Po spotkaniu Duda-Trump. Polska uzyska szybki dostęp do szczepionki na COVID-19
Portal PolskieRadio24.pl: Prezydenci Andrzej Duda i Donald Trump zapowiedzieli współpracę polskich i amerykańskich naukowców nad opracowaniem szczepionki na SARS-CoV-2. Polacy mają też mieć do niej szybki dostęp, gdy zostanie ona wynaleziona. Jakie znaczenie dla polskiej nauki mają te deklaracje?
07:25 Prezes Agencji Badań Medycznych dr n.med. Radosław Sierpiński.mp3 Prezes Agencji Badań Medycznych dr Radosław Sierpiński o polsko-amerykańskiej deklaracji dot. szczepionki na koronawirusa (Portal PolskieRadio24.pl)
Prezes Agencji Badań Medycznych dr n.med. Radosław Sierpiński: To jest niezwykle istotna deklaracja prezydentów obu państw, która jest skutkiem długotrwałych rozmów prowadzonych przez Pałac Prezydencki ze stroną amerykańską. Te rozmowy dotyczyły wspólnych planów naukowych w zakresie biotechnologii, w szczególności jeśli chodzi o pandemię. Jest to niezwykle istotne, bo Amerykanie są liderem, jeśli chodzi o możliwość opracowania szczepionki na SARS-CoV-2 i leku na COVID-19. Ta deklaracja daje też zapewnienie Polakom dostępu do szczepionki w sposób priorytetowy, tak by jak najszybciej można było zaszczepić społeczeństwo.
My jako Agencja Badań Medycznych już wcześniej rozpoczęliśmy rozmowy ze stroną amerykańską, między innymi z National Institutes of Health (NIH) i dr. Anthonym S. Faucim, dyrektorem Instytutu Chorób Zakaźnych w Waszyngtonie, który koordynuje działania związane z walką z pandemią przez amerykański rząd. Polskie projekty, które udało się dotychczas sfinansować, również wpisują się w te trendy. Polscy naukowcy pracują w tej chwili nad terapiami fagowymi - sposobem przenoszenia szczepionki, który może okazać się skuteczny w walce z koronawirusem. Niewykluczone, że te prace zostaną powiązane z tymi, które toczą się po stronie amerykańskiej.
Czy polscy lub amerykańcy naukowcy będą chcieli się tą wiedzą dzielić? Przecież opracowanie szczepionki wiąże się m.in. z korzyściami, które płyną z jej późniejszej sprzedaży. Jak w wymiarze praktycznym może wyglądać taka współpraca?
Jest to pewnego rodzaju wysiłek globalny, a więc mówimy, że różne zespoły będą badały różne potencjalne mechanizmy, które mogą okazać się skuteczne w opracowaniu szczepionki. Taka deklaracja, na poziomie prezydentów pozwala nam włączyć się w te prace i pozwala na bilateralną wymianę doświadczeń. Polscy naukowcy, mam nadzieję, będą niedługo uczestniczyli w pracach, które toczą się w Stanach Zjednoczonych, przede wszystkim w National Institutes of Health. Kluczowe jest, żeby prace nad tą szczepionką, czy nawet jej badania kliniczne, toczyły się w Polsce, bo to oznacza dostęp do tych szczepień w pierwszej kolejności polskich pacjentów. Należy też podkreślić, że zwykle opracowanie takich szczepionek trwa kilka lat, mówimy o procesie długotrwałym. Tu te prace muszą zostać skrócone do roku, półtora. Więc mamy nadzieję, że również Polacy będą mieli okazję w tych pracach uczestniczyć.
Które instytuty mają szansę wziąć udział w tym, nazwijmy to "polsko-amerykańskim projekcie naukowym"?
Mamy duży potencjał, jeżeli chodzi o biotechnologię. Można wymienić tu Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie, który w tej chwili realizuje jeden z projektów Agencji Badań Medycznych dotyczący terapii fagowej, mogącej się okazać przełomową, jeżeli chodzi o pracę nad szczepionką. Mamy Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN im. Ludwika Hirszfelda we Wrocławiu, który jest liderem jeśli chodzi o terapie bakteriofagowe - amerykanie przyglądają się temu z dużą nadzieją. Oczywiście Instytuty Polskiej Akademii Nauk, pracujące nad testami służącymi do wykrywania koronawirusa. Przydatne mogą być też prace, które toczą się w instytutach biotechnologicznych wchodzących w skład Sieci Badawcze Łukasiewicz. ABM również kilka grantów w tym zakresie finansuje, więc mamy nadzieję, że któreś z tych prac okażą się skuteczne i wykorzystane w pracach nad szczepionką.
"Między Trumpem i Dudą jest dyplomatyczna chemia". Marcin Makowski o rozmowach w USA
A po stronie amerykańskiej, które instytuty mogą wejść w taką współpracę z Polską?
Fakt, że prezydent Andrzej Duda gości jako pierwsza głowa państwa w czasie pandemii, pokazuje wolę współpracy Amerykanów również w zakresie nauki. Tego typu rozmowa, jaką prowadzimy, również odbywa się we Francji Niemczech czy Wielkiej Brytanii, bo wszystkie kraje chcą, żeby prace nad szczepionką odbywały się z udziałem ich naukowców, więc tym bardziej istotne jest, że Polacy są do tego stołu zaproszeni. Niewątpliwie największy potencjał badawczy leży w Narodowych Instytutach Zdrowia w Waszyngtonie, z którymi utrzymujemy kontakt naukowy. Można tu też wymienić Harvard Medical School czy Stanford University, które również opracowują swoje programy badawcze. Zobaczymy, co przyniesie przyszłość. Będziemy przyglądać się temu, jak Polacy mogą wziąć w opracowaniu szczepionki.
Deklaracje prezydentów wzmocnią finansowanie tych badań? Pytam tu w szczególności o polskie projekty.
Niewątpliwie tak. Deklaracje polityczne są pewnym kierunkiem działań, który należy podjąć. Tego typu działania to nie są tylko puste słowa, muszą za tym pójść konkretne nakłady finansowe i decyzje, jeżeli chodzi o zaangażowanie naukowców po obu stronach oceanu.
Ile kosztuje wynalezienie szczepionki?
Opracowanie szczepionki to są koszty 1,5 - 2,5 mld dolarów, a więc mówimy o gigantycznych pieniądzach, które niejednokrotnie równają się całym nakładom na naukę w mniejszych krajach. Dlatego w takie projekty angażowany jest też biznes farmaceutyczny, bo firmy też są zapraszane do tej współpracy, olbrzymi gracze farmaceutyczni, również instytuty naukowe na całym świecie uczestniczą w tym wyścigu. Tak że są to wielkie pieniądze i wielki nakład pracy o charakterze globalnym.
Rozmawiał Paweł Kurek.