Jak wynika z danych Związku Banków Polskich każdego kwartału udaje się udaremnić ponad 1 700 wyłudzeń kredytów na łączną kwotę ok. 100 milionów złotych. Najczęściej wykorzystywane są do tego skradzione bądź znalezione dokumenty tożsamości, czyli dowód osobisty, paszport czy prawo jazdy. Z próbami wyłudzeń spotykają się także firmy pożyczkowe, mówi w rozmowie z Naczelną Redakcją Gospodarczą Polskiego Radia dr Bartłomiej Okoń z Polskiego Związku Instytucji Pożyczkowych.
Bartłomiej Okoń Próby oszustwa mogą dotyczyć ok. 1 proc. udzielanych pożyczek.
- Do naszego Związku wpływa kilkanaście przypadków rocznie, co jednak nie oznacza, że są to przypadki wszystkie. Bardzo wiele z tych przypadków zgłaszanych jest organom policji. W oparciu o dostępne nam dane szacujemy, że próby oszustwa mogą dotyczyć ok. 1 proc. udzielanych pożyczek – mówi ekspert.
Jak działają oszuści?
Tak czy inaczej, jak dodaje dr Przemysław Barbrich ze Związki Banków Polskich, sprawy nie można bagatelizować.
- Wystarczy, żeby przestępca założył konto, a potem zwrócił się do kilku firm pożyczkowych o przelanie często małych kwot na konto bankowe i już mamy sytuację, że nagle dowiadujemy się, że komornik chce sięgnąć po nasze wynagrodzenie, bo na nasze konto ktoś zaciągnął 30 pożyczek w różnych firmach – wyjaśnia mechanizm działania oszustów rozmówca Naczelnej Redakcji Gospodarczej Polskiego Radia.
Zgubienie czy kradzież dowodu trzeba zgłosić w banku
Takim sytuacjom można jednak zapobiec, bowiem zarówno banki, jaki i firmy pożyczkowe udostępniają narzędzia, które skutecznie uniemożliwią oszustom wyłudzenia pieniędzy na nasze konto. Pierwszym z nich jest system Dokumenty Zastrzeżone. Jak wyjaśnia Przemysław Barbrich, informacje o utraconym np. dowodzie osobistym należy zgłosić bezpośrednio w bankach. Można to zrobić w kilkunastu tysiącach placówek.
Przemysław Barbrich W praktyce działa to w ten sposób, że po wpisaniu naszych danych do systemu bankowego wszystkie banki w Polsce widzą już, że ten dany dokument jest zastrzeżony.
- W praktyce działa to w ten sposób, że po wpisaniu naszych danych do systemu bankowego wszystkie banki w Polsce widzą już, że ten dany dokument jest zastrzeżony. Jeśli potencjalny przestępca, złodziej trafia z takim dowodem osobistym do banku i próbuje np. założyć konto, okazuje się, że jest to niemożliwe. Najczęściej w takiej sytuacji pojawia się w oddziale banku policja i ten przestępca zostaje zatrzymany – mówi ekspert.
System Bezpieczny PESEL
Skradzione dokumenty można także zastrzec w Systemie Bezpieczny PESEL, stworzonym przez firmę CRIF Services we współpracy z Polskim Związkiem Instytucji Pożyczkowych, dodaje dr Bartłomiej Okoń.
- Jego istotną jest zastrzeżenie własnych danych w specjalnej bazie, w oparciu o którą firma pożyczkowa odmówi udzielenia pożyczki. Ma to chronić konsumentów przed wyłudzeniami pożyczek przez osoby trzecie, bezprawnie posługujące się danymi osobowymi pochodzącymi np. ze skradzionych dowodów tożsamości – tłumaczy rozmówca Naczelnej Redakcji Gospodarczej Polskiego Radia.
Zawsze możemy nasze dane wycofać
Zgubione lub skradzione dokumenty można zgłosić na stronie: BezpiecznyPesel.pl. Tam również istnieje możliwości zastrzeżenia swojego numeru PESEL. Jest to jednoznaczne z deklaracją, że nie zamierzamy składać wniosków o zawarcie, ani też zawierać Umów Kredytowych.
- Oczywiście nam jako właścicielom danych osobowych przysługuje zawsze prawo wycofania się z takiego systemu. Natomiast stanowi on w istocie dodatkowy filtr, który powoduje, że bardzo wysoki procent prób oszustwa się nie powiedzie – podkreśla ekspert.
Z systemu Bezpieczny PESEL, który działa od marca 2017 roku, korzysta już blisko 20 firm pożyczkowych.
Błażej Prośniewski, awi