Jeżeli nazwa „dinozaur” kojarzy Wam się z olbrzymim gadem, który jednym kłapnięciem zębów mógłby unicestwić człowieka, to ta wiadomość Wami wstrząśnie. Paleontolodzy odkryli właśnie czaszkę prehistorycznego gada, która ma zaledwie… 45 mm długości!
Ta niewielka skamieniałość 190 mln lat temu należała do młodego heterodontozaura. Zdaniem badaczy, którzy opisali znalezisko na łamach "Journal of Vertebrate Paleontology", jest to jedna z najmniejszych odkrytych dotąd czaszek dinozaurów.
Heterodontozaury żyły we wczesnym okresie jurajskim czyli około 190 mln lat temu. Zamieszkiwały teren dzisiejszej południowej Afryki. Dorosły osobnik osiągał wielkość indyka i ważył 2,5-3 kg. Młody dinozaur, którego czaszkę znaleźli naukowcy, ważył najprawdopodobniej zaledwie ok. 200 g.
Czym żywił się maleńki dinozaur? Zdaniem naukowców, jego czaszka posiada cechy, które świadczą o tym, że dinozaury te znajdowały się w drodze pomiędzy mięsożernością a roślinożernością. - Jest bardzo prawdopodobne, że wszystkie dinozaury wyewoluowały z mięsożernych przodków - wyjaśnia współautorka badań, Laura Porro z University of Chicago. - Ponieważ heterodontozaury należą do najwcześniejszych dinozaurów przystosowanych do zjadania roślin, mogą reprezentować fazę przejściową od jedzących mięso przodków do bardzo wyspecjalizowanych, w pełni roślinożernych następców.
Zdaniem Porro, heterodontozaury były wszystkożerne - zjadały głównie rośliny i owady, a duże kły, w które wyposażone były ich czaszki, służyły im prawdopodobnie do obrony. Skamieniałości tych gadów są bardzo rzadkie, dlatego nasza wiedza o tym typie dinozaurów nie jest zbyt wielka.
Do odkrycia czaszki doszło w nietypowy sposób. Laura Porro znalazła ją w zbiorach Iziko South African Museum w Kapsztadzie. Wśród materiałów odkopanych w latach 60. odkryła nie tylko skamieniałość, o której mowa, ale i inne pozostałości heterodontozaurów. - Początkowo nie rozpoznałam, że to czaszka dinozaura. Kiedy jednak odwróciłam ją i spojrzałam w jej oko, patrzące prosto na mnie, wiedziałam już doskonale, co to jest - opisuje moment znalezienia.
- To odkrycie jest ważne, ponieważ dzięki niemu dowiadujemy się, jak te dinozaury dorastały - komentuje współautor artykułu, Richard Butler z Natural History Museum w Londynie. - Młody heterodontozaur miał duże oczy i krótki nos w porównaniu z dorosłym. Podobne różnice występują na przykład pomiędzy szczeniakami i dorosłymi psami.
(ew)