Tegoroczną literacką Nagrodę Nobla otrzymała Doris Lessing. Werdykt Szwedzkiej Akademii zaskoczył wszystkich – brytyjskiej pisarki nie było na żadnej chyba liście z osobami typowanymi do tegorocznego wyróżnienia.
Jak powiedziała Polskiemu Radiu Online Kazimiera Szczuka, "Doris Lessing to wielka legenda pisarstwa kobiet, które otworzyło perspektywę na głosy poniżone i zapomniane. Jest to uhonorowanie całego pokolenia, tak zwanej drugiej fali feminizmu”.
Posłuchaj: "Doris Lessing przyczyniła się do przełamania rasistowskich i seksistowskich stereotypów" - mówi Kazimiera Szczuka w rozmowie z Joanną Paszkowską - mp3 (6,04 MB)
88-letnia Doris Lessing, najstarsza jak dotąd osoba, której przyznano Nagrodę Nobla, przez całe dzieciństwo i młode lata mieszkała w Rodezji Południowej. Do Anglii przeprowadziła się dopiero w 1948 roku, ale w pisarstwie wracała często do tematyki afrykańskiej, krytykując panujące na tym kontynencie stosunki społeczne. W latach 1952-1956 Lessing była członkiem brytyjskiej partii komunistycznej, potem przeżyła okres fascynacji sufizmem. Przez swoje poglądy stała się ikoną feminizmu, marksizmu i antykolonializmu. Jej książka "The Golden Notebook" była dla światowego feminizmu dziełem przełomowym. Mimo to Justyna Sobolewska z „Przekroju” twierdzi, że „ostatnie Noble, dla Pintera i Jelinek, były polityczne. W tym roku jest to nagroda literacka”.
Posłuchaj: „Decyzja Komitetu Noblowskiego to triumf literatury” – mówi Justyna Sobolewska z "Przekroju" (Wiadomości Trójki, 11.10.2007 - mp3; 289,95 KB)
Jest to drugi (po nagrodzie dla Elfriede Jelinek w 2004 roku) Nobel dla pisarki feministycznej, posiadającej radykalne poglądy polityczne. O ile jednak w przypadku autorki "Pianistki" uznanie nadeszło dopiero po decyzji Akademii, o tyle Doris Lessing cieszy się nim od lat. Autorka „Piątego dziecka” zdobyła uznanie, pisząc książki psychologiczne i obyczajowe, poruszające tematykę życia kobiet. Komisja Noblowska pisała w uzasadnieniu, że "jej epicka proza jest wyrazem kobiecych doświadczeń. Przedstawia je z pewnym dystansem, sceptycyzmem, ale też z ogniem i wizjonerską siłą”. Według Tadeusza Lewandowskiego, krytyka, Doris Lessing jest autorką "niezwykle klasyczną, zasłużoną i o uznanej renomie". Lewandowski przyznaje jednak, że brytyjska pisarka "steruje wyraźnie ku tendencjom lewicowym". Także i w tym roku literacka Nagroda Nobla ma zatem zabarwienie światopoglądowo-polityczne.
Posłuchaj: „Doris Lessing to autorka reagująca na wyzwania współczesności” – mówi Tadeusz Lewandowski (Wiadomości Trójki, 11.10.2007 - mp3; 188,55 KB)
D. Lessing. Źr. Wikipedia.Laureatka o swoim sukcesie dowiedziała się od reporterów, którzy odnaleźli ją na zakupach w supermarkecie. "Teraz mam każdą nagrodę w Europie. Wszystkie!" - wykrzynęła, usłyszawszy o wyróżnieniu. "Jestem szczęśliwa, mając je wszystkie w garści. To królewski poker!"
W Polsce książki Doris Lessing znane są od dawna. Nakładami polskich wydawnictw ukazały się m.in. „Piąte dziecko”, „Lato przed zmierzchem”, „Pamiętnik przetrwania” czy „Podróż Bena”.
Warto dodać, że innymi typowanymi do tegorocznego Nobla twórcami byli Mario Vargas Llosa, Philip Roth, a wśród Polaków – Adam Zagajewski.
(mak)
Przeczytaj również: Upolityczniona nagroda
Przeczytaj również: Zaskakujący werdykt