Jednym z najbardziej charakterystycznych budynków w Ostrowcu Świętokrzyskim jest Pałac Wielopolskich, który obecnie jest siedzibą filii Muzeum Historyczno-Archeologicznego. Ewa Działowska, dyrektor muzeum, przyznała, że w pałacu pojawiało się wielu znamienitych gości, m.in. kpt. Charles de Gaulle, który przebywał tu w 1920 roku.
– Miało to miejsce tuż przed Bitwą Warszawską. de Gaulle był ówcześnie członkiem francuskiej delegacji wojskowej. Przez niemal cały czas swojego istnienia pałac pełnił i wciąż pełni funkcje kulturalną dla naszego miasta – powiedziała rozmówczyni Polskiego Radia 24.
Waldemar Brociek, kustosz Izby Pamięci Cukrownictwa, podkreślił, że mieszkańcy dzisiejszego Ostrowca Świętokrzyskiego bardzo mocno wyczekiwali na odzyskanie przez Polskę niepodległości i wyrwanie się spod jarzma zaboru rosyjskiego. Przyznał, że pierwsze oznaki, wskazujące na możliwość zniesienia panowania cara na ziemiach polskich, można było zauważyć w 1917 roku.
– Wtedy to wybuchła wojna domowa w Rosji. Samorząd ostrowiecki odegrał bardzo dużą rolę w przygotowaniu miejscowej ludności do nowych czasów. Już w 1918 roku uchwały podejmowane przez Radę Miasta zawierały hasła wyzwolenia wszystkich ziem polskich – przypomniał.
Jedną z najważniejszych dat dla Ostrowca Świętokrzyskiego był dzień 3 listopada 1918 roku. Wtedy to miasto odzyskało niepodległość. Doszło do zebrania Rady Miejskiej, która powołała Komitet Kierujący, składający się z przedstawicieli różnych ugrupowań. Przejął on majątek po Austriakach. – Rozbrojono również żołnierzy, którzy pociągami opuszczali ziemię ostrowiecką – wskazał Waldemar Brociek.
Istotnym okresem w walce o niepodległość Ostrowca było proklamowanie 27 grudnia 1905 roku Republiki Ostrowieckiej. Powstała na fali strajków, wieców i manifestacji ulicznych, podczas rewolucji w Królestwie Polskim. Wezwano do likwidacji carskiej administracji, a także do tworzenia samorządu rewolucyjnego. Republika upadła w połowie stycznia 1906 po wkroczeniu do Ostrowca wojsk rosyjskich.
– Co prawda Republika utrzymała się tylko dwa tygodnie, ale ważne było to, że władzę przejęła polska ludność. Bardzo mocno zaczęła rozwijać się oświata i różne stowarzyszenia. Był to moment przebudzenia narodowego. Pewnych zmian Rosjanie nie byli już w stanie cofnąć. To zaowocowało w okresie I wojny światowej. Społeczeństwo było gotowe do tego, by walczyć o swoje prawa – podkreślił Waldemar Brociek.
Na temat drogi ziemi ostrowieckiej do odzyskania niepodległości mówił również Zbigniew Pękala, regionalista i członek honorowy Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego.
Audycję „Słowem Niepodległa” prowadziła Małgorzata Głogowska.
Polskie Radio 24/db
------------------------
Data emisji: 12.08.18
Godzina emisji: 11.06