Katarzyna Gójska: Gościem Sygnałów Dnia jest pani minister Marlena Maląg, minister rodziny i polityki społecznej. Witam bardzo serdecznie, dzień dobry, pani minister.
Marlena Maląg: Witam bardzo serdecznie, witam serdecznie.
Pani minister, Rodzinny Kapitał Opiekuńczy już nie jest tylko zapowiedzią i propozycją, jest już faktem w Polsce. Proszę powiedzieć w takim razie, kiedy wchodzi w życie, w jaki sposób będzie można składać wnioski, no i kiedy uruchomione zostaną wypłaty z tego projektu?
Bardzo się cieszymy przede wszystkim, że już cały proces legislacyjny został zamknięty, pan prezydent podpisał ustawę, a więc wszystkie przygotowania, które z operacjonalizacją, czyli wdrożeniem Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego, a więc wsparcia dla polskich rodzin, przypomnę: 12 tysięcy złotych na dwa lata od ukończonego dwunastego miesiąca życia do trzydziestego szóstego na drugie i kolejne dziecko, bo to jest bardzo ważne. I oczywiście świadczenie 500+ w pełnej wysokości będzie wypłacone, te świadczenia ze sobą są... to jest dodatkowe świadczenie, czyli dodatkowe wsparcie.
Jak będzie wyglądało składanie wniosków i wypłata tego świadczenia? Ruszamy ze świadczeniem od 1 stycznia 2022 roku. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, podobnie jak przy Dobrym Starcie w tym roku, tam będą składane wnioski tylko drogą elektroniczną. Przypomnę, że ta droga elektroniczna to są podstawowe kanały, to Platforma Usług Elektronicznych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, profil Emp@tia Ministerstwa Rodziny oraz bankowość elektroniczna. Banki pracują nad dostosowaniem i przygotowaniem tego narzędzia, aby można też korzystać w pełni z bankowości elektronicznej. Banki zapowiadają, że ruszą od 4 stycznia ze swoimi wnioskami, chociaż może uda się tak, że będzie to 1 stycznia, ale 1 stycznia ruszamy z możliwością składania wniosków. Szacujemy, że około 615 tysięcy dzieci może być uprawnionych, bo to też w zależności, jak rodzice będą składali wnioski. I taki szacunek mamy na 2022 rok. Wnioski składamy elektronicznie. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma 2 miesiące na rozpatrzenie wniosku i przelanie pieniędzy na konto, bo wypłaty będą tylko na konto. A więc procedura wydaje się prosta i rodzicom znana...
No właśnie, bo rozumiem, że procedura będzie procedurą bliźniaczą, jeżeli można użyć takiego określenia, do procedury wnioskowania o to wsparcie, o ten fundusz 500+. No dobrze, ale, pani minister, ZUS będzie miał dwa miesiące i teraz pytanie. Rozumiem, tak chyba należy to rozumieć, że środki będą wypłacane od stycznia, czyli nawet jeżeli ta decyzja...
Dokładnie.
...zapadnie, nie wiem, tam w marcu czy pod koniec lutego, to to wyrównanie nastąpi.
Oczywiście tak. Środki będą wypłacane od momentu złożenia wniosku, jeżeli dziecko jest uprawnione do pobierania tego świadczenia, tak że absolutnie rodzice w żaden sposób nie będą (...) To jest czas na rozpatrzenie wniosku. Po Dobrym Starcie, bo przecież ten program był takim testowym do wprowadzenia Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego i obsługi przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, widzieliśmy, że tak naprawdę było przyspieszenie i w składaniu wniosków, ale także w wypłacie świadczeń. Nam zależy przede wszystkim na sprawnej operacjonalizacji, to są wnioski tak naprawdę z pracy w czasie covidu, kiedy różne rozwiązania były wprowadzane w Polsce. Cyfryzacja pozwala usprawniać procesy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest przygotowany, a więc nie przewidujemy, aby jakieś problemy miały być z wypłatą świadczeń. Przede wszystkim (...)
Pani minister, to w takim razie podsumujmy takie rzeczy już techniczne. Rozumiem, że wniosek składamy elektronicznie, dokładnie tymi samymi ścieżkami, które dziś mamy do wyboru, składając wniosek chociażby o 500+, i wypłata z uwzględnieniem tego terminu styczniowego, jeżeli ktoś oczywiście... bo rozumiem, że tutaj decydująca jest data złożenia wniosku.
Dokładnie.
I teraz tak: możliwość korzystania z tych funduszy przez rok lub przez dwa lata. Czy tutaj będzie... Rozumiem każdy będzie mógł zawnioskować o to, w jaki sposób chce wykorzystać te pieniądze.
Dokładnie tak. Tutaj właśnie żeby doprecyzować – rodzic będzie podejmował... rodzice będą sami podejmować decyzję, czy świadczenie właśnie pobierają w wysokości 500 złotych przez 2 lata, czy przez rok po 1000 złotych. Ale rodzic będzie też mógł dokonać jeden raz w ciągu tego okresu, na który jest przydzielone świadczenie, zmiany, że powiedzmy podjął decyzję, że pobiera po 500 złotych, ale jednak po przemyśleniu czy zmianie sytuacji domowej wolałby otrzymywać to świadczenie po 1000 złotych, raz może dokonać takiej zmiany. Oczywiście zachęcamy do przemyślanych decyzji, żeby od razu podjąć decy... złożyć taki wniosek, który będzie... Jest to prostsze, prawda? Ale zakładamy też, ustawa dopuszcza to, że jeden raz w ciągu tego dwuletniego załóżmy, jeżeli na cały cykl dziecko otrzymuje świadczenie, będzie mógł rodzic dokonać zmiany, korekty.
Pani minister, żeby tutaj też nie było żadnych wątpliwości, bo zawsze przy takich sprawach te pytania się pojawiają, pojawia się jakiś taki chaos informacyjny. Nie jest to świadczenie uzależnione od stanu majątkowego, od dochodów rodziców. Ono po prostu wypłacane jest dziecku, dziecku, które przychodzi na świat i właśnie ma od roku do trzech lat, tak? Czy tak to tutaj...
Dokładnie tak.
Też będzie przy tym składaniu wniosków.
Dokładnie tak. Nie ma kryterium dochodowego, a więc nie musimy tutaj żadnych dokumentów do tego dostarczać. Tak jak świadczenie 500+, tak jak świadczenie Dobry Start, jest to świadczenie powszechne. Kryterium, które jest przy tym świadczeniu, to jest że jest to drugie lub kolejne dziecko w rodzinie i przedział wiekowy, czyli ukończone 12 miesięcy do 36 miesiąca życia, czyli to jest wsparcie rodziców w podjęciu ewentualnej decyzji łączenia pracy zawodowej z życiem rodzinnym. Tak naprawdę rodzic będzie decydował, na co te pieniądze będzie wydatkował.
Pani minister, zmieniamy temat, ja chciałam zapytać o inne świadczenie osłonowe, które też zostało zapowiedziane przez pana premiera Mateusza Morawieckiego. To już zupełnie inna historia związana ze wzrostem cen energii, ale również związana ze wzrostem cen podstawowych produktów spożywczych w wyniku rosnącej inflacji. Takie właśnie świadczenie, które jest w pewnym sensie rekompensatą tych wzrostów, jest też taką osłoną dla polskich rodzin. Proszę powiedzieć, kiedy będą znane już szczegóły techniczne dotyczące i składania wniosków o to świadczenie, i wypłat? Mowa była o tym, że to świadczenie byłoby wypłacane dwa razy do roku.
Przede wszystkim pakiet inflacyjny to jest kolejne wsparcie, które po kryzysie gospodarczym spowodowanym pandemią widzimy, że gospodarki, wszystkie gospodarki światowe przede wszystkim walczą z wysoką inflacją. Nam zależy, rządowi Prawa i Sprawiedliwości, aby wprowadzać takie rozwiązania, które przede wszystkim jak najmniej są odczuwalne dla Polaków. Dlatego też pakiet antyinflacyjny ponad 10-miliardowy, związany z obniżeniem cen energii, takich energii, które... akcyzy na paliwa, a więc te rzeczy, które rzeczywiście dla Polaków będą odczuwalne.
Ale także w związku z tym, że sytuacja właśnie, żeby zminimalizować te skutki wysokiej inflacji, będzie wprowadzony takie pakiet osłonowy w zależności od wielkości gospodarstwa domowego, w zależności też od dochodu. Przede wszystkim to wsparcie planujemy i tak ustawa zakłada, którą rząd przyjął na wtorkowym posiedzeniu, będzie obowiązywała od 1 stycznia do końca maja. Jeżeli sytuacja będzie wymagała tego, że będzie konieczność przedłużania, to oczywiście to wsparcie będzie przedłużane. Planowane jest wsparcie takie, tak zakłada projekt, że gospodarstwa domowe, które mają dochód do 400 złotych jednoosobowe... dopłata 400 zł do gospodarstwa jednoosobowego przy dochodzie 2100 zł. Jeżeli jest to gospodarstwo dwu- lub trzyosobowe i dochód miesięczny jest 1500 zł, to wtedy dopłata może być do 600 zł. Jeżeli jest to większe gospodarstwo cztero-, pięcioosobowe i dochód na osobę jest 1500 zł, taka dopłata może być do 850 zł. I jeżeli gospodarstwa są większe, czyli powyżej 6-osobowego gospodarstwa i dochód jest mniejszy niż 1500 zł, to dopłata nawet 1150 zł. Technicznie tutaj jeszcze pewne rzeczy dopracowujemy, ale przez ośrodki pomocy społecznej to byłaby najprostsza, ale tutaj jeszcze technicznie te rzeczy dopracowujemy. Natomiast nikt nie pozostanie bez wsparcia, jeżeli takowe wsparcie jest potrzebne. A więc ten pakiet antyinflacyjny jest potężnym kolejnym wsparciem dla Polaków po kryzysie spowodowanym właśnie pandemią. Zresztą my cały czas z nią walczymy.
Ja przypominam, że gościem Sygnałów Dnia jest pani minister Marlena Maląg, minister rodziny i polityki społecznej. Ciąg dalszy naszej rozmowy już w mediach społecznościowych i na stronie internetowej Programu 1 Polskiego Radia.
*
Pani minister, to jeżeli mamy podsumować wszystkie te propozycje, które mają wspierać, mają za zadanie wspierać nie tylko rodziny wychowujące małe dzieci czy większe dzieci, bo przecież program 500+ cały czas działa, czy osoby, które bardziej odczują od innych skutki inflacji, to też powiedzmy o czternastej emeryturze, bo wedle tych danych, które państwo przedstawiają, to świadczenie, czternaste świadczenie emerytalne, jego wypłata już została zakończona.
Dokładnie. Patrząc na wsparcie, tak jak już mówiłyśmy o wsparciu dla rodzin z małymi dziećmi, to są te bardzo mocne wsparcia poprzez pięćsetkę, Dobry Start, Rodzinny Kapitał Opiekuńczy, czyli kolejne wsparcie dla rodzin, seniorzy, a więc trzynasta emerytura, która jest na stałe wpisana w kalendarz wypłat, po raz trzeci w tym roku wypłaciliśmy, czternasta emerytura można powiedzieć, że już też zostały wypłaty zakończone, 11 miliardów złotych do ponad 9 milionów emerytów, a więc to jest kolejne wsparcie.
Kiedy patrzymy właśnie na tę sytuację, w której jesteśmy, bo to należy też podkreślać, że Polska była przed kryzysem, za rządów Platformy i PSL-u nawet nie myślano o tym, żeby w ten sposób wspierać emerytów. Kiedy porównamy rok 2015 do obecnego tylko roku, to wzrost nakładów w 2015, takich dodatkowych, czyli związanych właśnie z waloryzacją tylko, to było ponad 3 miliardy złotych; dzisiaj w roku 2021 dodatkowych środków, które trafiły dla seniorów z tych właśnie, z waloryzacji, trzynastej, czternastej emerytury to jest ponad 36 miliardów złotych. A więc to w ramach solidarności międzypokoleniowej, w ramach tego, aby poprawiać sytuację polskich rodzin, polskich seniorów. My w tym tygodniu mieliśmy taką debatę podsumowującą właśnie politykę senioralną i podniesienie godności życia w jesieni życia jest bardzo ważne. I to konkretne dane pokazują, bo wzrasta minimalna emerytura od 880 zł w 2015, dzisiaj jest to 1250 zł. Oczywiście wiemy, że kolejny wzrost będzie w przyszłym roku, ale też wzrasta przeciętna emerytura, która wynosiła w 2015 roku ponad 2090 zł, dzisiaj jest to ponad 2600 zł, a więc sukcesywne... Staramy się, aby podnieść przede wszystkim godność, jakość życia naszych seniorów.
Pani minister, ale pani pewno doskonale wie, że też ta polityka, którą państwo prowadzą, którą prowadzi rząd od pierwszych wygranych przez Zjednoczoną Prawicę wyborów, ona też spotyka się z bardzo ostrą krytyką, bo z jednej strony oczywiście nikt specjalnie nie chce protestować przeciwko uruchamianiu takich pieniędzy specjalnych dla chociażby emerytów, no ale jak już dochodzi do debaty, to mowa jest o tym, że tego typu specjalne świadczenia pieniężne czy to dla emerytów, czy dla rodziców, to jest rozdawnictwo i to jest przejadanie pieniędzy, a nie inwestowanie. I że to w konsekwencji za kilka lat okaże się zabójcze dla polskiego budżetu. Jak pani minister odpowiada na tego typu zarzuty? No bo one się stale pojawiają w polskiej debacie publicznej.
Dokładnie. W polskiej debacie publicznej jakby nie odważa się nikt zagłosować przeciw, bo to wsparcie dla wyborcy. Przede wszystkim jak ja odpowiadam – to jest inwestycja w rodzinę. My mamy zaniechania, jeżeli chodzi o politykę prorodzinną sprzed roku 2015 i przede wszystkim ta polityka prorodzinna, inwestycja w kapitał ludzki musi być konsekwentna, planowa i stała. Przede wszystkim patrząc na młodych ludzi, oni muszą odczuwać wsparcie rządu. To, do czego nas obliguje Konstytucja, a więc że to nie są działania incydentalne, tylko planowe, na to i na to mogą liczyć. A więc te działania, które wprowadziliśmy, ale także które już wprowadziliśmy na mocy ustaw, czy wsparcia w polityce mieszkaniowej, polityka podatkowa, która też wspiera młodych ludzi. A więc przede wszystkim odpowiadając tym, którzy są przeciwni, którzy uważają, że to jest rozdawnictwo, to jest inwestycja w przyszłość, abyśmy nie musieli zmagać się z tym, o czym mówią prognozy ONZ, że w 2100 roku Polaków będzie o połowę mniej, bo przede wszystkim odbudowanie kapitału ludzkiego to jest bardzo trudna inwestycja w rodzinę, w przyszłość, to jest nasza podstawa. My budujemy Polskę opartą na silnej rodzinie. I tak będziemy przede wszystkim działać.
I to jest też proces, który trwa długo siłą rzeczy. Pani minister, proszę powiedzieć, dlaczego takie emocje niesamowite budzi projekt Polskiego Instytutu Rodziny i Demografii? Rzeczywiście po tym głosowaniu ostatnio w Sejmie jakaś kompletna histeria zapanowała wokół tej propozycji. Patrząc na nazwę i zakres tematyczny, to w zasadzie nie ma tam nic, co mogłoby budzić aż takie emocje. No ale ze strony opozycji padają bardzo ostre oskarżenia, że jest to instytucja, która ma się zajmować ograniczaniem praw kobiet. I promowaniem takich chrześcijańskich wartości rodzinnych. No, tak to jest określane, ja po prostu cytuję.
Przede wszystkim Instytut Rodziny, Instytut Demografii ze względu, jaka będzie nazwa instytucji, przede wszystkim nam potrzebne są szybkie badania, które będą pokazywały potrzeby rodzin, kierunki, w jakich powinniśmy iść, i to jest nam potrzebne. O Instytucie Demografii, Instytucie Rodziny wielokrotnie przecież też wypowiadała się nasza pełnomocnik ds. polityki demograficznej, pani Barbara Socha. To przede wszystkim ma być instytucja, która służy badaniami, analizami. My takie rzeczy potrzebujemy. I też wsparciu, oczywiście, rodzin. Dlatego też w żaden sposób, bo to naprawdę jest już śmieszne, do jakiego absurdu opozycja sięga, mówiąc o tym, że Instytut Rodziny będzie miał ograniczać prawa kobiet. Nie, prawa kobiet... Przede wszystkim my pokazujemy, że troszczymy się o przede wszystkim kobiety i kobiety w Polsce w żaden sposób nie są marginalizowane. Sama jestem kobietą, matką dwójki dzieci, wnucząt, i naprawdę to, co opowiada opozycja, to jest przede wszystkim żenujące. Nam zależy na tym, żeby powstał taki instytut... Oczywiście, w procesie legislacyjnym można jeszcze dopracować szczegóły, ale przede wszystkim instytucja, która będzie badaniami zajmowała się, analizami, czyli tym kierunkiem, który jest potrzebny, żeby właściwe ustawy wprowadzać i żeby to działało szybko i sprawnie.
Pani minister, mamy jeszcze dosłownie chwilę, ja zapytam o też sprawę taką ludzką, społeczną, ale bardzo ważną. Co roku o tej porze roku właśnie się mierzymy z tym problemem – problem bezdomności, szczególnie właśnie w tych zimnych miesiącach, to jest wielkie wyzwanie z jednej strony dla instytucji publicznych, a z drugiej strony wielkie zagrożenie dla tych, którzy są w takiej dramatycznej sytuacji życiowej. Proszę powiedzieć, jak przed tym czasem, który już się teraz rozpoczyna, bardzo trudnym dla osób bezdomnych, jakie działania zostaną wdrożone, żeby jednak zmniejszać liczbę tych tragedii, które co zimę się wydarzają?
Przede wszystkim bezdomność z danych szacunkowych, które z badania bezdomności mamy około 30 tysięcy osób, można zaliczyć, że w Polsce jest bezdomnych, około 80% z tego to są mężczyźni. Ale przede wszystkim rzeczywiście jest dzisiaj już sytuacja taka, że kiedy jest coraz chłodniej, przypominamy przede wszystkim samorządom, bo tutaj głównym wsparciem i organizacją wsparcia zajmują się samorządy przy współpracy z organizacjami pozarządowymi, my już w tym roku mieliśmy kilka spotkań zarówno właśnie z przedstawicielami administracji rządowej, samorządów. I my jako ministerstwo wspieramy poprzez program „Pokonać bezdomność”, a więc ogłaszamy taki konkurs, z którego można sięgnąć po środki, na zarówno środki właśnie zabezpieczające, przygotowujące noclegownie, świetlice, ogrzewalnie, czyli te miejsca, gdzie osoby bezdomne w tym okresie, kiedy jest zimno, mogą przebywać. Tutaj przede wszystkim jest taka pełna współpraca między rządem, który zabezpiecza właśnie środki poprzez konkurs nasz „Pokonać bezdomność” z samorządami. Jesteśmy w tym tygodniu po spotkaniu też z samorządami. Widzimy, że jesteśmy przygotowani do tego, aby w sytuacji, kiedy jest chłodniej, wspierać tych Polaków, którzy tego wsparcia potrzebują, bo są w trudniejszej sytuacji.
I tutaj stawiamy kropkę. Bardzo dziękuję. Pani minister Marlena Maląg, minister rodziny i polityki społecznej, była gościem Sygnałów Dnia. Dziękuję bardzo.
Dziękuję bardzo, dobrego dnia życzę.
JM
