Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra finansów.
Wprowadzone rozwiązania powinny spowodować wzrost ubankowienia w Polsce, a w efekcie rozwój obrotu bezgotówkowego, który jest tańszy i bezpieczniejszy niż obrót gotówkowy. Z raportu Banku Światowego z 2014 roku wynika, że aż 22 procent dorosłych Polaków nie ma rachunku osobistego.
Dobrze zmiany ocenia Robert Łaniewski, prezes Fundacji Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego.
- Banki będą musiały umożliwić korzystanie z usług podstawowych po bardzo niskiej cenie, albo za darmo. Prowadzenie rachunku w Polsce, przy spełnieniu pewnych kryteriów: dochodów, wpłat pensji na rachunek, korzystaniu z kart przypisanych do tego rachunku, jest tanie lub bez opłat. To jest bardzo dobry kierunek. Przez ostatnie pięć lat, jak śledzę ten rynek, to o pięć punktów procentowych ta grupa Polaków, która nie miała rachunków bankowych, zmalała, z 27 do 22 proc. To na pewno jest impuls ku temu. Tam jest również wprowadzana bardzo ciekawa zasada o przenoszeniu rachunków, czyli podobnie jak z numerami telefonów, żebyśmy mieli łatwość zmiany banku, a nie koniecznie też za tym zmiany numeru rachunku, tak żeby ten numer rachunku był przez całe życie przypisany do nas - mówi Robert Łaniewski.
01:04 Łaniewski o rachunku bankowym_12290772_2016-07-20T11-42-09.000.mp3 Robert Łaniewski: to jest bardzo dobry kierunek
Będzie też prowadzona porównywarka rachunków w różnych instytucjach, co ułatwi klientom podjęcie decyzji, dodaje Piotr Soroczyński, główny ekonomista Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych KUKE.
- W sposób naturalny istnieje pewne dążenie do tego, żeby jak najwięcej osób miało rachunki. Nie chodzi tylko i wyłącznie o dostęp do usług bankowych, który jest bardzo istotny, ale też i o to, że państwa w ogóle dążą do tego, żeby jak najwięcej obrotu odbywało się bezgotówkowo. Z różnych powodów, ale przede wszystkim dlatego, że wówczas ten obrót jest w jakiś sposób „oglądalny” i daje coraz mniejsze pole do jakiś nadużyć podatkowych i innych. Zatem w sposób naturalny państwa i organizacje wspierają tego typu procesy. Myślę, że pojawienie się tego typu instrumentów, które pozwalają przeglądać, ile tak naprawdę kosztuje rachunek, jest bardzo dobrą inicjatywą. Często mieliśmy takie sytuacje, że formalnie rachunek był darmowy, ale dochodziło jakieś ubezpieczenie, opłata za kartę, za niewykorzystanie tego, z czego i tak nie chciało się korzystać, i tak naprawdę w zależności od rachunku, to mogło być do kilkunastu złotych miesięcznie, co dla osób o skromnych dochodach, jest poważną kwotą - mówi Piotr Soroczyński.
01:07 Soroczyński o rachunku bankowym_12290784_2016-07-20T11-42-09.000.mp3 Piotr Soroczyński: pojawienie się tego typu instrumentów, które pozwalają przeglądać, ile tak naprawdę kosztuje rachunek, jest bardzo dobrą inicjatywą
Rewolucji w tym zakresie nie spodziewa się Andrzej Halesiak, dyrektor w Biurze Analiz Makroekonomicznych w banku Pekao SA. Jak mówi, już dzisiaj mamy dużą ofertę na rynku, a zmiany przychodzą też wraz ze zmianą pokoleniową.
- Jest to kwestia pokoleniowa i niektóre osoby już chyba do tego nie dadzą się przekonać. Nie uważam, żeby w tym momencie istniały jakieś poważne bariery dla tych, którzy chcą korzystać z usług bankowych. Ta oferta kont jest dziś bardzo szeroka i można na pewno dla siebie coś znaleźć, tak żeby zoptymalizować ten koszt, czy nawet, żeby to konto było darmowe. Nie oczekiwałbym zatem specjalnej rewolucji, ale oczywiście im większa przejrzystość rynku, tym lepiej - mówi Andrzej Halesiak.
00:31 Halesiak o rachunku bankowym_12290792_2016-07-20T11-42-09.000.mp3 Andrzej Halesiak: nie uważam, żeby w tym momencie istniały jakieś poważne bariery dla tych, którzy chcą korzystać z usług bankowych
Robert Łaniewski podkreśla jeszcze dużo niższe koszty obrotu bezgotówkowego.
- Koszty np. transakcji, które wykonuje ZUS, dostarczając emerytury i renty, sięgają nawet 300 mln zł rocznie. Zgadzam się, że ta zmiana pokoleniowa powoduje, że emeryci, czy pracownicy, którzy stają się emerytami, mają już swoje rachunki i wtedy łatwo ZUS może na te konta przekazywać środki. Trzeba pamiętać również o tym, że z racji tego, że polska gospodarka rośnie, to agregat gotówkowy również rośnie i koszt emisji i zarządzania gotówką, ponoszony głównie przez Narodowy Bank Polski, sięga 1 proc. PKB. To gigantyczne kwoty. Powinniśmy więc robić wszystko, żeby zwiększyć obrót bezgotówkowy właśnie kosztem transakcji gotówkowych. Jedynie dwadzieścia parę proc. transakcji detalicznych w Polsce jest wykonywanych bezgotówkowo - mówi Robert Łaniewski.
00:57 Łaniewski o rachunku bankowym 2_12290801_2016-07-20T11-42-09.000.mp3 Robert Łaniewski: powinniśmy robić wszystko, żeby zwiększyć obrót bezgotówkowy kosztem transakcji gotówkowych
Zgodnie z projektem nowelizacji, klient - w ramach dostępu do rachunku podstawowego - będzie mógł wykonywać jedynie podstawowe transakcje takie jak: wpłata i wypłata, polecenie przelewu czy polecenie zapłaty. Podstawowy rachunek płatniczy prowadzony będzie bezpłatnie. Opłaty mogą dotyczyć usług z nim powiązanych. Przewidziano jednak pewne ograniczenia w dokonywaniu operacji na koncie. W ciągu miesiąca możliwe będzie dokonanie 15 bezpłatnych poleceń przelewu lub zapłaty (w tym zleceń stałych). Za kolejne dostawca będzie mógł pobrać opłatę, jednak nie wyższą niż najczęściej stosowaną w ramach kont osobistych. Limit 15 bezpłatnych transakcji wydaje się wystarczający do zarządzania domowymi finansami, np. opłacania rachunków za czynsz, energię elektryczną, usługi telekomunikacyjne.
Klient mający rachunek podstawowy będzie mógł używać karty płatniczej. Za jej wydanie będzie można pobrać opłatę. W ramach rachunku podstawowego nie będzie można korzystać z karty kredytowej i innych produktów kredytowych.
Sylwia Zadrożna, awi