W przyszłym roku deficyt budżetowy ma wynieść nie więcej niż 45 mld zł, za dwa lata maksimum 40 mld zł, a w 2013 roku 30 mld zł - przewiduje najnowsza wersja Wieloletniego Planu Finansowego Państwa, do której dotarła PAP.
W dokumencie podkreślono, że zawarty w projekcie ustawy budżetowej na dany rok poziom deficytu nie może być większy niż poziom deficytu ustalony na ten rok budżetowy w Wieloletnim Planie Finansowym Państwa.
Wzrost powyżej 4 proc, bezrobocie poniżej 10 proc.
Zgodnie z Planem rząd przewiduje, że w latach 2011-2013 PKB będzie rósł w tempie odpowiednio: 3,5 proc., 4,8 proc. i 4,1 proc. W tym samym czasie bezrobocie ma wynieść: 9,9 proc., 8,6 proc., i 7,3 proc.
Plan zakłada ponadto, że w ciągu najbliższych trzech lat państwowy dług publiczny będzie stanowił odpowiednio: 54,4 proc. PKB, 54,6 proc. PKB, 53,7 proc. PKB.
Dochody państwa w latach 2011-2013 wyniosą odpowiednio: 268,2 mld zł, 290,7 mld zł oraz 304,2 mld zł, a wydatki w tym samym czasie 313,2 mld zł, 330,7 mld zł, 334,4 mld zł. Oznacza to, że wydatki będą rosły w tempie 4 proc. w 2011 r., 5,6 proc. w 2012 r. oraz 1,1 proc. w 2013 r. Tym samym będą one stanowić odpowiednio: 20,9, 20,5 oraz 19,4 proc. polskiego PKB.
Wydatki bolączki budżetu
W planie napisano, że słabością finansów publicznych w Polsce jest wysoki udział wydatków publicznych w relacji do PKB, który w 2009 r. wyniósł ok. 45 proc. PKB. Rząd przypomina, że za wzrost tej relacji w ostatnich latach odpowiadają środki unijne i część krajowa współfinansowania wydatków unijnych.
"Wiele analiz wskazuje, że wartość tego wskaźnika powinna być niższa, zważywszy na poziom rozwoju gospodarczego Polski. By temu przeciwdziałać i jednocześnie zmieniać strukturę wydatków publicznych w kierunku ich +odsztywniania+ Minister Finansów zaproponował wydatkową regułę dyscyplinującą, która w kolejnych latach przyniesie oszczędności wynoszące odpowiednio 2,8 mld zł w 2011 r., 5,7 mld zł w 2012 r. i 8,8 mld zł w 2013 r." - napisano w Planie.
Według reguły tej maksymalny wzrost wydatków elastycznych nie może przekroczyć poziomu 1 proc. powiększonego o inflację.
Podatki muszą pójść w górę
Plan zakłada też systematyczny wzrost dochodów budżetu z podatków. W latach 2011-2013 mają one wynieść odpowiednio: 240,7 mld zł, 266,6 mld zł oraz 283,7 mld zł. Zgodnie z planem VAT wzrośnie na trzy lata o 1 pkt proc. Od przyszłego roku stawki VAT wyniosą: 5, 8 i 23 proc.
"Jako dodatkowy mechanizm zabezpieczenia finansów publicznych prowadzone będą warunkowo dodatkowe podwyżki stawek VAT. (...) W każdym przypadku będą miały one 3-letni horyzont czasowy" - napisano.
Dług publiczny na granicy bezpieczeństwa?
Rząd podkreśla, że nie przewiduje jednak sytuacji, w której poziom państwowego długu publicznego w relacji do PKB przekroczy 55 proc., "co oznaczać powinno brak konieczności podwyższania stawek VAT po 2011 r."
Rząd zapowiada szereg działań mających wyeliminować nieprawidłowości w obliczaniu podatku i zmniejszenie tzw. szarej strefy. Chodzi m.in. o planowane ograniczenie prawa do odliczenia VAT z tytułu zakupu samochodów "z kratką" oraz odliczania VAT od używanego przez nie paliwa. "Zmiana ta ma zapobiec patologiom polegającym na odliczaniu VAT od samochodów, które w rzeczywistości nie różnią się od wersji osobowych" - informuje Plan.
Zmian w podatkach będzie więcej
"Zakłada się również wprowadzenie zmian systemowych uniemożliwiających nadużycia m.in. poprawa naliczania VAT w handlu złomem. Kolejną zmianą w zakresie podatku VAT jest likwidacja zwolnień z posiadania kas fiskalnych, przysługujących obecnie nielicznym grupom zawodowym podatników"- napisano w Planie.
Przewidywane są też podwyżki stawek akcyzy na wyroby tytoniowe w wysokości 4 proc. rocznie. "Zmiany te wynikają z potrzeb fiskalnych. Na lata 2011-2013 planowane jest również zwiększenie udziału biokomponentów w paliwach silnikowych - zgodnie z dyrektywą dotyczącą wspierania użycia biopaliw w transporcie. W związku z dyrektywą energetyczną, począwszy od 2012 r. kończy się okres zwolnienia z podatku akcyzowego węgla kamiennego i koksu" - wyjaśniono.
Jest też parę dobrych wieści
Rząd zakłada, że w przyszłym roku inflacja wyniesie 2,3 proc., natomiast w dwóch kolejnych latach utrzyma się na poziomie 2,5 proc. W latach 2011-2013 płace w gospodarce narodowej mają realnie wzrosnąć o 1,4 proc., 3,8 proc. i 3,9 proc.
Jednocześnie plan nie przewiduje podwyżek płac w sferze budżetowej w 2011 r., co jest zgodne z założeniami do przyszłorocznego budżetu. Planowane jest także "ograniczenie wzrostu funduszu wynagrodzeń w ujęciu realnym w jednostkach sfery budżetowej w kolejnych latach".
Jednocześnie rząd zapowiada, że podejmie "zdecydowane działania" w zakresie trwałego zagospodarowania ziemi, nieruchomości rolnych znajdujących się w zasobie Agencji Nieruchomości Rolnych.
Plan przewiduje także, że od stycznia 2011 r. wprowadzona zostanie 50-procentowa ulga przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego oraz autobusowego, dla studentów.
A pożyczać i tak będziemy
Według planu potrzeby pożyczkowe netto (obejmują m.in. deficyt budżetowy, deficyt budżetu środków europejskich, czy refundację części składek przekazanych z ZUS do OFE, ale nie obejmują kosztów obsługi długu - PAP) spadną z 57,5 mld zł w 2011 r. do 38,6 mld zł w 2013 r. (zgodnie z budżetem w tym roku mają wynieść 82,4 mld zł - PAP).
"W kierunku pomniejszenia potrzeb pożyczkowych netto oddziałują wpływy do budżetu z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa. Zakłada się, że przychody z tego tytułu w latach 2010-2013 wyniosą łącznie ok. 55 mld zł, z czego 25 mld zł w 2010 r. W latach 2011-2013 dominująca część wpływów pochodzić będzie ze sprzedaży akcji PZU S.A. i PKO BP S.A" - zapowiada rząd.
Czym plan rządu różni się od ustawy budżetowej?
Zgodnie z ustawą o finansach publicznych Wieloletni Plan Finansowy Państwa to plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów budżetu sporządzany na cztery lata budżetowe.
Plan - w podziale na poszczególne lata budżetowe - określa: podstawowe wielkości makroekonomiczne, kierunki polityki fiskalnej, prognozy dochodów oraz wydatków budżetu, kwoty deficytu i potrzeb pożyczkowych budżetu oraz źródła ich sfinansowania, prognozy dochodów i wydatków budżetu środków europejskich, wynik budżetu środków europejskich, skonsolidowaną prognozę bilansu sektora finansów publicznych, kwotę państwowego długu publicznego.
Plan ma być podstawą przygotowywania projektu ustawy budżetowej na kolejny rok budżetowy. W projekcie ustawy budżetowej na dany rok, przedstawianym przez rząd Sejmowi, poziom deficytu nie może być większy niż poziom deficytu ustalony na ten rok budżetowy w Planie. W "szczególnie uzasadnionych przypadkach" możliwe jest podwyższenie deficytu ponad poziom określony w planie. W takim przypadku rząd musi przedstawić Sejmowi szczegółowe wyjaśnienie, dlaczego tak się stało.
Plan jest aktualizowany przez rząd corocznie, w terminie dwóch miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy budżetowej, i uwzględnia prognozę na kolejne trzy lata.
tk