Na gorącym uczynku

Po raz pierwszy, dzięki Teleskopowi Hubble’a, naukowcy zbadali dokładnie atmosferę planety położonej poza naszym Układem Słonecznym. Mowa o Ozyrysie, oficjalnie znanym jako HD 209458.

Ozyrys to niezwykle gorące ciało niebieskie, należące do typu planet zwanych „gorącymi Jowiszami”. Mimo tej nazwy nie przypomina on za bardzo gazowego giganta z naszego Układu Słonecznego. Jego temperatura jest wyższa – w najbardziej zewnętrznej warstwie ma on aż około 730 stopni Celsjusza (1000 stopni Kelvina)! Taki „klimat” zawdzięcza niezwykle małej odległości, jaka dzieli go od jego gwiazdy (charakterystycznej cesze tego typu planet) – ów dystans jest dwa razy krótszy od tego, jaki znajduje się pomiędzy Merkurym i Słońcem, a 20 razy krótszy niż pomiędzy naszą gwiazdą i Ziemią. Z powodu tej "bliskości" Ozyrys obiega swoją gwiazdę w zaledwie 3,5 dnia.

Dzięki badaniom naukowców z University of Arizona i Institut d'Astrophysique de Paris wiemy, że atmosfera odległej planety składa się głównie z wodoru i ma cztery warstwy. Pod wpływem żaru gwiazdy gaz ucieka z Ozyrysa, tworząc ogon – przez co przypomina on nieco kometę. Oczywiście, zasoby gazu w planecie kiedyś się wyczerpią i ona sama zniknie – jak oszacowali badacze, będzie to jednak nie wcześniej niż za 5 mld lat.

Ogon Ozyrysa jest dużo gorętszy niż sama planeta. Temperatura, jaka w nim panuje, oceniana jest na ponad 14 tysięcy stopni Celsjusza i jest wyższa niż na powierzchni naszego Słońca! Oprócz wodoru atmosfera Ozyrysa zawiera również tlen i węgiel, a także – w niższych partiach – sód.

Odkryty w 1999 roku Ozyrys znajduje się w konstelacji Pegaza. Jest oddalony od Ziemi o 150 lat świetlnych.

Eugeniusz Wiśniewski