Logo Polskiego Radia
Polskie Radio
migrator migrator 24.07.2007

Zmarł Laszlo Kovacs

Laszlo Kovacs, wybitny operator węgierskiego pochodzenia, nie żyje – zmarł po długiej chorobie o świcie w niedzielę w wieku 74 lat w swoim domu w Beverly Hills w Stanach Zjednoczonych.

Kovacs urodził się 14 maja 1933 roku w Cece koło Budapesztu. W latach 1952-1956 ukończył wydział operatorski Państwowej Akademii Sztuki Teatralnej i Filmowej w Budapeszcie. W 1956 roku razem z kolegą ze szkoły, późniejszym przyjacielem, Vilmosem Zsigmondem, filmował za pomocą kamery, ukrytej w siatce na zakupy wydarzenia rewolucji dzień po dniu. Pod koniec 1956 roku, po zdławieniu rewolucji przez wojska radzieckie uciekli na Zachód z prawie dziesięcioma tysiącami metrów materiału filmowego. W Austrii zmontowali z tego materiału film i sprzedali go producentowi. Okazało się jednak, że rewolucja przestała być interesująca dla mediów i dopiero wiele lat później materiał ujrzał światło dzienne w telewizji. Wyemitowała go w 1961 roku amerykańska telewizja CBS.

W 1957 roku Laszlo Kovacs razem z Vilmosem Zsigmondem dotarli do Stanów Zjednoczonych. Po sześciu latach otrzymali obywatelstwo amerykańskie. Przez dziesięć lat Laszlo Kovacs pracował głównie jako technik w laboratoriach telewizyjnych. Vilmos Zsigmond, w wywiadzie jakiego udzielił węgierskiemu portalowi Index.hu, tak powiedział o tym okresie: "Przez pięć lat nie znaleźliśmy się w takiej sytuacji, żebyśmy mogli coś nakręcić, ale razem z Władziem byliśmy gotowi na stworzenie amerykańskiej nowej fali. Co prawda nigdy nie nazwano tego okresu w ten sposób, ale był on bardzo ważny z punktu widzenia odnowy amerykańskiej sztuki filmowej".

Amerykańska kariera operatora zaczęła się od pracy nad filmami Easy Rider (Swobodny jeździec), Five Easy Pieces (Pięć łatwych utworów), That Cold Day in the Park i The King of Marvin Gardens. Laszlo Kovacs jest także autorem zdjęć do filmów, takich jak: What's Up Doc? (Co jest doktorku?), Papierowy księżyc, For Pete's Sake, Shampoo (Szampon), Nickelodeon, New York, New York, Butch and Sundance: The Early Days, Frances, The Toy, Łowcy duchów, Maska, Say Anything, Orły Temidy i Radio Flyer, Dwa tygodnie na miłość, Miss Agent, Wróć do mnie, Jack Frost i Mój chłopak się żeni. Kovacs jest autorem zdjęć do ponad 70 filmów fabularnych. W 1998 roku otrzymał nagrodę Festiwalu Camerimage za całokształt twórczości, a w 2002 roku nagrodę Lifetime Achievement Award od Amerykańskiego Stowarzyszenia Operatorów.

Obecnie trwają prace nad filmem dokumentalnym, realizowanym przez Jamesa Chressanthisa: Laszlo & Vilmos: The story of Two Refugees Who Changed the Look of American Cienema. W filmie o operatorach wypowiadać się będą tacy wybitni artyści, jak Martin Scorsese, Dennis Hopper, Mark Rydell, Owen Roizman i Haskell Wexler.


Magdalena Rakowska