Niewypełniony arkusz dostępny jest na stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej.
Zadanie 1.
Nazwa miasta: Babilon
Litera: B
Zadanie 2.
Rozstrzygnięcie: Po
Uzasadnienie: Tekst źródłowy mówi o bitwie stoczonej w trakcie tzw. wojen punickich, prowadzonych pomiędzy Imperium Rzymskim a Kartaginą. Na mapie Kartagina znajduje się już w obrębie Imperium Rzymskiego, kiedy została anektowana do tego państwa.
Zadanie 3.
Kolumny w porządku korynckim są związane z architekturą grecką.
Portyk, widoczny przed wejściem do Panteonu, jest rzymskim rozwiązaniem.
Zadanie 4.
Rozstrzygnięcie: B
Uzasadnienie: Obiekt B jest przykład muzułmańskiej architektury sakralnej. Islam po śmierci proroka Mahometa rozszerzył się za pomocą ekspansji na obszarze świata zaznaczonym na mapie 1.
Zadanie 5
Rozstrzygnięcie: B
Uzasadnienie: Skutkiem zjazdu gnieźnieńskiego było ustanowienie arcybiskupstwa w Gnieźnie oraz biskupstw w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu. Wszystkie te miejscowości znajdują się jedynie w obrębie granic zaznaczonych literą B.
Zadanie 6.1
Rozstrzygnięcie: Nie
Uzasadnienie: Pierwsza unia polsko-węgierska została zawarta w 1370 roku
Zadanie 6.2
Mowa jest o zagrożeniu tureckim. Węgry znajdowały się pod naporem Imperium Osmańskiego, a wspominany w tekście król Władysław zginął w 1444 roku w trakcie bitwy pod Warną.
Zadanie 7.
Rozstrzygnięcie: A
Uzasadnienie: Duże, przeszklone witraże były cechą charakterystyczną architektury gotyckiej Gotyk wyróżnia także strzelistość budowy i widoczne na fotografii A sklepienia krzyżowo-żebrowe
Zadanie 8.1
Źródło 1 – Węgry, Andegawenowie
Źródło 2 – Litwa, Jagiellonowie
Zadanie 8.2
Wydarzenie chronologicznie późniejsze jest opisane w źródle 2., ponieważ dotyczy unii polsko-litewskiej w Krewie z 1385 roku, która miała miejsce po unii polsko-węgierskiej opisanej w źródle 1.
Zadanie 9.1
Rozstrzygnięcie: A
Uzasadnienie: Opisywanym w źródle zakonem są jezuici. Na odpowiedź wskazuje XVI-wieczny ubiór i architektura widoczna na ilustracji A oraz przedstawiona na nim zwierzchność wobec papieża. Jezuici słynęli z prowadzonej przez siebie sieci szkół oraz zamorskich misji chrystianizacyjnych, np. w Chinach lub Ameryce.
Zadanie 9.2
B
Zadanie 10.1
Fragment A – Karol X Gustaw
Fragment B – Zygmunt III Waza
Fragment C – Władysław IV Waza
Zadanie 10.2
Początek wojen Rzeczypospolitej ze Szwecją w XVII wieku jest związany z osobą uwzględnionego w źródle 1. stryja Zygmunta III Wazy – F
W momencie wybuchu wojny trzydziestoletniej na tronie Szwecji zasiadała kobieta – F
Jeden z uwzględnionych na tablicy genealogicznej władców Rzeczypospolitej abdykował – P
Zadanie 11
Przedmurze chrześcijaństwa – hetman odniósł zwycięstwo na "obronę wiary katolickiej" nad "wiarołomcą", a więc protestantem.
Patriotyzm – hetman odniósł zwycięstwo w obronie ojczyzny – Rzeczpospolitej, która gwarantowała najlepszy ustrój i wolności szlachty.
Zadanie 12.1
Rozstrzygnięcie: Konfederacji targowickiej Uzasadnienie: Na odpowiedź wskazują przywódcy konfederacji oraz okoliczności jej zawiązania (zmiana ustroju Rzeczpospolitej)
Zadanie 12.2
Wolna elekcja i liberum veto
Zadanie 13.
Rozstrzygnięcie: B
Uzasadnienie: Na mocy konstytucji Księstwa Warszawskiego z 1807 roku władcą nowego państwa został król Saksonii Fryderyk August I, wnuk Augusta III Sasa, króla Polski w latach 1733-1763. Na mocy konstytucji kraj został podzielony na dziesięć departamentów – widać je na mapie B (na mapie A państwo podzielone jest na województwa). Ponadto jedynie w skład kraju z mapy B wchodzi Poznań, który był częścią Księstwa Warszawskiego.
Zadanie 14.1
Wiosna ludów, 1848 rok
Zadanie 14.2
Wydarzenia przedstawione w tekście są skutkiem Wiosny Ludów z 1848 roku, której wystąpienia są przedstawione na mapie. Od maja 1848 roku obradowało Frankfurckie Zgromadzenie Narodowe powołane w celu zjednoczenia Niemiec. W kwietniu 1849 roku Zgromadzenie ofiarowało koronę cesarską Fryderykowi Wilhelmowi IV. Władca ją odrzucił, ponieważ nie był zwolennikiem opcji Małych Niemiec, czyli zjednoczenia niemieckich krajów pod pruskim przewodnictwem.
Zadanie 15.
Rozstrzygnięcie: Tak
Uzasadnienie: Ignacy Łukasiewicz żył na terenie zaboru austriackiego – był nawet posłem na sejm galicyjski. W latach 50. XIX wieku w okolicach Krosna i Jasła (zabór austriacki) powstałe pierwsze w Europie zagłębie wydobywcze ropy naftowej. Pod koniec XIX wieku Galicja była już trzecim producentem ropy na świecie.
Pod koniec lat 60. I na początku 70. XIX wieku Galicja otrzymała autonomię – powołano do życia Sejm Krajowy, Radę Krajową, do szkół, urzędów i sądów wprowadzono język polski, zaczęła się rozwijać polska kultura, oświata i nauka – dużo swobodniej niż w innych zaborach.
Zadanie 16.
Sonet podkreśla to, że Ameryka (jej personifikacją jest tutaj Statua Wolności) z otwartymi ramionami przyjmie wszelkich emigrantów z Europy i się nimi zaopiekuje. Karykatura pokazuje uchodźców uciekających od wojny, biedy i państwowego ucisku. Ameryka jawiła się ówczesnym ludziom jako raj: ofiarowała przybywającym dostęp do ziemi, wolność, uczestnictwo w rządach, brak monarchii.
Zadanie 17.
Nazwa wynalazku: Telegraf
Wyjaśnienie: Po raz pierwszy w dziejach umożliwił szybką komunikację na odległość. Po wynalezieniu alfabetu Morse'a taka komunikacja była również prosta i stąd wynikało jej upowszechnienie. Już nie trzeba było przekazywać informacji za pomocą np. posłańców (którzy musieli odpoczywać, spać, jeść, a to jest płatne).
Zadanie 18.1
C
Zadanie 18.2
Rozstrzygnięcie: Tak
Uzasadnienie: Księżna Maria Zdzisławowa Lubomirska pisze, że akt 5 listopada z 1916 roku był zagrywką Asutro-Węgier i Niemiec, które obiecywały utworzenie Królestwa Polskiego, aby zdobyć dostęp do polskich wojsk. Tak naprawdę dokument nie przyrzekał niczego konkretnego i były to luźne, niezobowiązujące obietnice.
Na karykaturze widzimy kobietę w koronie – personifikację Polski – która ma zakneblowane usta, skrępowane ręce i trzyma ją dwóch mężczyzn w pruskich mundurach. Z tyłu widać proklamację Królestwa Polskiego. Karykatura pokazuje, że w razie powołanie Królestwa byłoby ono jedynie marionetkowym państwem w rękach niemieckich.
Zadanie 19.1
Rozstrzygnięcie: Nie
Uzasadnienie: Pierwszy plakat odwołuje się plebiscytu na Górnym Śląsku z 1921 roku, który miał zadecydować o tym, czy wspomniane wyżej tereny mają zostać włączone do Polski czy do Niemiec. Na pierwszym plakacie widać napis „Uwaga, Górnoślązacy. Wybierajcie Niemcy”. Drugi plakat odwołuje się do wydarzeń z 1946 roku. Wskazuje na to napis „Trzecie pytanie tak” – dotyczyło ono ustalenia granicy polsko-niemieckiej na Bałtyku, Odrze i Nysie Łużyckiej.
Zadanie 19.2
A
Zadanie 20.
Nazwa zjawiska: Hiperinflacja
Wyjaśnienie: Nadmierna emisja pieniędzy przez Niemców w celu opłacenia wydatków spowodowanych I wojną światową oraz spłacanymi po niej reparacjami.
Zadanie 21.
C
Uzasadnienie: W 1936 roku odbyły się igrzyska olimpijskie w Berlinie. Niemieckie zawodniczki mają na strojach godło nazistowskiej III Rzeszy, która istniała od 1933 roku. W 1940 roku nie odbywały się igrzyska olimpijskie, ponieważ toczyła się już II wojna światowa.
Zadanie 22
Polscy oficerowie nie byli ofiarami faszyzmu, ponieważ zostali rozstrzelani przez funkcjonariuszy NKWD, służby komunistycznego Związku Sowieckiego.
Data na pomniku jest błędna. Zbrodnia katyńska została przeprowadzona wiosną 1940 roku
Zadanie 23.1
Władysław Sikorski
Zadanie 23.2
Jan Karski otrzymał order Virtuti Militari w uznaniu za przekazanie raportu dotyczącego Holokaustu
Zadanie 24.
Fragment A – Węgry, 1956 rok
Fragment B – Czechosłowacja, 1968 rok
Zadanie 25.1
Jesień ludów
Zadanie 25.2
Jest uważany za przełomowy, ponieważ rozpoczął się w nim proces upadku komunizmu i transformacji ustrojowej Polski. Najważniejszym wydarzeniem były wybory kontraktowe z 4 czerwca 1989 roku.
"Matury wczoraj, matury dziś" - reportaż Jakuba Tarki o maturze na przestrzeni lat / YT - oficjalny kanał Polskiego Radia
.
