Logo Polskiego Radia
PolskieRadio 24
Michał Skrzesiński 14.06.2017

Archiwum IPN: Przestaje istnieć zbiór zastrzeżony

Instytut Pamięci Narodowej nie zdąży do 16 czerwca w pełni odtajnić zbioru zastrzeżonego. W piątek upłynął ustawowy termin zlikwidowania tajnego zbioru dokumentów wytworzonych przez służby specjalne PRL, które przez lata były utajnione ze względu na potencjalne zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa. W Polskim Radiu 24 komentarz historyków Piotra Dmitrowicza, Sławomira Cenckiewicza oraz rzecznika ministra koordynatora służb specjalnych Stanisława Żaryna.

Prezes Instytut Pamięci Narodowej Jarosław Szarek wyjaśniał podczas konferencji prasowej, że zbiór zastrzeżony nie zostanie w pełni odtajniony, ponieważ służby specjalne nie wywiązały się z deklaracji przedstawienia rekomendacji dotyczących nadania klauzul tajności niektórym dokumentom. Dopiero w ubiegłym tygodniu – tłumaczył prezes Instytutu – Agencja Wywiadu, a w tym tygodniu Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego przekazała swe wnioski, którym dokumentom oni proponują nadać klauzulę tajności. W sumie to jest ponad 1500 sygnatur. –  Nie jesteśmy w stanie w tak krótkim czasie, może kilkudziesięciu godzin, zapoznać się z tymi dokumentami – powiedział Jarosław Szarek.

– To nie jest przypadek, że służby opieszale wywiązywały się ze swoich zadań. Widzimy, że nawet nowe kierownictwo IPN, zdeterminowane, by ujawnić wszystko ze zbioru zastrzelonego, spotkało się z jakimś murem – komentował w Polskim Radiu 24 Piotr Dmitrowicz, zaznaczając przy tym, że utajnione akta mogą zawierać interesujące materiały. – Jeżeli to jest zbiór zastrzeżony, to nie ma możliwości, aby były tam mało ważne rzeczy. Jednak jeśli ktoś oczekuje tam samych nazwisk z pierwszych stron gazet to się zawiedzie – przewidywał gość PR24.

Do tej pory ze zbioru zastrzeżonego do zbioru ogólnego przeniesionych zostało ponad 21 tysięcy jednostek archiwalnych. Wśród nich znalazły się między innymi akta operacyjne dotyczące Normana Daviesa. Chodzi o nieudaną próbę werbunku tego historyka. Ponadto w zbiorze ogólnym znalazły się akta rezydentur między innymi w Ottawie, Londynie, Paryżu.

Jak podkreślał rzecznik Stanisław Żaryn, ustawowy termin został dochowany przez ABW i AW. Gość Polskiego Radia 24 wyraził nadzieję, że uda się przekonać szefa IPN-u do racji obu agencji, ponieważ są to dane wrażliwe dla państwa.

– Szefowie ABW i AW skierowali w wyznaczonym czasie do prezesa IPN stosowne wnioski ws. zbioru zastrzeżonego. Wśród dokumentów, które nadal powinny pozostawać tajne wg AW i ABW są takie dane jak informacje nt. działania wywiadu technologicznego PRL, dane o łączności, dane o działaniach przeciwko placówkom dyplomatycznym i funkcjonariuszom służb specjalnych krajów trzecich, a także część danych dot. współpracowników służb, kontynuujących współpracę po 1989 roku, których wcześniejsze działania nie były wymierzone w opozycję – mówił Żaryn.

Prof. Sławomir Cenckiewicz z Kolegium IPN mówił w Polskim Radiu 24, że Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego złożyła wniosek o utajnienie stu kilkudziesięciu jednostek archiwalnych. – Skończyliśmy prace nad ich weryfikacją i z częścią z nich, jako komisja, się nie zgodziliśmy. Zawnioskujemy do prezesa IPN, by nie nadawał tym materiałom klauzuli tajności. Uważamy, że ochrona tych materiałów na dzień dzisiejszy nie ma sensu i nie wiąże się z interesem szeroko pojętego bezpieczeństwa państwa – podkreślił.

Więcej w całej rozmowie.

Gospodarzem programu był Mateusz Maranowski.

Polskie Radio 24/PAP/IAR/mp

_____________________

Gorący Temat w Polskim Radiu 24 - wszystkie audycje

Data emisji: 14.06.17

Godzina emisji: 15.12