Czemu to właśnie 2022 jest Rokiem Polskiego Romantyzmu? Obchodzimy bowiem dwusetną rocznicę wydania Mickiewiczowskich Ballad i romansów, które stanowią symbol rozpoczęcia tej fascynującej epoki. Kilkadziesiąt lat poświęconych ideom rewolucji, buntu, patriotyzmu, wolności i mistycyzmu odcisnęło piętno na polskiej sztuce, inspirując twórców aż do dziś. Romantyczna myśl zawładnęła wszystkimi dziedzinami życia: filozofią, modą, architekturą, ale przede wszystkim – literaturą i muzyką.
A imię jego czterdzieści i cztery
Adam Mickiewicz, Polska Biblioteka Muzyczna
Wiemy już, że Poezje jednego z najwybitniejszych polskich pisarzy – Adama Mickiewicza, uważane są za manifest polskiego romantyzmu. Jednak już sama biografia tego wieszcza wywołuje nie lada podziw. Członek legendarnych "Filaretów", patriota, bojownik o wolność i… profesor literatury łacińskiej w szwajcarskiej Lozannie, w ciągu swojego życia przeprowadzał się nawet 40 razy!
Jego dzieła nie tylko stanowiły gorzko-słodki komentarz do otaczającej rzeczywistości, ale także zagrzewały Polaków podczas XIX-wiecznych walk o wyzwolenie i tożsamość narodową. Dziady, Konrad Wallenrod czy epopeja narodowa Pan Tadeusz – to właśnie one między innymi sprawiły, że po 123 latach niewoli Polska znowu mogła pojawić się na mapie świata. Ale, co ciekawe, poeta inspirował nie tylko słowem. Warto przyjrzeć się jego portretowi wykonanemu przez towarzyszkę życia Fryderyka Chopina – George Sand. Portret ten, w zdigitalizowanej wersji, znaleźć można w zbiorach Polskiej Biblioteki Muzycznej.
Patriotyzm roztańczony w Mazurkach
A skoro już o Chopinie mowa… Muzyczny dorobek romantyzmu może przyprawić o prawdziwy zawrót głowy! Epoka ta była okresem, w którym garściami czerpano z legend, historii czy tradycji ludowej. To czas podniosłych symfonii, ekspresyjnych pieśni czy pełnej emocji muzyki fortepianowej, gdzie niekwestionowanym liderem – zarówno w Polsce, jak i na świecie – był Fryderyk Chopin. I chociaż romantyzm w Polsce to nie tylko on, nie sposób pisać o nim nie wspomniawszy o jego prawdziwej legendzie.
Fryderyk Chopin, Polska Biblioteka Muzyczna
Ponadprzeciętna inwencja melodyczna, świetnie brzmiące harmonie oraz niepowtarzalna ekspresja i dynamizm odnalazły swoje ujście w wielu Chopinowskich etiudach, walcach, preludiach, mazurkach czy pieśniach.
Warto wyróżnić tu jednak Etiudę Rewolucyjną, która powstała w trosce o losy kraju z uwagi na kotłujące się w ojczyźnie powstanie listopadowe. Utworowi temu – uwaga – miano nadali sami słuchacze! Wspólna myśl patriotyczna i głęboka miłość do ojczyzny łączyła ze sobą wielu ówczesnych artystów: Chopin przyjaźnił się na przykład z Cyprianem Kamilem Norwidem czy Adamem Mickiewiczem. Z tym ostatnim wymieniał wiele listów, z których wiele zachowało się do dzisiaj. Fotoreprodukcje korespondencji między artystami, zachowane w rękach Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, znaleźć można – podobnie jak wspomniany portret autorstwa George Sand, a także partytury i dzienniki kompozytora – w zbiorach Polskiej Biblioteki Muzycznej.
Czy na tym dworze straszy? Tradycja zamknięta w operze
Stanisław Moniuszko, Polska Biblioteka Muzyczna
Epoka romantyzmu to także czas, w którym działał jeden z najwybitniejszych kompozytorów muzyki wokalnej i wokalno-instrumentalnej, twórca polskiej opery narodowej – Stanisław Moniuszko.
Niemal wszyscy romantycy odwoływali się do folkloru, ale Moniuszko robił to w sposób doskonały – w jego operach odnajdziemy stylizowane tańce ludowe, motywy stworzone na kanwie wiejskich pieśni czy w końcu tematykę i sceny rodzajowe skupione wokół polskiej wsi i obyczajów. Wyróżnić tu trzeba Straszny dwór, Hrabinę czy Halkę. Wszystkie zostały entuzjastycznie przyjęte i długo nie znikały z afiszów.
Historia na wyciągnięcie ręki
Polski romantyzm to wielu twórców, którzy swoim bogatym dorobkiem zapisali się na kartach historii i do dziś obecni są w popkulturze. Ciekawe, niecodzienne, związane z nimi materiały znajdują się w darmowych zbiorach Polskiej Biblioteki Muzycznej. Dostępne na wyciągnięcie ręki zapiski czy portrety zarówno kompozytorów, jak i wieszczów możemy podziwiać na ekranie komputera, a także pobierać dzięki darmowej rejestracji na portalu. Zachęcamy do podróży po zakamarkach tej wyjątkowej epoki. Wystarczy kliknąć "enter".
***
