Fenomenalny Kabaret Starszych Panów

Kabaret Starszych Panów zadebiutował 16 października 1958 roku w Telewizji Polskiej. Scenariusze i teksty piosenek pisał Jeremi Przybora, muzykę komponował Jerzy Wasowski.

Obaj autorzy reżyserowali telewizyjne przedstawienia, obaj wcielali się w rolę tytułowych starszych panów.

- Chodziło nam o rozpogodzenie narodu, odbiorców - mówił Przybora w rozmowie z Walentyną Toczyską na antenie Programu III Polskiego Radia w 1974 roku.

Początki kabaretu

Twórcy kabaretu w czasach dwudziestolecia międzywojennego pracowali w Polskim Radiu. Po wojnie ponownie spotkali się dopiero w 1948 roku. Jeremi Przybora przygotowywał wówczas cykl radiowych audycji Teatr Uniwersalny Eterek i zaproponował Jerzemu Wasowskiemu napisanie muzyki do słuchowiska.

- To był pierwszy popularny program mojego pomysłu. Rok 1948, zaczynała się noc stalinowska, zlewały się partie, a ja zaczynałem beztroski teatrzyk na antenie Polskiego Radia - wspominał Jeremi Przybora.

Dziesięć lat później postanowili powtórzyć radiowy sukces duetu i stworzyli słynny Kabaret Starszych Panów, emitowany w Telewizji Polskiej. Niemal równolegle z programem telewizyjnym 31 grudnia 1958 roku rozpoczęli emisje radiowych audycji kabaretu.

- W październiku 1958 roku odbyła się w telewizji premiera pierwszego wieczoru Kabaretu Starszych Panów. To był początek najważniejszego ośmioletniego okresu w naszym dorobku. Myślę o bliskiej jak nigdy przedtem i nigdy już potem współpracy - opowiadał Jeremi Przybora.

Wielkie gwiazdy

W programach Kabaretu występowali m.in. Irena Kwiatkowska, Barbara Krafftówna, Kalina Jędrusik, Aleksandra Śląska, Krystyna Sienkiewicz, Zofia Kucówna, Wiesław Gołas, Mieczysław Czechowicz, Wiesław Michnikowski, Edward Dziewoński, Tadeusz Olsza, Czesław Roszkowski, Bohdan Łazuka, Jarema Stępowski, Zdzisław Leśniak i Bronisław Pawlik.

- Próby Kabaretu Starszych Panów wspominam jako coś najmilszego w mojej artystycznej karierze, coś niepowtarzalnego, za czym się tęskni - wspominała w rozmowie z Walentyną Toczyską Kalina Jędrusik. - To były próby jedyne w swoim rodzaju. Nastrój, jaki tam panował był niesamowity. Po wejściu do studia człowiek się natychmiast zmieniał. To było jakieś niezwykłe spotkanie, kiedy stamtąd wychodziliśmy, od razu dawał się we znaki ten nieprzyjazny, szorstki świat na zewnątrz - mówiła Jędrusik.

W radiu i w telewizji

Programy kabaretu nadawano na żywo w Telewizji Polskiej. Po raz ostatni został wyemitowany latem 1966 roku. W latach 1978-1980 ponownie zarejestrowano pierwsze występy kabaretu, które nie zostały nagrane w czasie emisji na żywo. Odcinki zostały odtworzone w ramach programu Kabaret Jeszcze Starszych Panów.

- Utarczki między nimi były, ale obaj mieli podobne poczucie humoru, to sprawiało, że się znakomicie uzupełniali. To dwie wielkie osobowości, indywidualności – wspominała Halina Machay, która realizowała Kabaret Starszych Panów w Teatrze Polskiego Radia. - Oni rozmawiali ze sobą językiem, którym posługiwały się wymyślone przez nich postaci. Nie wszyscy rozumieli ten ich specyficzny styl, w tym zawsze była jakaś aluzja, jakaś przenośnia - dodała.

Jeremi Przybora i Jerzy Wasowski stworzyli jeden z najwybitniejszych programów rozrywkowych. Ironia, aluzja, przenośnia, humor wyróżniały go spośród innych produkcji telewizyjnych lat 50. i 60. XX wieku. Byli oczywiście krytycy, którzy uważali, że za mało jest w tym projekcie realizmu, że aluzje są zbyt subtelne i niezrozumiałe, a Jędrusik zbyt perwersyjna.

Mimo upływu lat Kabaret Starszych Panów do dziś ma swoich fanów, a piosenki, które powstały ponad 50 lat temu nadal bronią się zarówno w warstwie tekstowej, jak i muzycznej – "są dobre na wszystko" – jak śpiewali dwaj starsi panowie.

Posłuchaj archiwalnych audycji z udziałem twórców Kabaretu Starszych Panów.

bs/sa