Starszy brat marszałka Józefa Piłsudskiego - Bronisław - to zesłaniec i jednocześnie wybitny etnograf, badający niezwykły świat Ajnów. Podczas debaty historyków i badaczy dorobku brata marszałka Józefa Piłsudskiego zaprezentowane zostały dwie książki: młodzieńczy "Dziennik 1882-1885" Bronisława Piłsudskiego oraz "Opowieść o Bronisławie Piłsudskim. Polak nazwany Królem Ajnów". Jej autorem jest prof. Kazuhiko Sawada z Japonii.
Japonistka, prof. Ewa Pałasz- Rutkowska z Uniwersytetu Warszawskiego - konsultantka i recenzentka tomu - podkreśliła, że Bronisław Piłsudski był wyjątkowym naukowcem. 120 lat temu rozpoczął podróż badawczą po wyspach Sachalin i Hokkaido, gdzie badał i dokumentował kulturę ludów Dalekiego Wschodu. Pozostawił po sobie bezcenną spuściznę.
Drugą z książek, która została zaprezentowana podczas konferencji był młodzieńczy dziennik Bronisława Piłsudskiego. Ukazuje on życie codzienne w Wilnie pod koniec XIX wieku. Recenzent tomu, historyk prof. Leszek Zasztowt mówił o niezwykłej wartości historycznej, kulturowej i językoznawczej dziennika.
Współorganizatorem konferencji w Sulejówku był Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą "Polonika". Dyrektor „Poloniki” Dorota Janiszewska-Jakubiak wyjaśniła, że "Dziennik 1882-1885", którego oryginał znajduje się w Wilnie, opracowała profesor Jolanta Żyndul. - Dobrała do niego bardzo ciekawy zestaw ilustracji i dla osób, które interesują się historią rodziny Piłsudskich, Bronisławem Piłsudskim, będzie to ciekawe spotkanie, pokazujące też Wilno z czasów młodości Józefa i Bronisława Piłsudskiego – mówi dyrektor „Poloniki”. W dzienniku Bronisław Piłsudski między innymi wspomniana brata Józefa, czyli "Ziuka" i miejsca, w których mieszkała rodzina.
Bronisław Piłsudski, brat marszałka, urodził się w 1866 roku w Zułowie. W 1886 roku wyjechał na studia prawnicze do Petersburga. Rok później został wciągnięty do grupy spiskowców przygotowujących zamach na cara Aleksandra III. Po dekonspiracji został skazany na karę śmierci zamienioną na zesłanie na wyspę Sachalin. To tam zetknął się z ludem Ajnów i zaczął studiować ich kulturę. Zgromadził bogate opisy ich kultury i obyczajów, w tym także kultury muzycznej, spisał wiele podań i legend tych kultur oraz wykonał około 300 fotografii. Utrwalił fonograficznie pieśni i mowę Ajnów, w swej pracy posługiwał się też kamerą filmową. Zmarł w 1918 roku w Paryżu.
IAR/ep