Setna rocznica III powstania śląskiego. Jaka była cena odzyskania Górnego Śląska?

"Polska potrzebowała wtedy pokoju". Prezes IPN o traktacie ryskim

III powstanie śląskie było jedną z pięciu polskich insurekcji zakończonych sukcesem. Wraz z dwoma powstaniami wielkopolskimi: z 1806 roku i z lat 1918-1919, powstaniem sejneńskim z 1919 roku oraz II powstaniem śląskim z 1920 roku jest zaliczane do zwycięskich powstań narodowych w historii Polski. - Udało się zwyciężyć, co jeszcze kilkanaście lat wcześniej było nie do pomyślenia, a nawet nie do wymarzenia, gdyż mogło tylko zrodzić się w głowie tak wybitnych polityków jak Wojciech Korfanty, dyktator III powstania i przywódca społeczności polskiej na Górnym Śląski - mówi w Programie 1 Polskiego Radia dr Andrzej Sznajder, dyrektor Oddziału IPN w Katowicach. 

Cena odzyskania Górnego Śląska 

Jak podają źródła historyczne, w III powstaniu śląskim wzięło udział ok. 60 tys. Polaków. - Liczbę ofiar szacuje się na ok. 1800 osób, a według niektórych wyliczeń mogło ich być nawet ok. 2000. Oblicza się, że po stronie niemieckiej było ok. 500 zabitych i 1500 rannych - opowiada gość audycji. 

"Powstania śląskie 1919-1921"

Dr Adam Sznajder wspomina również o ogólnopolskiej wystawie "Powstania śląskie 1919-1921". Pierwszy raz można było ją zobaczyć 20 marca 2021 roku w Krakowie. - Wystawa zostanie pokazane w kilkunastu miastach na terenie całego kraju - podkreśla dyrektor Oddziału IPN w Katowicach. - Chcemy tę historię opowiedzieć całej Polsce, ponieważ to nie było tak, że o polskość Śląska bili się tylko Polacy na Śląsku. To była sprawa, która jednak w tamtym czasie absorbowała uwagę całego kraju i spotykała się z ogromną życzliwością i wsparciem całego społeczeństwa polskiego - zaznacza. 

W audycji również:

Polacy, którzy swoimi wynalazkami zmienili świat

- wielcy polscy wynalazcy w II Rzeczypospolitej - Tadeusz Apolinary Wenda (1863-1948) - inżynier, budowniczy linii kolejowych, główny projektant i kierownik budowy portu w Gdyni, bohater filmu Aliny Czerniakowskiej (w ramach kampanii IPN GiganciNauki.pl). Ekspert: prof. Bolesław Orłowski z PAN; 

- książka Mariana Karczewskiego "Czy można zapomnieć? Wspomnienia z lat wojny 1939-1945". O publikacji prof. Włodzimierz Suleja z IPN. Marian Karczewski to więzień obozów Gross-Rosen, Dora i Bergen-Belsen, co opisał w swych znakomitych literacko, a zarazem wiernie ukazujących tamtą rzeczywistość pamiętnikach. Wyzwolony przez amerykańskie wojska, szczęśliwie powrócił do kraju;

- Było/Będzie i wybrane artykuły z Portalu Przystanekhistoria.pl  

Audycja powstała przy współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej i portalem IPN PrzystanekHistoria.pl.

***

Tytuł audycji: Przystanek Historia

Prowadzi: Paweł Lekki

Materiały: Justyna Majchrzak, Katarzyna Seeman

Goście: dr Andrzej Sznajder (dyrektor Oddziału IPN w Katowicach), prof. Bolesław Orłowski  (PAN)

Data emisji: 28.04.2021 r. 

Godzina emisji: 19.30

ans