Logo Polskiego Radia
Jedynka
Marta Grzymkowska 26.08.2017

Splątane losy. Z Polski przez Kazachstan do Australii

- Zostałam wywieziona z Baranowic drugim transportem 13 kwietnia 1940 r. Na miejscu kładłam tory kolejowe. To była nieludzka ziemia - wspomina Iza Picheta, która przeszła deportację roku 1940 i trafiła do sowieckiego wówczas Kazachstanu. Dziś mieszka w australijskiej Adelajdzie.

Iza Picheta była również świadkiem pierwszego transportu z Baranowic, w którym znaleźli się byli żołnierze Józefa Piłsudskiego wraz z rodzinami. - To był luty 1940 r. Zapakowali ich w bydlęce wagony. Panowała okrutna zima, temperatura dochodziła do minus 30 stopni. Moje gimnazjum znajdowało się naprzeciwko stacji kolejowej. Chciałam im podać coś do jedzenia. Najgorsze było to, że gdy przez kilka dni trzymali ich w tych wagonach, zaczęły umierać dzieci, a oni wyrzucali je przez okienka na zewnątrz - opisuje rozmówczyni Krzysztofa Renika.

W audycji słyszymy również wspomnienia Nelly Boratyn. Podobnie, jak Iza Picheta była ona deportowana do Kazachstanu w latach 1940-1941, a po opuszczeniu byłego Związku Sowieckiego wraz z armią gen. Władysława Andersa trafiła do Australii. Relacje obu kobiet uzupełnia komentarz prof. Janusza Odziemkowskiego z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, który naświetla tło sowieckich wywózek Polaków z Kresów II Rzeczpospolitej na Wschód w okresie II wojny światowej.

***

Audycja powstała w ramach akcji "Wielki Powrót" - kampanii informacyjnej Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" i Polskiego Radia. Projekt zrealizowano ze środków Fundacji PZU.

Jest to cykl poświęcony losom Polaków na Wschodzie - głównie w Kazachstanie. Kraj ten jest dziś jednym z najliczniejszych skupisk Polonii za wschodnią granicą. Przez pryzmat osobistych spotkań Krzysztofa Renika z Polakami z Kazachstanu i repatriantami, którzy mieszkają dziś w Polsce, pokazujemy ich przeszłość, tradycję i współczesne życie.

***

Tytuł audycji: Na stepach Kazachstanu

Prowadzi: Krzysztof Renik

Goście: Iza Picheta, Nelly Boratyn (Polki deportowane do Kazachstanu w latach 1940-41), prof. Janusz Odziemkowski (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego)

Data emisji: 26.08.2017

Godzina emisji: 18.15

pg/czaj