Jelena Bonner zmarła w Stanach Zjednoczonych, miała 88 lat. Ceremonia pożegnalna odbędzie się we wtorek. Urna z jej prochami zostanie potem przewieziona do Moskwy. Zostanie pochowana na Cmentarzu Nowodziewiczym, w rodzinnym grobowcu - obok męża, matki i brata. Rodzina zmarłej prosi, by nie składać kwiatów, a zamiast tego dokonać wpłaty na fundację imienia Andrieja Sacharowa.
Jelena Bonner urodziła się w 1923 w Turkmenii. W 1937 jej rodzina była represjonowana w ramach "wielkich czystek stalinowskich". W wieku 18 lat wstąpiła do Armii Czerwonej i jako sanitariuszka wyruszyła na front. Po wojnie ukończyła leningradzki instytut medyczny i aktywnie działała w partii komunistycznej. Działalność przerwała w 1972 roku gdy wyszła za mąż za znanego już na całym świecie obrońcę praw człowieka Andrieja Sacharowa. Przez kolejne lata, aż do śmierci walczyła o poszanowanie praw człowieka w Rosji. W ubiegłym roku w liście do rosyjskich opozycjonistów organizujących antynacjonalistyczną pikietę pod hasłem „Moskwa dla Wszystkich” pisała o sobie: :"Jestem moskwianką, żydówką, kaukaskiej narodowości. W 1941 roku walczyłam za ojczyznę, w 1945 płakałam z radości a w 1953 protestowałam. Wydaje mi się, że znowu przyszłam tutaj aby walczyć za ojczyznę , chociaż nogi już nie chodzą”.
Przez wiele lat Jelena Bonner związana była z rosyjską sekcją radia "Svoboda". W 2010 roku obrończyni praw człowieka przekonywała na antenie tej radiostacji, że rozwój gospodarczy musi iść w parze z poszanowaniem wolności obywatelskich. Jej zdaniem, przyspieszony rozwój gospodarczy w takich krajach jak Rosja czy Chiny "skończy się źle dlatego, że rozwój gospodarczy nie może odbywać się bez politycznych przemian. Jeśli dochodzi do rozbieżności tych dwóch linii rozwojowych to zwycięża stara polityka i tego bardzo się boję".
Jelena Bonner przez prawie 40 lat broniła praw rosyjskich opozycjonistów. W latach 90. ubiegłego stulecia występowała przeciwko wojnie w Czeczenii. 10 marca 2010 roku jako pierwsza podpisała się pod listem rosyjskiej opozycji do obywateli noszącym tytuł "Putin musi odejść".
Po śmierci Andrieja Sacharowa w 1989, Jelena Bonner była członkiem działającej przy prezydencie Rosji komisji praw człowieka. Pod koniec 1994 roku wystąpiła z tej komisji w proteście przeciwko wojnie w Czeczenii.
Pod koniec października ubiegłego roku prezydent Bronisław Komorowski odznaczył Jelenę Bonner Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP. Wyróżnienie przyznano w polskiej ambasadzie w Moskwie. Uhonorowano ją za postawę obywatelską w Związku Radzieckim. Decyzja ta została podpisana jeszcze przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego.
Mąż Bonner, Andriej Sacharow, to wieloletni szef radzieckiego programu nuklearnego, współtwórca bomby wodorowej. W pewnym momencie odmówił dalszych badań. Działał na rzecz rozbrojenia, ograniczenia broni nuklearnej, demokracji i praw człowieka.
IAR, agkm, sm