1942 - Leopold Stokowski, Oscar za muzykę do filmu animowanego "Fantazja" Walta Disneya
Po raz pierwszy historii, w 1942 roku nagrodę honorowego Oscara zdobył Leopold Stokowski, za stworzenie ilustracji muzycznej do filmu animowanego "Fantazja" Walta Disneya. Choć mówił o sobie, że jest Polakiem, Stokowski nie mówił po polsku. Był brytyjskim dyrygentem polskiego-irlandzkiego pochodzenia. Większość dorosłego życia spędził w USA, gdzie kierował m.in. Cincinnati Symphony Orchestra, Orkiestrą Filadelfijską, NBC Symphony Orchestra czy Hollywood Bowl Orchestra. Był założycielem American Symphony Orchestra.
1954 - Bronisław Kaper, za muzykę do filmu "Lili" Charlesa Waltersa
Kolejnym polskim muzykiem docenionym przez Akademię był Bronisław Kaper. Urodził się w 1902 roku w Warszawie. Już we wczesnych latach młodości komponował muzykę do teatrów i kabaretów. Studiował w Berlinie, gdzie ukończył jedno z najlepszych konserwatoriów muzycznych. Po wybuchu II wojny wyemigrował do Paryża, gdzie został odkryty przez założyciela studia MGM Louisa B. Mayera, dzięki któremu trafił do Hollywood.
Był autorem niemal 150 ilustracji do filmów, do nagrody Oscara nominowany był czterokrotnie, by zdobyć ją w 1954 roku za muzykę do musicalu "Lili" Charlesa Waltersa.
1967 - Ida Kamińska - nominacja dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej
Jednym z najważniejszych wyróżnień była nominacja w kategorii "Najlepsza aktorka pierwszoplanowa" dla Idy Kamińskiej. Aktorka, która wcieliła się w rolę żydowskiej sklepikarki Rozalii Lautmann w czechosłowackim filmie "Sklep przy głównej ulicy" była jak dotąd jedyną Polką, która otrzymała nominację w tej kategorii. Niestety tylko na nominacji się skończyło. Produkcja z jej udziałem zdobyła statuetkę za najlepszy film nieanglojęzyczny, ale Kamińska przegrała w wyścigu z Elizabeth Taylor, która otrzymała nagrodę za rolę w filmie "Kto się boi Virginii Wolf".
Za kreację stworzoną w filmie "Sklep przy głównej ulicy" aktorka otrzymała nagrodę festiwalu w Cannes, była też nominowana do Złotego Globu za najlepszą rolę żeńską.
1983 - Zbigniew Rybczyński, za krótkometrażowy film animowany "Tango"
Tango to polski awangardowy film animowany, który w 1980 roku powstał w Studiu Małych Form Filmowych Se-ma-for. Zbigniew Rybczyński, reżyser i autor scenariusza otrzymał za film pierwszego w historii Oscara dla polskiego filmu animowanego. Na krytykach wrażenie zrobiło niekonwencjonalne wykorzystanie sztuk wideo-artu połączonych z tradycyjnie rozumianą technologią filmową.
Rybczyński był autorem pierwszego polskiego klipu przygotowanego dla MTV i autorem kultowych teledysków, które przygotowywał dla takich artystów jak Simple Minds ("Alive And Kicking"), Pet Shop Boys, Micka Jaggera, Lou Reeda, Yoko Ono, Rush, Supertramp, Alan Parsons Project i Lady Punk (klip "Mniej niż zero" z 1985 roku został nakręcony na tle panoramy Manhattanu i nieistniejących dziś wież World Trade Center).
1994 - Janusz Kamiński (zdjęcia), Allan Starski i Ewa Braun (scenografia) do filmu "Lista Schindlera" Stevena Spielberga
"Lista Schindlera" Stevena Spielberga jest uznawany za jeden z najważniejszych filmów w historii współczesnej kinematografii. W 1994 roku Akademia nagrodziła film aż siedmioma Oscarami. To też podwójne zwycięstwo dla polskich twórców, ponieważ w 1994 roku w ich ręce powędrowały statuetki w aż dwóch kategoriach. Za scenografię zostali wyróżnieni Allan Starski i Ewa Braun, nagroda za najlepsze zdjęcia trafiła do rąk Janusza Kamińskiego. Operator zrealizował film w całości w czerni i bieli tłumacząc, że tylko w ten sposób był w stanie oddać tragedię Shoah, nawiązując jednocześnie do czarno-białych archiwów z tamtych czasów.
1999 - Janusz Kamiński, za zdjęcia do filmu "Szeregowiec Ryan" Stevena Spielberga
Nie było to jedyne wyróżnienie, które trafiło do rąk polskiego operatora. Cztery lata później, w efekcie kolejnej współpracy ze Stevenem Spielbergiem filmowiec sięga po kolejną statuetkę. Nagrodzony w pięciu kategoriach film "Szeregowiec Ryan" zostaje wyróżniony za zdjęcia, których autorem jest właśnie Janusz Kamiński.
Podwójny Oscar zapewnił twórcy status jednego z najlepszych operatorów filmowych i uznanie krytyków na całym świecie. Do nagrody Akademii nominowany był sześciokrotnie: w 1998 roku za zdjęcia do filmu "Amistad", w 2008 roku za zdjęcia do filmu "Motyl i skafander", w 2012 roku za zdjęcia do filmu "Czas wojny" oraz 2013 roku za zdjęcia do filmu "Lincoln".
***
Na tym nie kończy się lista polskich zwycięzców w najważniejszym konkursie amerykańskiego przemysłu filmowego. O tym, którzy rodzimi twórcy również sięgnęli po złotą statuetkę, przeczytasz w drugiej części materiału >>>
