- To bardzo interesująca ziemia - mówi prof. Tadeusz Mikołaj Trajdos. Wyjaśnia, że górna, czyli północna część Orawy została zasiedlona na przełomie XVI i XVII wieku przez wieśniaczą ludność polską, głównie Żywiecczyzny, Podhala i przyległych krain. W sumie było to 25 wsi.
Zaś południową część zasiedlili Słowacy, ale wcześniej, około średniowiecza. Do początku XIX wieku w domach i kościołach mówiono po polsku. Ale właśnie w tym czasie władze kościelne diecezji słowackiej nakazały w komunikacji stosować jedynie język słowacki.
Po I wojnie światowej działacze polscy starali się ustanowić granice zgodne z rozkładem etnicznym. Udało się wcielić do Polski jedynie 12 wsi. Polacy na Orawie doznali bardzo dużo krzywd ze strony Słowaków w czasie II wojny światowej, kiedy Słowacja była sojusznikiem hitlerowskich Niemiec.
Pretekstem do powstania audycji była najnowsza publikacja prof. Tadeusza Mikołaja Trajdosa poświęcona kapliczkom i krzyżom kamiennym na Orawie. Z czego powstawały kapliczki i krzyże? Kto je wykonywał i kiedy? Jakie miały funkcje? Na czym polegał czwarty rozbiór?
W audycji mówimy również o historii Orawy, orawskiej tożsamości, związkach z tradycją i kulturą polską, a także współczesności ziem orawskich. Posłuchaj całej audycji wzbogaconej taktami orawskiej muzyki.
***
Tytuł audycji: Świat Kresów
Prowadzi: Krzysztof Renik
Goście: prof. Tadeusz Mikołaj Trajdos (Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk), Łukasz Wiater (z Podwilka na Orawie, historyk, szef "Kuriera orawskiego")
Data emisji: 4.11.2017
Godzina emisji: 18.10
ag/kk