Wyjątkowy hejnał w "mieście arkad". Odkrywamy tajemnice Zamościa

Zamość nazywany jest "perłą renesansu". Nieprzypadkowo. Unikalny zespół architektoniczno-urbanistyczny Starego Miasta zachwyca turystów z całego świata. Został też doceniony przez ekspertów z UNESCO. Zamojska starówka od roku 1992 widnieje na Liście Światowego Dziedzictwa tej organizacji. - Trafiła tam 14 grudnia 1992 roku, ale proces wpisania Zamościa jako szóstego obiektu w Polsce, a trzeciego miasta po Krakowie i Warszawie, był przygotowywany znacznie wcześniej - mówi Andrzej Urbański, zastępca dyrektora Muzeum Zamojskiego.

Prywatne miasto powstałe na "surowym korzeniu"

Zamość założono pod koniec XVI wieku. Było to przeniesienie ideałów architektury włoskich "miast idealnych" w realia ówczesnej Rzeczpospolitej. Pomysłodawcą i fundatorem był Jan Zamoyski, hetman wielki koronny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. - Mówi się, że Zamość powstał na tzw. surowym korzeniu, czyli w miejscu, gdzie wcześniej wycięto las. Tak naprawdę to w najbliższych okolicach Zamościa istniały wsie, będące własnością ojca Jana Zamoyskiego, Stanisława - tłumaczy Andrzej Urbański. 

Jan Zamoyski przyswoił sobie idee renesansu już podczas studiów na Uniwersytecie w Padwie. Robił błyskotliwą karierę na dworze króla Zygmunta Augusta, a później króla Stefana Batorego. - Doszedł też do wielkiego majątku, co pozwoliło mu na lokowanie w roku 1580 prywatnego miasta. Przypomnijmy, że był to przywilej królów i książąt, więc mieliśmy do czynienia z ewenementem na skalę europejską - zwraca uwagę gość audycji i dodaje, że Zamoyski był postacią wybitną, wyrastającą ponad poziom ludzi mu współczesnych. 

Sekrety Teatru Polskiego Radia

W tym roku Zamość gości 21. Festiwal Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej "Dwa Teatry". Program imprez głównych i towarzyszących jest niezwykle bogaty. O Grand Prix i liczne nagrody walczy 19 słuchowisk i 12 spektakli telewizyjnych. Maciej Kubera z Teatru Polskiego Radia, realizator dźwięku i ilustrator muzyczny, zdradził kilka tajemnic swojej pracy. - Nasze studia są dosyć duże i dostosowane akustycznie do tego, żeby nagrywać tam słuchowiska. Miejsca wybieramy sobie w zależności od tego, co dzieje się w scenariuszu - tłumaczy. 

Teatr Polskiego Radia to m.in. dwie powieści radiowe, doskonale znane słuchaczom od wielu lat: "Matysiakowie" i "W Jezioranach". Od powstania danego odcinka do jego emisji nie mija wiele czasu. Wszystko z uwagi na to, że bohaterowie słuchowisk chcą być "na bieżąco" z aktualnymi wydarzeniami. - To serial, który udaje, że dzieje się "na żywo" - słyszymy. Wyjątkiem są odcinki wakacyjne, które nagrywane są z pewnym wyprzedzeniem. - Czytałem, że kiedy w roku 1997 we Wrocławiu była powódź, to nie zostało to w "Matysiakach" na bieżąco skomentowane, bo odcinki nagrano wcześniej - dodaje Kubera.

Zarejestrowanie jednego odcinka trwa około dwóch godzin. Później dźwięk jest zgrywany, dodawane są efekty dźwiękowe, czołówka, tyłówka i czasem muzyka. 

Zamość Janusza Kukuły

Osobiste skojarzenia z miastem ma Janusz Kukuła, dyrektor Teatru Polskiego Radia. Jego zdaniem Zamość jest lustrem, w którym przegląda się Polska. - Czterysta lat naszego istnienia. To miasto mówi o nas bardzo dużo, a jednocześnie jest piękną mieszanką wspomnień i marzeń. Nie wyobrażam sobie Polaka, który nie przyjechałby do Zamościa choćby na chwilę, żeby zobaczyć, jacy byliśmy kiedyś - mówi w rozmowie ze Sławą Bieńczycką. Janusz Kukuła zwraca również uwagę na ogromną życzliwość mieszkańców. Sam Festiwal "Dwa Teatry" nie powstałby, gdyby nie marzenie Janusza Kukuły sprzed wielu lat.

Dyrektor Teatru Polskiego Radia przyznaje, że chciał stworzyć coś na kształt Prix Italia, czyli międzynarodowego konkursu organizowanego we Włoszech, w ramach którego przyznawane są najstarsze i najbardziej prestiżowe międzynarodowe nagrody dla twórców radiowych, telewizyjnych i internetowych. - Bardzo tego brakowało. Każdego roku produkujemy i nagrywamy około 160-180 utworów. To wszystko zrodziło się z wielkiej potrzeby serca artystów - podkreśla Janusz Kukuła. Pierwsza edycja odbyła się w roku 2001 w Sopocie. 

ZOBACZ PODSUMOWANIE PIERWSZEGO DNIA FESTIWALU:

YouTube/Polskie Radio

>>WIĘCEJ O FESTIWALU "DWA TEATRY" PRZECZYTASZ W SPECJALNYM SERWISIE

Wyjątkowy hejnał w "mieście arkad"

Co takiego jest w hejnale Zamościa, że wyróżnia się on spośród wielu innych. Okazuje się, że grany jest nie na cztery, ale na trzy strony świata. Legenda głosi, że sam Jan Zamoyski zabronił grania hejnału w stronę Krakowa, jako miasta konkurencyjnego. - Prawdą jest natomiast, że do miasta prowadzą trzy bramy miejskie, więc hejnał grany był tylko w strony tych bram - wyjaśnia Wojciech Sachajko, przewodnik z Zamojskiego Centrum Informacji Turystycznej i Historycznej.

Wśród przydomków Zamościa, jest i ten mówiący o "mieście arkad". To z uwagi na niezwykle urokliwe kamienice: rozmieszczone wokół Rynku Głównego, z podcieniami ograniczonymi filarami tworzącymi właśnie arkady. Rozwiązanie zaczerpnięto z Włoch: architektem był Bernardo Morando urodzony w Wenecji lub Padwie. W tej samej Padwie, w której studiował Zamoyski. - Arkady chronią doskonale przed deszczem, chronią też przed upałem. Można wykorzystać je jako miejsce do handlu - zauważa Sachajko.

Zobacz też: 

• Zawadzka i Mastalerz nagrodzeni za wybitne kreacje. "Teatr to nieustanna nauka"

***

Tytuł audycji: Jedyne takie miejsce

Prowadziła: Sława Bieńczycka 

Goście: Andrzej Urbański (zastępca dyrektora Muzeum Zamojskiego), dr Jacek Feduszka (historyk), Mirosław Bańkowski (historyk, kustosz Muzeum Zamojskiego), Dominika Lipska (przewodniczka ze Stowarzyszenia "Turystyka z pasją"), Wojciech Sachajko (Zamojskie Centrum Informacji Turystycznej i Historycznej), Piotr Orzechowski (dyrektor Wydziału Kultury i Sportu w Urzędzie Miasta Zamość), Maciej Kubera (Teatr Polskiego Radia, realizator dźwięku i ilustrator muzyczny), Janusz Kukuła (dyrektor Teatru Polskiego Radia), Andrzej Mastalerz (aktor)

Data emisji: 11.06.2022 r. 

Godzina emisji: 9.00-12.00

mg

"Dwa Teatry" - Sponsorzy