Kolekcja 93 oryginalnych, stalowych płyt gramofonowych Polskiego Radia z nagraniami z września 1939 roku została wpisana na Listę Krajową programu UNESCO "Pamięć świata". To pierwszy raz, kiedy na tę prestiżową listę trafiły materiały dźwiękowe.
Kolekcja płyt Polskiego Radia na Liście Krajowej UNESCO. Agnieszka Kamińska: są świadectwem bohaterstwa
Płyty zawierają, między innymi, przemówienia prezydenta walczącej stolicy Stefana Starzyńskiego, ministra spraw zagranicznych Józefa Becka, pułkowników Wacława Lipińskiego i Romana Umiastowskiego.
Nagrania płk Umiastowskiego
Pułkownik Roman Umiastowski po wojnie mieszkał w Londynie. Anna Brzezińska - wnuczka jego siostry - utrzymywała z pułkownikiem kontakt. Mówiła Polskiemu Radiu, że radiowe nagrania z 1939 roku były dla niego ważne.
- Pamiętam jego łzy w oczach, kiedy pod koniec lat siedemdziesiątych udało mi się zawieźć kasety, na których nagrałam jego przemówienia - z resztą dzięki uprzejmości Polskiego Radia - jak on wtedy był wzruszony i jak on to bardzo przeżywał - mówiła krewna pułkownika.
Anna Brzezińska podkreślała znaczenie zarówno kolekcji oryginalnych płyt gramofonowych - jako ważnego dokumentu, jak i wpisania ich na listę UNESCO. - To, że te zbiory płyt zostały odnalezione i wpisane na listę UNESCO jest niezwykle ważne - mówiła.
00:16 11119022_2.mp3 Anna Brzezińska o wpisaniu kolekcji płyt PR na Listę Krajową UNESCO (IAR)
Czytaj także:
Płyty Polskiego Radia na liście UNESCO. Reżyser dźwięku: po raz pierwszy trafiły na nią dokumenty dźwiękowe
Uratowana lekcja historii
Płyty zostały uratowane przez pracowników Polskiego Radia, którzy przed zajęciem rozgłośni przez Niemców wynieśli je i ukryli w prywatnych domach.
Po wojnie utracono kontakty do miejsc i osób, u których depozyt z września 1939 roku był przechowywany, zatem uważano, że i on zaginął bezpowrotnie. Jednak po 40 latach część depozytu - licząca 93 płyty - została zwrócona do Polskiego Radia.
Płyty te, oczyszczone i zdigitalizowane, stanowią dziś ważną lekcję historii kraju, jak również polskiej i światowej radiofonii.
"Pamięć Świata"
Dowodem na ponadczasową wartość tej kolekcji jest wpisanie jej na Listę Krajową programu "Pamięć Świata" polskiego oddziału UNESCO. Program Pamięć Świata powstał z inicjatywy UNESCO w 1992 r. Jego celem jest utrwalanie znaczenia wielowiekowego dziedzictwa dokumentacyjnego ludzkości.
Program zwraca uwagę społeczeństwa na konieczność ochrony dokumentów o szczególnym znaczeniu historycznym, które stanowią świadectwo naszej kultury i cywilizacji.
W wyniku prac Polskiego Komitetu Programu UNESCO Pamięć Świata w 2014 r. powstała Polska Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata.
Ekspozycja
Nagrania Polskiego Radia z września 1939 roku na liście UNESCO. "Wciąż zaginiona jest trzecia partia płyt"
W tym roku Komitet, w skład którego wchodzą przedstawiciele największych polskich bibliotek, archiwów oraz środowisk naukowych, a któremu przewodniczy Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych dr Paweł Pietrzyk, po raz czwarty wyłonił wyjątkowe obiekty, które już 10 czerwca br. zostaną oficjalnie uhonorowane wpisem na Polską Listę Programu UNESCO podczas gali w Belwederze.
Wydarzeniu towarzyszyć będzie wyjątkowa wystawa prezentująca wyróżnione dokumenty pt. "Pamięć Polski. Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata - 4. edycja".
Otwarcie ekspozycji nastąpi 9 czerwca o godzinie 19:00 na dziedzińcu Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Wystawa będzie dostępna dla mieszkańców Warszawy i turystów przed Kordegardą. Galerią Narodowego Centrum Kultury do 30 czerwca 2021 roku.
jbt