Logo Polskiego Radia
Trójka
Zuzanna Chowaniec 12.08.2021

Postać marszałka. Józef Piłsudski ikoną popkultury?

Zbliża się 101. rocznica Cudu nad Wisłą. Święto Wojska Polskiego oraz rocznica Bitwy Warszawskiej to okazja do rozmowy o Józefie Piłsudskim. Czy można powiedzieć, że wódź stał się ikoną popkultury? Czy nadal mamy do czynienia ze swego rodzaju kultem marszałka? 

– Gdyby kult Piłsudskiego był jedynie kwestią urzędową, budowaną metodami administracyjnymi, nie przetrwałby próby czasu. Mimo okresów przejściowych, II wojny światowej, zniszczeń, przemilczeń i komunizmu to się jednak nie udało. Pamięć o marszałku jest nadal żywa. Jego postać nie zdezaktualizowała się. Marszałek stał się ikoną polskiego podziemia. Jedną z pierwszych broszur i niezależnych wydawnictw była "Bibuła", a więc wznowienie wspomnień Józefa Piłsudskiego. To on przez dziesięć lat drukował największe pismo konspiracyjne w zabiorze rosyjskim, a nawet w całej Rosji – przypomniał profesor Grzegorz Nowik z Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku.

Posłuchaj
52:30 2021_08_12 22_06_20_PR3_Klub_Trojki.mp3 Marszałek Piłsudski jako ikona popkultury (Klub Trójki)

 

Dbałość o Polskę

– Należy pamiętać, że to Piłsudski pisał w grudniu "Szanowny Panie", w liście adresowanym do Romana Dmowskiego. Uważał, że Polsce szkodzi istnienie dwóch rządów. Jednego w Paryżu, a drugiego realnego – zaznaczał historyk. – Piłsudski był przedstawicielem pokolenia, które ukształtowało się w najgorszych czasach. Po powstaniu styczniowym polskie ziemie zostały wyrugowane z elementu patriotycznego i z polskich elit, które wywodziły się z warstwy drobnej. To było ostatnie powstanie w trójdzielnej Rzeczpospolitej – mówił. 

⚔ 𝐁𝐢𝐭𝐰𝐚 𝐖𝐚𝐫𝐬𝐳𝐚𝐰𝐬𝐤𝐚 𝟏𝟗𝟐𝟎 ➡ 18. przełomowa bitwa w historii świata❗ – film edukacyjny / IPNtvPL

Idea Piłsudskiego

– Piłsudski nie był pogrobowcem tych wydarzeń. Był ich dziedzicem i spadkobiercą ideowym. Pragnął odrodzić dawną Rzeczpospolitą w nowym kształcie. Doskonale zdawał siebie sprawę, że na wschód od Bugu dominuje żywioł ukraiński i ruski. Wiedział, że znajdują się tam ogromne enklawy etnicznie, sięgające Kurlandii. Nadal były to jednak wyspy w morzu obcym. Odrodzić dawną Rzeczpospolitą oznaczało dojść do porozumienia z Ukraińcami, Białorusinami, Litwinami oraz Łotyszami i stworzyć blok państw i narodów – tłumaczył gość "Klubu Trójki". 

– Te, które były na wyższym poziomie rozwoju i życia narodowego, mogły tworzyć odrębne państwa. Dopiero blok od północy związany z blokiem państw nadbałtyckich, a od południa sięgający po Kaukaz miał być tym, co w jakiś sposób odepchnie na wschód Rosję. Niezależnie od koloru ideowego Piłsudski zawsze uważał ją za imperialną. Chciał stworzyć potencjał o rozciągłości geograficznej tysiąca kilometrów. Jego dramat polegał na tym, że programu nie rozumieli ci, do których był on adresowany, czyli polskie nacjonalistyczne elity i ówczesna Europa. Ta ostatnia miała ukształtowaną wizję Rosji, jako dominującego, rozgrywającego państwa na wschodzie.  Obawiano się wesprzeć Polskę, która po dziewiętnastowiecznym upadku, warcholstwie i wszystkim, czego musiała doświadczyć, nie przetrwała – podsumował profesor. 

Więcej na temat Bitwy Warszawskiej można przeczytać w specjalnym serwisie, poświęconym temu wydarzeniu historycznemu.

zdj. ilustr. zdj. ilustr.

***

Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Łukasz Jasina
Gość: prof. Grzegorz Nowik (Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku)
Data emisji: 12.08.2021
Godzina emisji: 22.06

zch