1927), źr. Wikimedia Commons/dp

15 listopada 1880 roku urodził się Wacław Makowski, profesor, minister sprawiedliwości, marszałek Sejmu.

Przyszedł na świat w wileńskiej rodzinie inteligenckiej. Studiował w Warszawie, Krakowie, Lwowie i Paryżu. Jego zainteresowania były bardzo szerokie, ostatecznie jednak zdecydował się złączyć swoją przyszłość z prawem. Jego doświadczenie przydało się po wycofaniu się Rosjan z Warszawy w trakcie I wojny światowej, kiedy organizował sądownictwo i milicję obywatelską. Kariera polityczna Makowskiego nabrała tempa, kiedy w 1917 roku został wicedyrektorem Departamentu Sprawiedliwości Tymczasowej Rady Stanu.

Posłuchaj
28:47 konfrontacje historyczne_ uczony i pisarz - wacław makowski___f 43232_tr_0-0_11734575f3d4ba3c[00].mp3 Audycja Elizy Bojarskiej z cyklu "Widnokrąg" poświęcona postaci Wacława Makowskiego. (PR 28.04.1988) 

- Listopad 1918 roku wita Wacław Makowski jako zadeklarowany piłsudczyk - zaznaczał dr Władysław Kulesza w audycji Elizy Bojarskiej z cyklu "Widnokrąg".

Jednocześnie rozwijała się kariera naukowa Makowskiego na Uniwersytecie Warszawskim rozpoczęta w 1917 roku, której ukoronowaniem było pełnienie funkcji dziekana Wydziału Prawa i Administracji w latach 1935-1937.  

Minister-fachowiec

- W murach Wydziału Prawa i Administracji UW zachowało się bardzo wiele śladów jego obecności - wyjaśniał gość audycji z 1988 roku.

W trakcie wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku na ochotnika wstąpił do wojska. Przydzielono go do korpusu sądowego, w którym przesłużył 3 lata. Po zakończeniu wojny przeszedł w stan spoczynku. Od 1922 piastował funkcję ministra sprawiedliwości.

- Prasa cieszyła się, że nareszcie minister-fachowiec zrobi porządek z resortem, sprawy będą odbywały się szybciej, sprawniej, bardziej fachowo - zaznaczał dr Władysław Kulesza.

Stanowisko szefa Ministerstwa Sprawiedliwości pełnił też w trzech kolejnych gabinetach Kazimierza Bartla po zamachu majowym.

Intelektualna strona sanacji

Wówczas ten zdolny orator i nieprzeciętny intelektualista zaczął odgrywać ważną rolę w sanacyjnych elitach. Pomajowa retoryka opierała się na dwóch filarach: uwielbienia Piłsudskiego i idei solidaryzmu narodowo-społecznego. Głównym budowniczym tego drugiego filaru był właśnie Makowski.

- Argumentacja polegająca nie na sławieniu Komendanta, nie na sławieniu historycznej zasługi Legionów, a argumentacja posiadająca pewien walor intelektualny – tak opisywał myśl polityczną Makowskiego gość Elizy Bojarskiej.

O szacunku, jakim darzony był Makowski wśród pomajowych decydentów świadczyło to, że został członkiem komisji przygotowującej projekt nowej konstytucji. 28 listopada 1938 roku został wybrany marszałkiem Sejmu. Przewodniczył ostatniemu posiedzeniu izby 2 września 1939 roku. 15 dni później wraz z prezydentem i rządem przekroczył granicę polsko-rumuńską. Zmarł w Bukareszcie 28 grudnia 1942 roku.

bm