04:48 ORLEN_POPRAWIONY.mp3 "Nie ma dekarbonizacji bez digitalizacji". Nowe technologie pomogą w dojściu do neutralności emisyjnej (Michał Dydliński/PolskieRadio24.pl)
Jak wynika z raportu, przygotowanego przez PKN ORLEN i firmę konsultingową Accenture, narzędzia cyfrowe pozwolą na dokładniejsze monitorowanie pracy urządzeń, stopnia wykorzystania zasobów i surowców, a także na dokładne śledzenie śladu węglowego. Wszystko to ma przełożyć się na optymalizację procesu produkcyjnego, redukcję nadmiernego zużycia zasobów, a tym samym na lepsze wyniki ekonomiczne i zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych. "Kluczem do sukcesu w transformacji energetycznej jest cyfryzacja. Bez niej nie da się osiągnąć ambitnych celów klimatycznych" - oceniają autorzy.
Inwestycje w OZE muszą iść w parze z cyfryzacją
Kierownik Działu Projektów Strategicznych, a także kierownik programu digitalizacji w PKN ORLEN Aleksandra Trojanowska wskazuje, że dążenie do zeroemisyjności zazwyczaj kojarzy się nam z dużymi inwestycjami w odnawialne źródła energii, co Grupa ORLEN już robi. Jednocześnie - podkreśla - mamy obecnie do czynienia ze zmianą paradygmatu działania sektora elektroenergetycznego - postępuje decentralizacja, zmienia się rola konsumenta, który staje się prosumentem. W tej kwestii ważną rolę do odegrania ma właśnie digitalizacja.
- I tu pojawia się wyzwanie: jak tym wszystkim zarządzić, jak zebrać w jednym miejscu wszystkie potrzebne informacje? Z pomocą przychodzi cyfryzacja. My uważamy, że duże inwestycje w dekarbonizację muszą iść w parze z istotnymi inwestycjami w cyfryzację. Chodzi o to, by inteligentnie zarządzać rozproszonymi źródłami wytwórczymi, aby bilansować wytwarzanie energii z zapotrzebowaniem i aby przewidywać, jakie to zapotrzebowanie będzie - mówi Aleksandra Trojanowska. Jak dodaje, ORLEN interesuje się m.in. takimi rozwiązaniami jak tzw. wirtualne elektrownie (systemy łączące i bilansujące zdecentralizowane źródła wytwórcze, takie jak farmy wiatrowe, fotowoltaiczne czy tradycyjne elektrownie gazowe).
- Widzimy ogromny potencjał w narzędziach cyfrowych, nie tylko do realizacji krótkookresowych celów biznesowych, ale również do realizacji celu nadrzędnego, czyli osiągnięciu przez ORLEN neutralności klimatycznej do 2050 roku - zaznacza.
Digitalizacja w teorii i praktyce
Autorzy raportu wskazują, że technologie cyfrowe mogą pomóc w ochronie środowiska przynajmniej w kilku obszarach. Jeśli chodzi o energetykę, to są to wspomniane wcześniej wirtualne elektrownie, ale w grę wchodzi też wykorzystanie algorytmów, po to, by dokładniej prognozować zapotrzebowanie na energię czy wolumen energii wytworzonej w czasie. W przemyśle narzędzia cyfrowe mogą natomiast pomóc na przykład w optymalizacji zużycia surowców, wody i energii w zakładach produkcyjnych.
"Inteligentne czujniki pozwalają na bieżąco monitorować pracę urządzeń, a modele oparte na sztucznej inteligencji optymalizują ich pracę i przewidują potencjalne awarie. To pozwala na ograniczenie nieplanowanych przestojów urządzeń, zmniejsza koszty inspekcji, a przez to ogranicza zużycie surowców, energii i zwiększa dostępność i produktywność zakładów produkcyjnych i elektrowni" - czytamy w raporcie. Takie czujniki mogą być wykorzystywane też np. w budynkach, by zwiększać ich efektywność energetyczną.
Panele fotowoltaiczne dla domów dziecka. Rusza projekt Domy Dobrej Energii
Ciekawą koncepcją jest tzw. cyfrowy bliźniak. Jest to wirtualny model realnego obiektu (pojedynczego urządzenia, instalacji, a nawet całej fabryki). Pomiędzy realnym obiektem a jego wirtualnym odwzorowaniem dane są przesyłane w czasie rzeczywistym. Dzięki temu możliwe jest przeprowadzenie symulacji, które usprawniają proces decyzyjny, pozwalają szybko wykryć ewentualne problemy lub wąskie gardła.
- Cyfrowy bliźniak daje wiele korzyści praktycznych - zasilany danymi może wspierać operatorów w ich decyzjach, dostarczając pełniejszą informację operacyjną i zarządczą. Analizuje on skutki wprowadzania różnych, hipotetycznych scenariuszy i wybiera najlepsze, pozwalając optymalizować produkcję i zwiększać efektywność operacyjną, a w ten sposób oszczędza surowce, energię i zasoby wpływające na redukcję emisji. Dzięki nadzorowi w czasie rzeczywistym możliwe jest zrozumienie procesów w trakcie użytkowania obiektu, przewidywanie zdarzeń, efektywne zdalne zarządzanie i predykcja - wczesne wykrywanie awarii - czytamy.
Cyfryzacja i edukacja
Jak widać, pomysłów na zastosowanie technologii cyfrowych jest naprawdę wiele. ORLEN, który chce być liderem transformacji energetycznej w regionie, analizuje możliwości wykorzystania tych narzędzi w swoich zakładach, ale też w codziennej pracy jako korporacji. W tym celu w 2020 roku ORLEN powołał Program Digitalizacji. "Program ma na celu transformację wszystkich obszarów biznesowych w kierunku pełnego wykorzystania nowych technologii, takich jak zaawansowana analityka danych i sztuczna inteligencja, automatyzacja procesów, Internet Rzeczy, 5G, AR/VR i inne" - wskazują autorzy raportu.
- Jest to program ogólnokorporacyjny, odpowiadający na wyzwania biznesowe we wszystkich kluczowych obszarach. Podchodzimy do tego kompleksowo, opracowując mapy drogowe wdrożeń (technologii cyfrowych) w kluczowych segmentach biznesowych - wyjaśnia Aleksandra Trojanowska i dodaje, że cyfrowa przemiana ORLENU ma służyć zarówno poprawie wyników biznesowych, jak i redukcji śladu węglowego. Zastrzega przy tym, że raport "Nie ma dekarbonizacji bez digitalizacji" ma też spełniać cel edukacyjny, nie tylko dla rynku, ale również dla pracowników firmy - informować ich o możliwościach zastosowania narzędzi cyfrowych i do zgłaszania swoich pomysłów.
- Zależy nam, by pracować nie tylko nad konkretnymi wdrożeniami, ale też nad świadomością wewnątrz organizacji i na zewnątrz. Naszym zdaniem to jest klucz do sukcesu - podkreśla Aleksandra Trojanowska.
PKN Orlen przetestuje prywatną, przemysłową sieć 5G. To pierwsza taka inwestycja w Polsce
Orlen rusza z wdrażaniem cyfrowych narzędzi
Rozwiązania cyfrowe Orlen wdraża już teraz. Jednym z nich jest System Zarządzania Energią, działający w zakładzie produkcyjnym w Płocku. "EMS analizuje online zapotrzebowanie oraz produkcję poszczególnych mediów energetycznych. Na podstawie analizy danych pomiarowych, EMS wyszukuje możliwe do uzyskania korzyści ekonomiczne wynikające z efektu synergii poszczególnych obiektów produkujących energię" - czytamy w raporcie. Co ciekawe, system pozwala też prowadzić symulacje np. ewentualnych zmian w instalacji w kontekście efektywności energetycznej. System pozwala usprawnić proces produkcyjny, co też przekłada się na mniejszą emisję CO2. W płockim zakładzie Orlen prowadzi też testy prywatnej sieci 5G, która w przyszłości ma pozwolić na jeszcze skuteczniejszą optymalizację produkcji.
W rafinerii Orlen Unipetrol w Czechach spółka testuje natomiast aplikację usprawniającą produkcję rafineryjną. Jej wdrażanie ma zakończyć się w połowie 2022 roku.
Z raportu płynie jeden wniosek - strategie cyfryzacji i zrównoważonego rozwoju, które dotychczas były traktowane rozłącznie, obecnie powinny być rozpatrywane jako jeden elementy tej samej układanki biznesowej. "Według analiz Accenture, firmy prowadzące tzw. Podwójną Transformację, tj. transformację łączącą działania w zakresie zrównoważonego rozwoju z aspektami transformacji cyfrowej, mają 2,5-krotnie wyższą szansę na to, by utrzymać rentowność w okresie po pandemii COVID-19" - piszą autorzy raportu.
W kwestii światowych trendów zazwyczaj sprawdza się powiedzenie "kto pierwszy, ten lepszy". Pozostaje mieć nadzieję, że i Polska będzie wdrażała rozwiązania cyfrowe w tempie, które nie będzie odstawało od europejskiej i światowej czołówki. To po prostu się opłaca.
Cały raport pt. "Nie ma dekarbonizacji bez digitalizacji" można przeczytać pod tym adresem.
PolskieRadio24.pl, Michał Dydliński