23 lata temu odbyły się pierwsze w powojennej historii Polski częściowo wolne wybory do Sejmu oraz całkowicie wolne do Senatu.
4 czerwca 1989 roku - po raz pierwszy od ponad 40 lat - do udziału w wyborach parlamentarnych dopuszczono opozycję. Po raz pierwszy od 1945 roku wybrano także Senat, tworząc dwuizbowe Zgromadzenie Narodowe.
Wybory nie były jednak w pełni demokratyczne. Podczas rozmów Okrągłego Stołu NSZZ "Solidarność" i obóz rządzący doszły do przedwyborczego porozumienia, w myśl którego opozycja miała dysponować nie więcej niż 35 procentami mandatów w Sejmie, co dawało maksimum 161 miejsc. Pozostałe były zagwarantowane dla rządzących. Strona solidarnościowo-opozycyjna traktowała swą zgodę na udział w takich wyborach jako cenę, którą trzeba zapłacić za relegalizację po 8 latach NSZZ "Solidarność". Senat był wybierany w sposób demokratyczny, bez wcześniejszych ustaleń co do podziałów mandatów.
W czerwcowych wyborach 1989 roku komuniści ponieśli klęskę. Opozycja zdobyła 99 miejsc w Senacie i 161 w Sejmie, czyli maksymalną liczbę na jaką zgodziły się wcześniej komunistyczne władze. Choć wybory nie były w pełni wolne, to ich wynik zmienił układ sił politycznych i umożliwił powstanie pierwszego po wojnie niekomunistycznego rządu w Europie Środkowo-Wschodniej.
W 23. rocznicę czerwcowych wyborów, prezydent Bronisław Komorowski otworzy rano w Galerii Kordegarda wystawę zdjęć Chrisa Niedenthala. Fotografie przedstawiają sytuację społeczną i zaangażowanie kobiet w działalność opozycji demokratycznej lat 70. i 80. W parku im. Rydza-Śmigłego prezydent odsłoni rzeźbę Haliny Mikołajskiej autorstwa Krystyny Fałdygi-Solskiej. Z okazji Święta Wolności prezydent wręczy też odznaczenia państwowe.
Solidarność, stanowiąca w czerwcu 1989 roku masowy ruch społeczny, wymogła na władzy dostęp do radia i telewizji podczas kampanii wyborczej. Ustalono też, że będzie miała swój dziennik, reprezentujący solidarnościową opozycję. Do udziału w wyborach wzywał społeczeństwo Komitet Obywatelski "Solidarność".
IAR/agkm
Wystawa Chrisa Niedentahala: czytaj więcej >>>
Serwis portalu polskieradio.pl: Radia Wolności >>>