Bohaterem słuchowiska nie jest pojawiający się w tytule kompozytor, lecz młodszy od niego o 15 lat Dymitr Szostakowicz. Obu przyszło tworzyć w epoce stalinowskiej. Sergiej Prokofiew odszedł "pechowo" – tego samego dnia, co Stalin. Od pewnego epizodu, związanego z pogrzebami obu, rozpoczyna się sztuka Moniki Milewskiej. Dalej jednak "akcja" dramatu rozgrywa się w… głowie Szostakowicza, ale nie jest to monodram. A jak skonstruowane zostały zarówno tekst, jak i słuchowisko, mamy szansę przekonać się podczas prezentacji utworu na Scenie Teatralnej Trójki.
Premiera słuchowiska miała miejsce w Programie 2 Polskiego Radia w 2017 roku. Monika Milewska została bowiem zaproszona do udziału w zamkniętym konkursie Dwójki oraz Stowarzyszenia Autorów ZAiKS na tekst sztuki radiowej. Jej sztuka otrzymała II Nagrodę, podobnie jak wcześniej, w 2013 roku, za "Podróż na Księżyc". W 2015 roku "Podróż na Księżyc", wyreżyserowana przez Annę Wieczur-Bluszcz, została uhonorowana Grand Prix na Festiwalu Dwa Teatry w Sopocie. "Dzień, w który umarł Prokofiew" zrealizował w Teatrze Polskiego w 2017 roku Radia Darek Błaszczyk. Słuchowisko otrzymało w Sopocie nagrodę za reżyserię dźwięku (Andrzej Brzoska) oraz za drugoplanową rolę męską (Szymon Kuśmider – Stalin).
Monika Milewska (fot. Wojciech Milewski)
Autorka przyznała podczas spotkania w Instytucie Teatralnym pod hasłem "Nasłuchiwanie", że powtórny udział w konkursie stanowił dla niej wyzwanie, gdyż zaproszono ją do napisania sztuki mającej temat muzyczny. Monika Milewska nie jest muzykologiem. Jest jednak antropologiem historii i historia właśnie poprowadziła ją w stronę muzyki wielkich Rosjan Prokofiewa i Szostakowicza. Bohater słuchowiska "rozlicza się" zarówno ze swoim "konkurentem", jak i ze Stalinem, którego władza wycisnęła piętno na jego pracy twórczej.
Koncept autorki był z kolei wyzwaniem dla reżysera słuchowiska, dla którego muzyka w teatrze radiowym odgrywa kluczową rolę. Czy sobie z tym wyzwaniem Darek Błaszczyk poradził, możemy ocenić w trójkowy wieczór ze słuchowiskiem. Zastosowane w słuchowisku kody muzyczne stanowią jeszcze jedno wyzwanie, tym razem dla odbiorców STT, która nie często sięga po muzykę wielkich klasyków.
Zapraszamy,
Barbara Marcinik oraz Kuba Sadowski – wydawca.
Poniżej artykuł towarzyszący prezentacji słuchowiska w Programie 2 Polskiego Radia.
Scena Teatralna Trójki: "Dzień, w którym umarł Prokofiew" – powtórka: 11 kwietnia 2021, godz. 20.05.
Czas trwania – 50'10"
***
Słuchowisko "Dzień, w którym umarł Prokofiew" Moniki Milewskiej to – na przekór tytułowi – historia życia i twórczości Dymitra Szostakowicza, wybitnego rosyjskiego kompozytora, który tworzył w sowieckiej Rosji. Przywołany w tytule kompozytor zmarł 5 marca 1953 roku, czyli w tym samym dniu, co Józef Stalin. Prokofiew z Szostakowiczem rywalizowali o palmę pierwszeństwa w muzyce. Po śmierci nieco starszego Prokofiewa Szostakowicz w licznych monologach wciąż spiera się artystycznie ze swoim konkurentem, a także tłumaczy swoje uwikłanie w polityczno-artystyczne powinności, jakie wymuszało na nim życie w Związku Radzieckim. Tekst słuchowiska został wyróżniony 2. nagrodą w urodzinowym konkursie Programu 2 i Stowarzyszenia Autorów ZAiKS na słuchowisko o tematyce muzycznej.
Słuchowisko zostało również wyróżnione podczas Festiwalu Dwa Teatry 2018. Szymon Kuśmider został nagrodzony z rolę drugoplanową, natomiast Nagrodę im. Janusza Hajduna za realizację akustyczną otrzymał Andrzej Brzoska.
Przypomnijmy także, że Program 2 Polskiego Radia został laureatem nagrody honorowej dla producenta słuchowisk.
Monika Milewska "Dzień, w którym umarł Prokofiew"
Występują: Mariusz Bonaszewski (Dymitr Szostakowicz), Artur Janusiak (Sergiej Prokofiew), Szymon Kuśmider (Józef Stalin), Paweł Szczesny (Andriej Żdanow), Monika Kwiatkowska (Nina, żona Szostakowicza) oraz Irena Kownas, Zbigniew Konopka, Janusz Wituch, Andrzej Krusiewicz.
Na fortepianie gra Marian Szałkowski.
Reżyseria: Dariusz Błaszczyk
Realizacja akustyczna: Andrzej Brzoska
Opracowanie muzyczne: Renata Baszun