Od 1 kwietnia do 30 czerwca 2011 zostanie w Polsce przeprowadzony Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań. Po raz pierwszy będzie w nim można formalnie zadeklarować narodowość śląską.
Roman Pawletta, Ślązak, członek Ruchu Autonomii Śląska przypomniał, że już w 2002 roku 173 tys. osób zadeklarowało śląską narodowość, choć nie znalazła się wśród 14 oficjalnie wymienionych. Obecnie spodziewane jest 200 tys. – 500 tys. deklaracji.
Dr Elżbieta Anna Sekuła, socjolog i kulturoznawca ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej, w jednej ze swoich prac zadała pytanie "Po co Ślązakom potrzebny jest naród?". Uznała, że pozwala ono uzyskać więcej konkretnych odpowiedzi niż zapytanie o to, czym jest tożsamość.
- Pytanie "po co?" pozwala wrócić do korzeni tego, od czego uciekliśmy, czyli definiowania i autodefiniowania zbiorowego. Utożsamiamy się z rodziną i przyjaciółmi, jako grupą najbliższą, oraz z wielką grupą narodową lub kontynentalną; brakuje nam stopnia pośredniego – powiedziała.
Zdaniem badaczki w kulturze zachodniej powstał problem braku przywiązania narodowego w mniejszej skali, tak zwane "mniejsze narody" trochę tę potrzebę zaspokajają.
Tożsamość narodowa jest czym innym niż przynależność do grupy społecznej, czy wspólnoty lokalnej. Tożsamość narodowa zahacza o wątki związane ze świętością. – I tego też nam brakuje, bo z jednej strony mamy pełną indywidualizację, a z drugiej bardzo intensywną laicyzację, wątek tożsamości narodowej spaja te dwa bieguny – wyjaśniła Sekuła.
Czy jednak te "mniejsze narody" mogą mieć status neutralny, czy zawsze wzbudzają podejrzenia o separatyzm?
- Nam nie chodzi o to, by tworzyć własne państwo, ale zależy nam na tym, by sprawy o znaczeniu lokalnym, regionalnym, były podejmowane na tym właśnie poziomie – powiedział Pawletta.
Jego zdaniem funkcjonowanie Polski, jako kraju zarządzanego centralnie, w którym większość decyzji zapada w stolicy, przekłada się na poczucie mieszkańców, że nie mają wpływu na to, co się dzieje w ich regionie.
Jakie są zatem faktyczne dążenia mieszkańców Górnego Śląska i czy wyborczy sukces Ruchu Autonomii Śląska jest sukcesem samorządności w Polsce? Jakie są faktyczne wyznaczniki śląskości i czy poczucie śląskości wyklucza tożsamość narodową, jako Polaka?
Aby wysłuchać całej rozmowy "Ślązak, czyli kto?", wystarczy kliknąć w ikonę dźwięku w boksie "Posłuchaj” w ramce po prawej stronie.
Audycji "Klub Trójki" można słuchać od poniedziałku do czwartku tuż po 21.00. Zapraszamy.
(asz)