Logo Polskiego Radia
Jedynka
Agnieszka Szałowska 08.05.2013

Setny dzień powstania styczniowego

Z "bandami włóczykijów", jak powstańców nazywali Rosjanie, walczyła blisko 300-tysięczna armia, a szala zwycięstwa nie przechylała się w żadną stronę. 1 maja 1863 minęło sto dni zrywu.
Ilustracja bitwy pod KobylankąIlustracja bitwy pod KobylankąWikimedia Commons/domena publiczna
Posłuchaj
  • O majowych wydarzeniach 1863 roku opowiadają dr Janusz Osica i redaktor Andrzej Sowa (Kronika Powstania Styczniowego (odc.18) /Jedynka)
Czytaj także

- Po stronie polskiej były sukcesy pojedyncze, okazjonalne, które potem zamieniały się w klęski. Tak się stało właśnie 1 maja, podczas bitwy pod Kobylanką. 800 powstańców wyposażonych w broń i amunicję zwyciężyło Rosjan; sukces był pełen, ale gen. Jeziorański pozostał w tym miejscu, jakby zapraszając Moskali do rewanżu - komentują w Jedynce dr Janusz Osica i redaktor Andrzej Sowa.

W drugim starciu Polacy także byli górą, jednak potem Antoni Jeziorański wycofał oddział do Galicji, następnie wrócił w Lubelskie i w tych manewrach wygubił sporą część oddziału. - Niestety taka była norma: najpierw pospolite ruszenie, potem walka, a następnie rozproszenie oddziału. Tak stało się też w tym wypadku i słowo kompromitacja jest tu jak najbardziej na miejscu - przyznaje redaktor Sowa.

Powstanie Styczniowe - serwis specjalny >>>

Kiedy 22 stycznia 1863 rozpoczynało się powstanie styczniowe, nikt nie wierzył, że potrwa tak długo. Mała też była wiara Polaków w powodzenie kampanii. - Oni mieli świadomość, że ta walka nie ma szans na zwycięskie rozegranie militarne. Psychologowie twierdzą, że jeśli żołnierz walczy bez wiary w zwycięstwo, ma kilkakrotnie mniejsze szanse niż ten walczący z wiarą - podkreśla dr Janusz Osica.

5 maja 1863 roku w bitwie pod Krzykawką zginął Francesco Nullo, który przybył do Polski z grupą ochotników, by wesprzeć powstańców, a na Litwie padł Ludwik Narbutt. I nie był to koniec powstańczych klęsk...

Czym się zasłużył Marcin Maciej Borelowski, ps. Lelewel? Jak działania gen. Jeziorańskiego ocenia prof. Wiesław Caban? I jak przebiegła, na początku maja 1863 roku, próba ponownego przystąpienia do powstania Ludwika Mierosławskiego?

Kronika Powstania Styczniowego to 52 audycje nadawane raz w tygodniu od stycznia do końca grudnia 2013 roku. Autorzy: Dorota Truszczak i Andrzej Sowa.