Tytuł Strażnika Pamięci to wyróżnienie dla osób i instytucji, które w szczególny sposób przyczyniają się do odnowienia, przechowania, przywrócenia pamięci o ważnych wydarzeniach z przeszłości Polski.
– Ta nagroda potwierdza sens pracy zespołu, który spędza setki, jeśli nie tysiące godzin w archiwach Polskiego Radia, by udostępniać niezwykłe nagrania, wznosząc dźwiękowy pomnik najnowszej historii – mówi Andrzej Mietkowski, dyrektor-redaktor naczelny Portalu Polskiego Radia. - Przygotowując te serwisy spełniamy misję radia publicznego, misję edukacji, a zainteresowanie historią - m.in. dzięki tej pracy – przeżywa renesans. Uruchomiliśmy już kilkadziesiąt historycznych serwisów tematycznych. Współpracujemy m.in. z Narodowym Centrum Kultury, Europejskim Centrum Solidarności, Instytutem Pamięci Narodowej, Stowarzyszeniem Wolnego Słowa, Ośrodkiem Karta, Narodowym Archiwum Cyfrowym, Instytutem Yad Vashem.
Punktem wyjścia do każdego serwisu specjalnego są archiwalne nagrania, wydobywane z zasobów Polskiego Radia, a czasem z prywatnych zbiorów. Spotkania ze świadkami ważnych wydarzeń, z bliskimi naszych bohaterów pozwalają nam zarejestrować ich relacje. Bezcenną pomocą są zeskanowane zdjęcia i dokumenty, nagrane notacje audio/wideo, prywatne zbiory fotograficzne. Prezentują w multimedialnych formach relacje świadków, badaczy i komentatorów m.in. hitlerowskiej i sowieckiej agresji na Polskę, zbrodni katyńskiej, powstania warszawskiego i powstania w Getcie. Przypominają szwedzkiego bohatera II wojny Raoula Wallenberga. Opowiadają o powojennej golgocie Żołnierzy Wyklętych. Oryginalnymi dźwiękami mówią o wydarzeniach 1956 w Polsce i na Węgrzech, o robotniczej rewolcie na Wybrzeżu w 1970, o powstaniu Solidarności, o stanie wojennym, o odzyskaniu wolności w 1989 roku.
Jeden z serwisów poświęcony jest agresji na Czechosłowację, inny przywołuje wiekopomną przemowę Johna F. Kennedy’ego “Ich bin ein Berliner!” pod Bramą Brandenburską. Portal udostępnia internetowe prezentacje multimedialne o marcu 1968, o bardach wolności śpiewających przeciw komunie, o Komitecie Obrony Robotników, o czerwcu 1976 w Radomiu i Ursusie, o działalności studenckiej opozycji w latach ’70, o wielkich kompozytorach i ich współpracy z Polskim Radiem: Krzysztofie Pendereckim, Witoldzie Lutosławskim i Mikołaju Góreckim.
Unikatowe materiały dźwiękowe, filmowe i fotograficzne przybliżają wielkich Polaków – papieża Jana Pawła II, Prymasa Tysiąclecia, redaktora paryskiej Kultury Jerzego Giedroycia, pisarza Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, malarza i pisarza Józefa Czapskiego, “chuligana wolności” Andrzeja Bobkowskiego, noblistę Czesława Miłosza. Przypominamy okoliczności śmierci Witkacego, postać niepokornego satyryka Janusza Szpotańskiego, genialnego poetę Zbigniewa Herberta, pułkownika Jerzego Kuklińskiego, legendarnych Kurierów z Warszawy - Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Jana Karskiego.
I wreszcie Radia Wolności – blisko 25 000 nagrań z archiwów RWE, BBC i RFI. Taśmy magnetyczne zostały w Polskim Radiu scyfryzowane, opisane i udostępnione w Internecie. O tym flagowym projekcie Prezes Radia Wolna Europa i Radia Swoboda Jeff Gedmin pisał w liście do przewodniczącego KRRiT:
„ Te nagrania, to unikatowa część polskiej historii. Pokazują, jak wolni Polacy razem z amerykańskimi partnerami i zachodnimi sojusznikami, pomagali ocalić ducha polskiej niepodległości i wolności w czasach komunistycznych. […] Każdy obywatel ma teraz dostęp do tych ważnych nagrań. Polskie Radio jako pierwsze przetworzyło archiwalia RWE w żywą antenę. Mam nadzieję, że instytucje w innych krajach podążą za tym przykładem”.
W przygotowaniu są m.in. serwisy poświęcone Radiu Solidarność, wydawnictwom drugiego obiegu, marszałkowi Piłsudskiemu, polskim bohaterom buntów w łagrach Workuty, ruchowi Wolność i Pokój.
Zobacz galę wręczenia nagród Strażnik Pamięci i koncert Panny Wyklęte:
Rozpoczęcie gali oraz wręczenie nagród Strażnik Pamięci.
W kategorii „Instytucja” Portal Polskiego Radia rywalizował w tym roku z Centrum Myśli Jana Pawła II, Ośrodkiem Karta, Pismem „Glaukopis” i Teatrem Nie Teraz.
Pozostali dwaj laureaci „Strażnika Pamięci 2014”, to profesor Andrzej Nowak, historyk i wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego - za konsekwencję, stanowczość i odwagę w pokazywaniu historii Polski, oraz Tauron Polska Energia - za wkład w produkcję i realizację filmu fabularnego „Jack Strong”, dzięki któremu polska opinia publiczna mogła poznać losy niezwykłego bohatera Ryszarda Kuklińskiego.
W Kapitule nagrody tygodnika "Do Rzeczy" zasiadają m.in. redaktor naczelny Paweł Lisicki, jego zastępca Piotr Gabryel, publicyści tygodnika, jak również dyrektor Muzeum Historii Polski Robert Kostro, prezes IPN Łukasz Kamiński, dyrektor Narodowego Centrum Kultury Krzysztof Dudek, prezes Fundacji PZU Bogdan Benczak, przedstawiciel Polsatu i Polkomtela Krzysztof Turkowski.
Tegoroczni laureaci Strażnika Pamięci zostali uhonorowani podczas gali w Arkadach Kubickiego. Uroczystości towarzyszy koncert Panny Wyklęte - projekt muzyczny Fundacji Niepodległości zainspirowany historią Żołnierzy Wyklętych we współpracy z Dariuszem Malejonkiem i artystkami polskiej sceny muzycznej: Kasią Kowalską, Mariką, Ifi Ude, Anią Rusowicz i Katarzyną Groniec.
polskieradio.pl