Logo Polskiego Radia
polskieradio.pl
Izabella Mazurek 19.12.2022

Alzheimer – od ponad 100 lat zagadka dla neurochirurgów

107 lat temu, 19 grudnia 1915 roku, zmarł Alois Alzheimer, lekarz psychiatra, neuropatolog. Jako pierwszy sporządził raport pośmiertny z badania mózgu pacjentki, która cierpiała na zaburzenia pamięci, mowy i innych funkcji życiowych, stwierdzając u niej "rozległą przedstarczą atrofię mózgu", którą nazywa się oficjalnie do dziś chorobą Alzheimera.
Alois Alzheimer, zdjęcie z ok. 1915 r. Autor nieznanyAlois Alzheimer, zdjęcie z ok. 1915 r. Autor nieznanyWikimedia Commons

Posłuchaj
25:09 alzheimer zagadką dla neurologów, Naukowy wieczór z Jedynką 2012.mp3 Audycja z cyklu "Wieczór naukowy" Jedynki pt. "Alzheimer zagadką dla neurologów". Gośćmi Artura Wolskiego byli: prof. Maria Barcikowska z Instytutu Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej Polskiej Akademii Nauk, prof. Tadeusz Parnowski, prezes Polskiego Towarzystwa Psycho-Geriatrycznego z Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie oraz Alicja Sadowska, przewodnicząca Zarządu Stowarzyszenia Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera. (PR, 2012)

 

Pacjentka Auguste D.

Zaobserwował go u swojej zmarłej 56-letniej pacjentki, Auguste Deter. Poznał ją, gdy miała 51 lat, 25 listopada 1901 roku w czasie swej pracy w zakładzie psychiatrycznym we Frankfurcie, do którego przywiózł ją mąż. W ostatnim czasie zauważył w jej zachowaniu znaczne zmiany: Auguste stała się zazdrosna i nie potrafiła wykonywać najprostszych czynności domowych, chowała przedmioty tak, że nie potrafiła ich znaleźć, czuła się śledzona i naprzykrzała się sąsiadom.

Profesor Alzheimer zajął się nią i stwierdził, że pacjentka nie posiada orientacji czasoprzestrzennej, nie potrafi sobie przypomnieć prawie żadnych szczegółów z życia i często daje odpowiedzi nie mające żadnego związku z pytaniem. Ponadto jej nastroje szybko się zmieniały pomiędzy lękiem, nieufnością, odrzucaniem i popłakiwaniem. Nie można było pozwolić jej na swobodne poruszanie się po zakładzie, bo miała zwyczaj dotykać twarzy innych pacjentów, na co ci często reagowali agresją.

Auguste
Auguste Deter (1850-1906), pacjentka prof. Aloisa Alzheimera

Alzheimer już wielokrotnie wcześniej natykał się na pacjentów z podobnymi objawami, byli oni jednak w wieku przeważnie co najmniej 70 lat. Alzheimer poświęcił pacjentce wiele uwagi, cierpliwie prowadząc przez najbliższe tygodnie dalsze rozmowy.

Auguste Deter zmarła 9 kwietnia 1906 w wyniku zakażenia krwi, do którego doszło w ranach spowodowanych odleżynami. Na prośbę Alzheimera przesłano mu do Monachium jej mózg i historię choroby. Badanie mikroskopowe wykazało rozległe zwyrodnienie komórek nerwowych. Alzheimer określał przedstawianą przez siebie chorobę jako choroba zapominania. Określenia "choroba Alzheimera" użył po raz pierwszy Emil Kraepelin w swoim Podręczniku psychiatrii z 1910 roku. Oficjalnie nazwa ta została przyjęta na kongresie lekarzy w Lozannie w 1967 roku.

im